'Denk goed na voor je in Groningen laat betalen per afvalbak of -zak'

© Stefan Bleeker/RTV Noord
De Groningse politiek is verdeeld over het invoeren van diftar, waarbij geldt: hoe meer afval, hoe meer je betaalt. Een meerderheid van de gemeenteraad lijkt voor, maar er is ook veel kritiek.
Zorgt diftar bijvoorbeeld niet voor afvaldumpingen in de stad? En is zo'n manier van afval inzamelen uiteindelijk niet veel duurder voor de consument?

Diftar scheelt én kost geld

De afvalstoffenheffing in een gemeente met diftar is volgens De Volkskrant gemiddeld ruim zestig euro lager dan diezelfde belasting in gemeenten waar je niet hoeft te betalen per keer dat je restafval aanbiedt.
Bij het diftarsysteem betaal je naast die heffing ook een bedrag per keer dat je de afvalbak aan de weg zet of de ondergrondse container gebruikt. Daarmee heb je tot op zekere hoogte zelf in de hand wat je betaalt. 

'Diftarproof'

De invoering van diftar in Groningen kost naar verwachting 1,7 miljoen euro. Volgens een woordvoerder van de gemeente Groningen heeft dat te maken met administratie- en inningskosten van de Belastingdienst.
Bovendien zijn er extra kosten om alle containers en milieustraten 'diftarproof' te maken, extra handhavingskosten, kosten voor communicatie en het opruimen van dumpingen.
De kosten voor diftar zijn 700.000 euro hoger dan een andere afvalvariant. Bij die variant, waar de Groningse politiek ook nog voor kan kiezen, zorgt de gemeente alleen voor meer glasbakken, papiercontainers en mogelijk ook plekken waar je je groente-, fruit- en tuinafval gescheiden kunt inleveren. Je hoeft in dat geval niet te betalen per zak of bak.

Werkt het wel in de stad?

Diftar is in onze provincie geen nieuw fenomeen. Onder andere de gemeenten Oldambt, Midden-Groningen en de voormalige gemeente Haren werken er al mee. Harenaren, nu inwoners van de gemeente Groningen, willen in meerderheid dat diftar blijft.
De vergelijking met gemeenten in de provincie gaat echter mank. Groningen heeft een dichtbebouwd centrum, wijken met flats en een andere bevolkingssamenstelling met relatief veel studenten en mensen met een multiculturele achtergrond.

'Overlast in minder rijke wijken'

Vooral kleinere, niet-stedelijke gemeenten werken met een systeem waarbij je meer betaalt naarmate je meer restafval inlevert. De gemeente Enschede is een uitzondering: daar is sinds 2017 een diftarsysteem ingevoerd.
Hoewel Enschede 160.000 inwoners heeft en Groningen 230.000 is de Twentse stad in zekere zin vergelijkbaar met Groningen. Beide gemeenten hebben een universiteit en bestaan voor het overgrote deel uit een stad. 
'Vooral in minder rijke wijken is er meer overlast door diftar', zegt RTV Oost-journalist Gerben Oost. Metro-journalist Jelmer Visser, die zelf in Enschede woont, beaamt dat.

Geld besparen

De reden dat diftar in minder rijke wijken tot overlast leidt laat zich raden. Door afval te dumpen bespaar je kosten.
Gooi je je zak in de ondergrondse container, dan betaal je in Enschede 84 eurocent, toch de prijs van een goedkoop brood. Zet je je container aan de weg, dan betaal je 4,39 of 7,52 euro, afhankelijk van hoe groot je container is.
Het is precies de reden waarom de lokale partij 100% Groningen fel tegenstander is van Diftar. 'Als je moet kiezen tussen het kopen van een brood en het inleveren van je vuilniszak is de keuze snel gemaakt', zegt fractievoorzitter Marjet Woldhuis.

'In principe niet slecht'

'In principe is diftar geen slecht systeem', zegt Metro-journalist Visser. 'Maar het werkt vooral op papier goed, de praktische uitvoering is vaak minder. In de stad is er toch minder sociale controle dan in een dorp.'

Grof vuil

Wat RTV Oost-journalist Oost betreft is vooral grof vuil een aandachtspunt. Momenteel wordt dat in Groningen niet gratis opgehaald. Wel kan je vier keer per jaar gratis naar het afvalbrengpunt.
In de oude gemeente Haren kost het wegbrengen van grof vuil ook geld. Ook op het gebied van grof vuil moeten vanaf 1 januari 2021 dezelfde regels gelden in de hele gemeente.
'Huisvuil veroorzaakt niet de grootste overlast', zegt Oost. 'Het gaat vooral om grotere spullen, zoals banken, tafels en stoelen, die bij de weg worden gezet. En afval trekt afval aan. Staat er wat aan de weg, dan is het makkelijk om er een zak naast te zetten.'
Een woordvoerder van de gemeente Enschede zegt dat er in 2018 een bedrag van 380.000 euro werd uitgetrokken voor het opruimen van illegaal gedumpt afval. Volgens de woordvoerder heeft het invoeren van diftar overigens niet geleid tot significant meer afvaldump.

Meer afval scheiden

Voor de Groningse wethouder Glimina Chakor (GroenLinks) is vooral het bevorderen van het scheiden van afval een belangrijk punt bij de invoering van diftar. Dat is niet voor niets: een landelijke doelstelling is dat iedere Nederlander in 2025 nog slechts 30 kilo restafval per jaar inlevert.
De situatie in Enschede geeft wat dat betreft hoop. Volgens de woordvoerder werd voordat diftar werd ingevoerd 46 procent van het afval gescheiden. In 2018 was dat 64 procent.
In de oude gemeente Groningen is dat nu 58 procent, in Haren en Ten Boer respectievelijk 69 procent en 67,5 procent. De gemeente hoop dat, als diftar ingevoerd wordt, straks in de hele gemeente 70 procent van het afval gescheiden wordt.

Minder restafval

Ook de hoeveelheid restafval gaat in Enschede naar beneden. Die daalde na de invoering van diftar met veertig procent in een jaar tijd. Belangrijk detail daarbij is dat in Enschede ook het plastic afval gescheiden wordt ingezameld. In Groningen is dat niet de bedoeling.

Geen plastic zakken

Dat laatste stelt Metro-journalist Visser gerust. 'Hier leggen we de zakken met plastic aan de straat, maar in veel plastic blijven etensresten zitten. Zeker 's zomers zijn er naar mijn idee meer vliegen en veel meer muizen. Etensresten liggen te rotten, wat nogal stinkt. Dat is natuurlijk niet prettig.'