Kritiek op nieuwe prostitutiewet: kijk naar de ogen, niet naar de papieren

Prostitutiepanden aan de Nieuwstad in Groningen
Prostitutiepanden aan de Nieuwstad in Groningen © NOS
De nieuwe landelijke prostitutiewetten gaan lijken op de regels die Groningen sinds 2016 handhaaft. Tweede Kamerlid Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) was woensdag in Stad om te praten over het huidige prostitutiebeleid.
In Groningen geldt al vanaf 2016 dat prostituees minimaal 21 jaar moeten zijn om te werken. Landelijk ligt de leeftijd nog op 18 jaar. Prostituees krijgen hier wel een pasje om te werken, maar worden in Groningen niet geregistreerd.
 

10 miljoen euro

Als het aan het kabinet ligt, worden de Groningse regels straks in heel Nederland gemeengoed. Het kabinet heeft in het regeerakkoord 10 miljoen euro uitgetrokken om mensenhandel tegen te gaan. Dit geld wordt onder andere ingezet om meer gespecialiseerde mensenhandelrechercheurs op te leiden, en er wordt geïnvesteerd in de online opsporing van gedwongen prostitutie en mensenhandel.
De nieuwe prostitutiewet moet daaraan bijdragen.
Maar gaat dat wel gebeuren? Malaika Oringo (33) sprak op deze noordelijke bijeenkomst over haar ervaring met mensenhandel. Als tiener werd ze vanuit Uganda naar Nederland gebracht met mooie beloftes. Ze zou hier naar school kunnen, iets wat vanwege oorlog in haar thuisland niet mogelijk was. Uiteindelijk werd ze in Nederland uitgebuit.
 

'Gaat niets veranderen'

Haar verhaal is vooral een verhaal van hoop, niet van ellende. Al heeft ze dat genoeg meegemaakt. Ze leefde jarenlang illegaal in Nederland, omdat een verblijfsvergunning voor een slachtoffer gebonden is aan het oppakken van de handelaar. 'Dat moet veranderen', zegt ze. 'Waarom moet ik bewijzen dat ik slachtoffer ben van mensenhandel?'
Volgens Malaika gaat het documenteren van sekswerkers niets veranderen aan de gedwongen prostitutie. 'Je moet de vrouwen in de ogen kijken. Niet in de papieren. Er zijn genoeg signalen waaraan je kunt zien dat iemand slachtoffer is van mensenhandel. Blauwe plekken bijvoorbeeld, of overmatig drugsgebruik.'
Toch denkt Van der Graaf dat het papierwerk ervoor zorgt dat prostituees beter in beeld blijven. 'Deze wet zorgt ervoor dat ze haar in de ogen kunnen kijken.'
 

'Politie moet anders verhoren'

Ook moet er meer aandacht komen voor de andere cultuur van de slachtoffers. 'Afrikaanse vrouwen praten niet makkelijk over seks. Als ze dan tijdens een verhoor expliciete vragen krijgen, klappen ze dicht', vertelt Malaika. Volgens haar moeten agenten daar alerter op zijn en de vrouwen meer op hun gemak stellen.
Uiteindelijk is Malaika met hulp van onder andere het Leger des Heils uit het web van mensenhandel gekomen. Ze woont op zichzelf met haar dochtertje en heeft twee universitaire masters gehaald. Ze leidt groepen met vrouwen die hetzelfde meegemaakt hebben als zij. Haar huidige situatie is een uitzondering.
'Vrouwen worden als slachtoffer gezien en behandeld. Ik wil dat narratief veranderen. Ik ben geen slachtoffer maar een 'survivor'.'