Stadhuis gaat dicht: over een glazen plafond dat toch maar afgedekt werd

De ingang van het stadhuis aan de Grote Markt in Stad
De ingang van het stadhuis aan de Grote Markt in Stad © Marten Nauta/RTV Noord
Na een kleine 23 jaar neemt de gemeenteraad woensdag afscheid van het stadhuis van Groningen. Voorlopig althans. Het middelpunt van de Groningse democratie krijgt een opfrisbeurt, waardoor besluiten de komende twee jaren niet aan de Grote Markt worden genomen.
De eerste raadsvergadering in de zaal vond plaats op 29 mei 1997. De zaal telde toen 39 zetels: op die stoelen zaten destijds ook de wethouders. Sinds 2002 is dat niet meer zo, omdat na de invoering van het dualisme wethouders geen lid meer zijn van de gemeenteraad.
Als u hier binnenkomt, wordt u geacht niet voortdurend omhoog te kijken
Hans Ouwerkerk - oud-burgemeester

Glazen plafond

Eén van de eerste zaken die aan de orde kwam in die eerste vergadering was het glazen plafond in een deel van de ruimte. Men had er niet aan gedacht dat aan de andere kant, waar het plafond van de raadszaal de begane grond van het stadhuis is, ook wel eens vrouwelijke ambtenaren rondliepen en een rok droegen.
'Er is één gulden regel', zei toenmalig burgemeester Ouwerkerk in zijn openingswoorden. 'Als u hier binnenkomt, wordt u geacht niet voortdurend omhoog te kijken. [...]Kijkt u net als ik naar de grond, het zou jammer zijn als de gelijkheid der seksen een [...]ingreep nodig zou maken.'
Die ingreep kwam er wel. Enige tijd na de eerste vergadering werden jaloezieën opgehangen om de kijk naar boven te maskeren. Omdat het daardoor donker werd in de raadszaal, kwam er daarna ook meer verlichting in de zaal te hangen.
Het glazen plafond.

Huidige burgemeester ook bij eerste vergadering aanwezig

Voor burgemeester Schuiling moet het afscheid van de raadszaal een bijzonder moment zijn. Hoewel hij nog maar een paar maanden burgemeester is, was hij ook bij de eerste raadsvergadering in de ruimte aanwezig, toen als raadslid voor de VVD.
Hij sprak tijdens die vergadering onder andere over de eventuele privatisering van sportcentrum Kardinge. Ook de ozb-tarieven, die de VVD te hoog vond, kwamen voorbij: 'Het rekentarief ligt op ongeveer 16 gulden, onze OZB bedraagt iets minder dan 23 gulden. De vraag is hoe wij in een aantal jaarlijkse stappen daaruit kunnen komen', zei raadslid Schuiling in 1997.
De toen 38-jarige Schuiling debatteerde in de vergadering onder andere met Henk Pijlman (D66, nu bestuursvoorzitter van de Hanzehogeschool Groningen) en René Paas (CDA, nu Commissaris van de Koning in Groningen). Ook SP'er Peter Verschuren, nu wethouder in Midden-Groningen, was lid van de gemeenteraad.

Nacht van Schuiling

Enkele maanden later had diezelfde Schuiling de beslissende stem in één van de meest opvallende besluiten in de geschiedenis van de raadszaal. Schuiling, die toen nog niet kon weten dat hij ooit zelf eerste burger van Groningen zou worden, zorgde er met zijn VVD voor dat de toenmalige burgemeester Hans Ouwerkerk (PvdA) opstapte.
Koen Schuiling tijdens het debat (Videostill RTV Noord)
Ouwerkerk lag onder vuur wegens de uit de hand gelopen rellen in de Oosterparkwijk op 30 december 1997. Op 28 januari 1998 liet fractievoorzitter Schuiling tijdens 'De Nacht van Schuiling' weten dat zijn partij het vertrouwen in Ouwerkerk opzegde. De burgemeester trok zijn conclusies en stapte op.
Hans Ouwerkerk in het debat dat leidde tot zijn opstappen (Videostill RTV Noord)

Forum en ringweg

Ook de komst van het Forum Groningen, dat eind 2019 werd geopend, is in de raadszaal uitgebreid besproken. Een referendum werd uitgeschreven, debatten over de kosten vonden plaats, en uiteindelijk viel de klap met de hamer: het pand, lang Groninger Forum genoemd, kon er komen.
Ook Jan van den Berg, die deze week na maar liefst 25 jaar stopt als fractiemedewerker van GroenLinks, noemt het Forum als één van de meest ingrijpende onderwerpen waar in de raadszaal over is gesproken. 'Dat is een enorm proces geweest', stelt Van den Berg.
'Hetzelfde geldt voor de zuidelijke ringweg. Een giga-project. De mannetjes van Rijkswaterstaat en de provincie Groningen hadden de plannen al geschreven, maar wethouder Karin Dekker wilde per se dat de weg ondergronds zou gaan. En dus is dat gebeurd', memoreert Dekkers partijgenoot.

Tram

Een project waar Dekker ook bij betrokken was, is de tram. Het was meerdere keren onderwerp van discussie. Hoogte- dan wel dieptepunt was het aftreden van drie wethouders, waaronder Dekker.
Toenmalig burgemeester Rehwinkel maakte dat vertrek in september 2012 bekend op de begane grond van het stadhuis. Een jaar later stapt Rehwinkel zelf op.

Verbouwing Stadhuis

Na een lange discussie die voornamelijk ging over het bedrag van 19,3 miljoen euro dat de 'revitalisering' van het stadhuis gaat kosten viel op 18 december 2019 het besluit dat die verbouwing inderdaad doorgaat.
Het is volgens de gemeente nodig omdat het gebouw nu versleten is, en de werkomstandigheden niet meer voldoen aan de wettelijke eisen.
De tafels in de raadszaal zijn aan vervanging toe.

Meer raadsleden

Bovendien wordt de raadszaal inmiddels ook wat klein. Bij het fuseren van de gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer op 1 januari 2019 is het aantal zetels gegroeid naar 45.
Dat heeft te maken met het aantal inwoners van een gemeente: bij meer dan 200.000 inwoners bestaat de gemeenteraad uit 45 leden. Als de fusie niet had plaatsgevonden was het aantal zetels trouwens al eerder gegroeid, omdat ook de oude gemeente Groningen inmiddels meer dan 200.000 inwoners telde.

Vuurwerk en coffeeshops

Woensdagmiddag en, afhankelijk van de vraag of raadsleden hun bijdrage wat kort kunnen houden ook woensdagavond, wordt er nog één keer in de raadszaal vergaderd. Op de agenda staan onder andere de gevolgen van de afgelopen jaarwisseling en de wietproef.
De glazen worden neergezet voor de laatste raadsvergadering in het stadhuis.
Koen Schuiling, inmiddels ruim vier maanden burgemeester van Groningen, sluit vervolgens de vergadering. Vrijdag gaan, na een afscheidsfeestje van GroenLinks-fractiemedewerker Jan van den Berg, de deuren van het stadhuis dicht. Alleen verhuizers en bouwvakkers zullen na die tijd de Grote Markt 1 nog bezoeken.

Prins Claus Conservatorium

De volgende vergadering van de gemeenteraad is op het provinciehuis. Het gebouw van het voormalige Prins Claus Conservatorium aan de Radesingel 6 doet dan dienst als tijdelijk stadhuis. 'Een plek die niet heel optimaal is, er is maar weinig ruimte voor de politieke partijen', weet Van den Berg.
De tijdelijke vergaderlocatie aan de Radesingel 6.
Burgemeester Schuiling en de wethouders blijven volgens planning tot 1 januari 2022 aan de Radesingel zitten. Dan verhuist het politieke circus weer terug naar een opgefrist stadhuis aan de Grote Markt.
De raadszaal is dan omgetoverd tot burgerzaal: mensen die de vergaderingen willen bijwonen moeten de trap of de lift nemen. Die zaal verhuist de komende jaren namelijk naar een plek bovenin het stadhuis, op de derde verdieping.