Geen producten door het coronavirus; hoe vangen bedrijven dat op?

Hier doen Groningse bedrijven zaken in Chnina
Hier doen Groningse bedrijven zaken in Chnina © Sander Schieving/RTV Noord
Productie, distributie en transport van goederen in China zijn door de uitbraak van het coronavirus tot stilstand gekomen. Bedrijven in onze regio voelen de gevolgen. NoordZaken vroeg aan noordelijke ondernemers hoe ze daarmee omgaan. 'De dip moet nog komen.'
Wereldwijd zijn ruim vijf miljoen bedrijven getroffen door de virusuitbraak, schat het bureau Dun & Bradstreet, dat er onderzoek naar deed. Direct omdat ze er producten laten maken of indirect omdat ze afhankelijk zijn van producten die er worden gemaakt. In de achttien provincies waar het virus zich heeft verspreid hebben zo'n 50.000 buitenlandse ondernemingen dochterbedrijven.
Dat de virusuitbraak in de stad Wuhan in de provincie Hubei is, maakt de economische schade groot. Want het gebied in Oost-China is een belangrijk economisch en industrieel centrum.

Hardst geraakt

In het onderzoek naar de corona-consequenties dat Dun & Bradstreet vorige week presenteerde staat dat Nederland tot de tien landen wereldwijd behoort die het hardst worden geraakt door het virus. Het is nog te vroeg om vast te stellen hoe groot de schade is, schrijven de onderzoekers. Zeker ook omdat het nog niet duidelijk is of de verspreiding van het virus al onder controle is en wanneer de machinerie in China weer op gang komt.
Volgens ondernemersorganisatie VNO NCW zullen ondernemers die zaken doen met China zeker nog maanden last houden van de productie- en transportstop.

Stilstand

Eric Idema van EDC Retail in Veendam, de online shop in erotische artikelen, kan er van meepraten. Idema laat een deel van zijn assortiment maken in een eigen fabriek in Dongguang, nabij Hongkong. Normaal werken er een man of vijftig. Nu houden vijftien medewerkers er de boel wat in de gaten.
Na de viering van het Chinees nieuwjaarsfeest op 25 januari was er een reisverbod dat ook Idema's Chinese medewerkers trof. Ze konden niet terug naar hun werk en zitten nog bij familie elders. 'Veel fabrieken zijn dicht, sommige draaien op een derde van de capaciteit. Nu moet de boel weer wordt opgestart', zegt Idema.
'Ik krijg filmpjes en foto's van mensen waarop is te zien dat ze weer aan het produceren zijn', aldus Idema. 'Ze zeggen dat de situatie onder controle is. Maar dat is ook om een goede indruk te wekken. Veel fabrieken draaien nog niet.'

Niet zonder

Om de gevolgen te beperken is Idema vrij snel na de uitbraak in Europa voorraden gaan inkopen. 'Ons geluk is dat we onze artikelen voor oktober tot en met april al hadden besteld. Dat is dus al binnen. Ik denk dat ik er goed aan gedaan heb. Je moet wel een beetje opletten hè. Ik wil niet in april zonder zitten.'
Veendammer Idema denkt dat een dip in de aanvoer niet te vermijden is. Het zal de prijzen opdrijven, verwacht hij. Ook omdat de vraag naar transport groot zal zijn wanneer de productie op gang komt. Nu al trouwens betaalt Idema voor luchtvracht vijf keer zoveel. Dat komt doordat vliegverkeer op China ook is beperkt.

Bedlampjes

Bij A Little Lovely Company in Groningen kampen ze met dezelfde problemen. Het bedrijf laat kindartikelen als rugzakjes en bedlampjes in zes fabrieken in China maken. In een reguliere week komt er een container vol met goederen binnen.
'Containers doen er een week of zes over om hier te komen', zegt Bart van Kampen. Hij doet het beheer van inkoop en voorraden bij de webwinkel. 'Containers die voor Chinees nieuwjaar zijn verscheept komen nu binnen. We hebben dus nog voorraad.'
De introductie van een nieuwe collectie hebben we moeten uitstellen
Bart van Kampen - A Little Lovely Company
De echte tekorten moeten nog komen, weet Van Kampen. 'We willen over enkele weken met een nieuwe collectie komen, maar dat hebben we moeten uitstellen. Productie zou begin februari worden gestart, maar dat wordt telkens later. Nu krijgen we berichten dat het wel ergens in maart kan worden.'

Financiële schade

Financiële schade is er nu nog niet, maar ontstaat straks wel wanneer de buffers uitgeput raken en tekorten nog langer aanhouden. Wanneer goederen met spoed per luchtvracht gebracht moeten worden, zullen de kosten zeker oplopen.
Veel kan het bedrijf er niet aan veranderen. Alternatieve productie vinden in Europa gaat eenvoudigweg niet op korte termijn. 'De producten moeten voldoen aan allerlei veiligheids- en gezondheidsnormen', legt Van Kampen uit. 'Dat regel je niet zomaar.'

Knellen

Dennis Veldpape van Royal Christmas in Winschoten laat kunstkerstbomen in China maken. 'Het gaat hoe dan ook vertraging in de productie opleveren', zegt hij. 'Maar pas wanneer de epidemie nog vier maanden duurt, dan gaat het voor mij echt knellen.'
Maar hij vindt het voor zijn bedrijf en de consumenten hier minder een probleem dan voor zijn Chinese werknemers. 'Wanneer de kerstboom een jaar niet doorgaat, dan hebben we pech. Niks te eten hebben omdat je geen salaris krijgt is veel erger.'
Een jaar zonder kerstboom lukt wel, geen salaris en geen eten is veel erger
Dennis Veldpape - Royal Christmas
Veldpape is vol lof over de aanpak van de Chinese regering, ook al maakte die  aantoonbaar laat melding van het verschijnen van het virus. 'Ze zijn heel streng en zitten erbovenop', zegt Veldpape over de maatregelen nu. 'Een fabriek die zich niet aan de regels houdt krijgt zomaar een half jaar geen water en stroom.'

Zonnepanelen

Het stad-Groningse zonne-energiebedrijf Enie van de broers Patrick en Milan van der Meulen haalt zijn zonnepanelen van twee fabrieken nabij Shanghai. Deze bedrijven, Jinko en Trina, behoren tot de grootste producenten van panelen ter wereld.
De fabrieken zijn deze week weer gestart, vertelt Patrick van der Meulen. Maar ze draaien op minimale capaciteit. Om pieken en dalen in vraag en aanbod op te vangen heeft Enie buffervoorraden in Rotterdam en Rosmalen waar het bedrijf twee maanden mee vooruit kan.
'Als de fabrieken weer kunnen draaien, moet eerst de aanvoer van onderdelen op gang komen', aldus Patrick van der Meulen. 'Daar gaat tijd overheen. En dan moet daarna het transport over zee nog opstarten. Het zal niet voor half april zijn, schat ik.'
Al heeft Enie capaciteit in de fabrieken gereserveerd, een dal in de aanvoer zal volgens Van der Meulen niet te vermijden zijn. 'Het kan snel op gang kunnen komen, maar we zijn natuurlijk niet de enigen die panelen willen.'

Besmettelijk

Waar de bedrijven ook over nadenken is de besmettelijkheid. De vraag of het coronavirus via goederen of verpakkingen kan worden overgedragen, daar hebben ze alle over nagedacht. Maar al heeft EDC heeft uit voorzorg handontsmetters geplaatst, echt nodig is zoiets niet, zegt Bart van Kampen van A Little Lovely Company. 'Het virus overleeft niet op karton of plastics.'