Lokale kranten vrezen komst ja-ja-sticker

Huis-aan-huiskranten zijn bang dat de zogenoemde 'ja-ja-stickers' de doodsteek zijn voor de lokale journalistiek. Ook bezorgers en verspreidingsbureaus zijn tegen de komst van de stickers. Ze doen een beroep op Noordelijke gemeenten om de sticker niet in te voeren.
In gemeenten met ja-ja-stickers mogen huis-aan-huiskranten en reclamefolders niet meer zomaar door de brievenbus gegooid worden. Geen sticker betekent: geen huis-aan-huisdrukwerk. In onder meer Amsterdam en Utrecht is de ja-ja-sticker al ingevoerd.

Stapels kranten

Marjan Groen uit Bedum maakt zich zorgen. In haar schuurtje liggen de kranten hoog opgestapeld. 'Kiek, deze stapels zijn van mij en op die planken liggen de kranten van de anderen.'
Ze heeft een distributiepunt waar andere bezorgers hun kranten kunnen ophalen. Groen loopt zelf eveneens met plezier de krant. 'Ja, als die sticker er komt dan zijn er veel minder bezorgadressen. Dan heb ik geen werk meer. Ook de jongens en meiden die voor mij lopen verliezen dan een mooi zakcentje.'
De gratis krant is voor inwoners een laagdrempelige bron van informatie
Douwe Wijbrands - chef redactie week- en nieuwsbladen NDC Mediagroep
Er bestaat angst dat gemeenten het voorbeeld van Amsterdam en Utrecht gaan volgen. Er is nu nog geen enkele Groningse gemeente die de sticker heeft ingevoerd, maar er wordt wel over gepraat. De NDC Mediagroep heeft daarom een brandbrief gestuurd naar alle Groninger gemeenteraden. NDC geeft meerdere huis-aan-huiskranten uit.
Als de weekkrant niet zomaar verspreid mag worden verwacht de uitgever een enorme afname. 'De gratis krant is voor inwoners een laagdrempelige bron van informatie en voor lokale ondernemers een belangrijk middel om in contact te komen met hun klanten', vertelt Douwe Wijbrands, chef redactie week- en nieuwsbladen bij de NDC Mediagroep.

Onderzoek

De NDC heeft samen met andere uitgevers onderzoek laten uitvoeren naar het bereik van de bladen. Volgens onderzoekers van NOM (Nationaal Onderzoek Multimedia) blijkt dat inwoners graag via de huis-aan-huiskrant geïnformeerd worden over gemeentelijk nieuws en aankondigingen. 83 procent van de Nederlandse bevolking boven de 13 jaar leest wel eens een huis-aan-huiskrant, 7,7 miljoen mensen lezen wekelijks een lokale krant.
Mijn man ben ik aldoor kwijt, want dan staat hij weer ergens te kwekken
Marjan Groen - bezorgster
'Als de sticker er komt dan kunnen we geen huis-aan-huiskranten meer maken. Het verdienmodel bestaat eruit dat ieder huishouden een blad krijgt. Door een ja-ja-sticker zal het bereik verminderen en dus is het niet meer interessant voor lokale adverteerders', verwacht Wijbrands. Hij denkt overigens dat de drempel voor mensen om een ja-ja sticker te bestellen te hoog is.

Praatjes maken

Terug naar bezorgster Marjan Groen. Momenteel moet ze alleen de adressen met nee-nee-stickers overslaan maar dat zijn er niet veel in het dorp. 'Ik wil mijn werk niet kwijt. Het praatje met de mensen, dat is het leuke. Ik loop samen met mijn man. Maar die ben ik aldoor kwijt want dan staat hij weer ergens te kwekken', grapt ze.

Niet doordacht

De werkgever van Groen is Santibri Axender. Dat bedrijf is verantwoordelijk voor de distributie van de kranten van de NDC. Directeur René Nijenbrinks heeft geen goed woord over voor de ja-ja-sticker.
Als we geen weekbladen meer mogen verspreiden staan al die banen op de tocht
René Nijenbrinks - directeur Santibri Axender
'Zeer ondoordacht. Alleen de gemeente Groningen heeft een serieus gesprek met ons gehad over de gevolgen. Het is te triest voor woorden. Er is verder nog niemand bij ons geweest om het over de grote gevolgen te hebben voor de werkgelegenheid'. Volgens Nijenbrinks moeten de gemeenteraden eerst goed onderzoek doen voordat er een beslissing genomen wordt.
'Hier in het Noorden hebben we 2000 bezorgers. Bij alle verspreiders zijn dat er 50.000. Dan heb ik het nog niet eens over de drukkerijen en uitgevers. Als we geen weekbladen meer mogen verspreiden staan al die banen op de tocht. Dat is toch schandalig', zegt Nijenbrinks.

Milieuoverwegingen

Dat een ja-ja-sticker beter voor is voor het milieu, weerlegt de directeur van het verspreidingsbureau. 'Papier is een zeer milieuvriendelijk product. Het is geschikt voor de circulaire economie. Het kan zeven keer hergebruikt worden. We zouden veel meer papier moeten gaan gebruiken. Je kan het goed recyclen. Met plastic is dat wel anders', zegt Nijenbrinks.

Gewoon zo laten

Krantenbezorgster Marjan Groen denkt ook dat een ja-ja sticker nog meer invloed heeft. 'En al die voetbalverenigingen en scholen dan? Die verdienen nu ook een aardig zakcentje met het oud papier inzamelen. Laat alles zoals het is.'
Het college van de gemeente Het Hogeland heeft nog geen plannen om de ja-ja sticker in te voeren. Uit onderzoek onder bewoners is gebleken dat er geen behoefte aan is. Ook heeft het college begrip voor de bezwaren.
'De gemeente hecht zeer aan onafhankelijke nieuwsvoorziening door de huis-aan-huisbladen die hier verschijnen. Zulke waakhonden zijn pijlers onder de lokale democratie. Ook gebruikt de gemeente deze kanalen om te communiceren', laat een woordvoerder van Het Hogeland weten.
Ook de gemeente Appingedam voert de sticker niet in. De gemeente Groningen is er nog niet uit en neemt in 2021 een besluit over de sticker. Binnenkort praten ook andere Groninger gemeenten over de ja-ja-sticker.