Schelpenvissers balen dat ze nog niet mogen uitvaren

Het schip De Vertrouwen ligt al zeven weken aan de ketting
Het schip De Vertrouwen ligt al zeven weken aan de ketting © Jeroen Berkenbosch/RTV Noord
Het was de vraag of ze er één zouden krijgen. Maar de schelpenvissers krijgen binnenkort een vergunning waardoor ze weer aan de slag kunnen. Rijkswaterstaat geeft, als alles goed gaat, deze week toestemming voor het winnen van schelpen in de Waddenzee en de aangrenzende zeegaten.
De schelpenvissers waren bang dat ze de vergunning niet rond kregen omdat Natuurmonumenten en de Waddenvereniging bezwaar hadden gemaakt. De natuurorganisaties willen dat beter onderzocht wordt welke gevolgen de winning heeft op de Noord- en Waddenzee. Ze zijn bang voor bodemdaling en verzuring van de zee door het verdwijnen van schelpen.
Ook willen ze de garantie dat er geen fossiele schelpenlagen worden gewonnen.

Al zeven weken aan de ketting

Nederland kent drie schelpenzuigers; uit Yerseke, Harlingen en Zoutkamp. Die liggen door het ontbreken van een vergunning al sinds het begin van dit kalenderjaar aan de kant. Matthijs van der Ploeg (68), directeur van Visserijbedrijf Rousant deelt de zorgen van de natuurorganisaties niet. En hij baalt.
'Ons schip de Vertrouwen ligt nu al zeven weken aan de ketting hier in de haven van Zoutkamp. Wij doen dit werk al meer dan honderd jaar. We zijn met paard en wagen begonnen. Het is niet slecht voor de natuur', zegt van der Ploeg. Hij schat zijn omzetverlies op 25.000 euro per week.
Dat we eilanden wegzuigen is klinkklare onzin
Matthijs van der Ploeg - Schelpenvisser
Nu ontstaan er grote gaten tot wel vier meter diep, stelt de Waddenvereniging, die vindt dat beter onderzocht moet worden hoe én hoe snel die gaten weer opgevuld worden.

'Juist goed voor de natuur'

'We zuigen op wat de natuur ons geeft. We halen de zee niet leeg. Als je een gat graaft op het strand dan vult dit zichzelf ook weer met zand. Dat we eilanden wegzuigen is klinkklare onzin', stelt Van der Ploeg. Hij wil samen met de twee andere bedrijven 160.000 kuub schelpen per jaar winnen.
Van der Ploeg is ook boos op Natuurmonumenten. De vereniging denkt erover om fietspaden niet meer te voorzien van schelpen en doet onderzoek of dat met ander materiaal kan. 'Ik noem ze tegenwoordig betonmonumenten. Wat is nou een mooiere bouwstof dan schelpen?'
'Het is juist goed voor de natuur. De kalk die op de fietspaden vrijkomt zorgt voor een bloemrijke natuur', zegt Van der Ploeg. 'Schelpen worden daarnaast ook gebruikt als isolatiemateriaal onder huizen.'

'Vergunning niet op tijd aangevraagd'

Eén keer in de drie jaar moeten de schelpenzuigers een vergunning aanvragen voor hun werkzaamheden. Van der Ploeg heeft die nog niet binnen. Volgens Rijkswaterstaat komt dat omdat hij de aanvraag niet op tijd heeft gedaan. Van der Ploeg ontkent dit en zegt dat de aanvraag al in juli verstuurd is.
De Waddenvereniging blijft benadrukken dat er eerst onderzoek gedaan moet worden. De schelpenzuigers mogen als het aan de vereniging ligt pas weer aan de slag als bewezen is dat het geen effect heeft op het milieu.

Verzuren

De Waddenvereniging vindt dat er meer aandacht besteed moet worden aan mogelijke verzuring van de Waddenzee. Volgens de natuurclub verzuren oceanen doordat er steeds meer CO2 in de lucht zit.
Zodra duidelijk is dat het geen effect op de natuur heeft, kan er naar schelpen worden gezogen
Esmé Gerbens - Jurist bij de Waddenvereniging
'Schelpen zijn kalkrijk en kunnen verzuring van de zee tegengaan. Maar daar is nog niet veel over bekend. Dus het moet eerst goed onderzocht worden wat voor effect het verwijderen van de schelpen heeft', zegt Esmé Gerbens van de Waddenvereniging.

Belang van de natuur

De Waddenvereniging vindt de milieueffectrapportage die gedaan is verouderd. 'Die is allang achterhaald en er moet nieuw onderzoek komen. Onze voornaamste zorg is welke effecten het schelpenzuigen heeft. Dat moet goed in beeld worden gebracht', stelt Gerbens.
'Wij kijken vanuit het belang van de natuur. Zodra duidelijk is dat het geen effect op de natuur heeft, kan er naar schelpen worden gezogen.'

Nog een vergunning

Natuurorganisaties kunnen nog beroep instellen tegen de vergunning van Rijkswaterstaat. Ook hebben de schelpenzuigers nog een vergunning Wet Natuurbescherming nodig van de provincie Friesland. Die krijgen ze binnenkort.