Gemeente Schiermonnikoog mocht Kallemooi-demonstraties niet verbieden

De Kallemooi-haan in zijn mandje op hoogte
De Kallemooi-haan in zijn mandje op hoogte © Jeroen Berkenbosch/RTV Noord
De gemeente Schiermonnikoog had demonstranten die vorig jaar protesteerden tegen het Kallemooifeest geen beperkingen op mogen leggen.
Dat stelt de bezwarencommissie van het eiland na klachten van dierenactivisten.

Demonstratie-vak

Dierenwelzijnsorganisaties wilden een aantal demonstraties op het eiland houden. Maar op de zaterdagmiddag en zondag mocht er van de gemeente geen demonstratie plaatsvinden. Alleen tijdens het hijsmoment kon er in een demonstratievak actiegevoerd worden.
Om toch een tegengeluid te laten horen voerden dierenactivisten vorig jaar daarom onder meer eenmansacties uit.
De geplande demonstraties tijdens het Pinksterweekend hadden niet verboden mogen worden, stelt de bezwarencommissie van de gemeente Schiermonnikoog nu. De besluiten waren 'onzorgvuldig' en 'onvoldoende onderbouwd'. Dierenactivisten hadden bij de commissie bezwaar gemaakt tegen de opgelegde beperkingen.

Vergissing

'Het is goed dat de commissie bezwaarschriften van de gemeente nu stelt dat er een vergissing is gemaakt en dat er inbreuk is gemaakt op ons demonstratierecht', zegt dierenactivist Jan ten Cate. 'Laten we hopen dat ze nu tot inkeer komt, want dit was een beperking op onze vrijheid van meningsuiting.'
De commissie is onafhankelijk en bekijkt het op haar eigen manier. Dat respecteer ik
Ineke van Gent - Burgemeester Schiermonnikoog
Burgemeester Ineke van Gent van de gemeente Schiermonnikoog laat weten dat ze het oordeel van de bezwarencommissie respecteert. Volgens haar is de gemeente er niet op uit geweest om mensen te beperken in hun demonstratierecht. 'De commissie is onafhankelijk en bekijkt het op haar eigen manier en dat respecteer ik ook', zegt Van Gent.

Angst voor ruzie

De gemeente had de beperkingen opgelegd omdat ze bang was voor verstoring van de openbare orde. Van Gent laat weten dat ze een goede afweging gemaakt heeft als het gaat om de openbare veiligheid en dat ze daar nog steeds achter staat. Er was volgens haar namelijk niet voldoende politiecapaciteit om de demonstraties op zaterdagmiddag en zondag in goede banen te leiden.

Kallemooi en de protesten

Dierenactivisten zijn tegen de traditie dat tijdens Pinksteren een haan in een mand naar 18 meter hoogte wordt gehesen. Ondanks dat dierenartsen hebben gesteld dat er niks met het welzijn van het dier gebeurt en deze weer gezond uit de mand komt. De vogel krijgt eten en water. Het dier moet volgens de Kallemooi traditie drie dagen in een mast blijven hangen.
Het is volgens de bezwarencommissie echter niet duidelijk aangetoond dat er sprake zou zijn van een 'reële dreiging voor wanordelijkheden'. Er was geen georganiseerde actie van tegenstanders met de bedoeling de betoging te verstoren. Ook waren hiervoor op social media geen signalen.
De burgemeester had zich meer moeten inspannen om voor voldoende politie te zorgen
Bezwarencommissie Schiermonnikoog
'Alleen in uitzonderlijke gevallen kan de burgemeester zich beroepen op bestuurlijke
overmacht. De burgemeester had zich meer moeten inspannen om voor voldoende politie te zorgen, indien dit noodzakelijk zou zijn om wanordelijkheden te voorkomen', stelt de commissie.

Geen capaciteit

'De politie kon mij geen capaciteit beloven. Die hebben dat schriftelijk bevestigd. Maar blijkbaar was deze onderbouwing niet voldoende voor de commissie', stelt burgemeester Ineke van Gent.
De burgemeester gaat niet in op het feit of er ook signalen waren voor verstoring van de openbare orde. 'Niet iedereen is blij met de demonstranten op het eiland. Deze demonstratie probeerde ik zo goed mogelijk te faciliteren. Ik torn niet aan het demonstratierecht', zegt burgemeester Ineke van Gent.

Geen kwaad in de zin

'Wij hadden geen kwade bedoelingen en zijn vreedzaam', laat activist Ten Cate weten. 'Wij willen gewoon demonstreren tegen het gebruik van een haan tijdens Kallemooi. Die haan hoort daar niet. Het afschaffen van tradities waarin dieren worden gebruikt is belangrijk.'
De commissie stelt wel dat een protestactie temidden van publiek niet logisch is. Omdat het voor de politie praktische problemen oplevert om de openbare orde te handhaven en een onderscheid te maken tussen betogers en omstanders.

Geen goed demonstratievak

Maar het aangewezen demonstratievak aan de noordkant van het gemeentehuis was niet goed. De demonstranten hadden het recht om binnen zicht- en gehoorsafstand van het publiek te demonstreren. Als er risico's waren dan had de burgemeester deze beter moeten onderbouwen. 'Elke inperking van de demonstratievrijheid moet in elk geval juridisch houdbaar zijn en goed gemotiveerd worden', stelt de bezwarencommissie.
De demonstranten mochten geen vlaggen en spandoeken vasthouden aan stokken. Die beperking had niet mogen worden opgelegd. Het verbod op geluidsversterking en de legitimatieplicht voor actievoerders voorafgaand aan de demonstratie was ook niet terecht, stelt de commissie.

Nieuwe demonstraties

'Wij stonden heel erg achteraf en mochten geen gebruik maken van geluidsversterking. We zijn blij dat we dat dit jaar wel mogen doen. We gaan namelijk gewoon weer demonstreren en dit jaar kunnen we dat dichterbij de mast doen', zegt Ten Cate.
Samen met een aantal andere activisten is hij de demonstraties alweer aan het plannen.
De dierenrechtenactivisten geven aan dat de demonstraties op het eiland tijdens Pinksteren net zolang doorgaan tot er geen dieren meer gebruikt worden bij de viering van Kallemooi. 'We willen dat de levende haan wordt vervangen door een nephaan', stelt ten Cate.

Nog geen aanvraag

De bezwarencommissie stelt dat, als de gemeente voor deze nieuwe demonstraties weer maatregelen wil nemen, er ook beter overleg moet zijn met de actievoerders.
De gemeente Schiermonnikoog kan nog niks zeggen of en hoe de demonstraties plaats kunnen vinden en wat er aangepast gaat worden. 'Ik heb nog geen aanvraag voor een demonstratie binnen, dus daar kan ik nog niks over zeggen', besluit burgemeester Ineke van Gent. Ze neemt de aanbevelingen van de bezwaarcommissie ter harte.