Vandaag 75 jaar geleden: De foutste Nederlander van de oorlog sneuvelt

Hij zocht bewust de dood, maar dat die kwam toch nog onverwacht. Op donderdag 22 februari 1945, precies 75 jaar geleden schoot de piloot van een Amerikaans jachtvliegtuig de auto waarin Henk Feldmeijer zat bij Raalte van de weg.
Hij werd maar 34 jaar maar wordt door historici gezien als de 'foutste Nederlander uit de oorlog'. Bij het publiek is deze zoon van een Groningse beroepsmilitair een grote onbekende.
Vroeg lid van de NSB
Feldmeijer werd in 1910 geboren in Assen als zoon van een Groningse beroepsmilitair. In zijn jeugd verhuisden ze terug naar de stad Groningen waar hij opgroeide en op de HBS uitblonk in sport en exacte vakken. Hij was zo talentvol dat hij in 1928 een beurs kreeg om wis- en natuurkunde te studeren aan de Groninger Universiteit, maar de studie werd geen succes.
Historicus Bas Kromhout, die op Feldmeijer promoveerde, verklaart het mislukken als student en de daarop volgende radicalisering als volgt: 'Dat was een elitaire wereld, en Feldmeijer vond geen aansluiting bij bijvoorbeeld het corps. Hij was enig kind en eraan gewend om door zijn ouders op een voetstuk te worden geplaatst, maar in Groningen hoorde hij er door zijn lage afkomst niet bij. Dat was het moment dat er een rancune ontstond. Feldmeijer vond dat hij beter was dan dat elitaire zooitje en ook beter verdiende.'
Feldmeijer werd gegrepen door het fascisme en behoorde tot de eerste 500 leden van de NSB waar hij snel carrière maakte als spreker en afdelingsleider.
Voorman van de Nederlandse SS
Na de Duitse inval in 1940 werd Feldmeijer al snel door de Duitsers benaderd om leider te worden van de Nederlandse SS. Dit tot groot ongenoegen van NSB-leider Anton Mussert. Mussert streefde er naar om een onafhankelijk Nederland te behouden in het Duitse Rijk terwijl Feldmeijer voorstander was van het opgaan van ons land in het Duitse Rijk. Dit leidde tot een voortdurende strijd om de macht in de NSB.
Als het aan de Duitsers had gelegen dan had Feldmeijer in 1943 Mussert ook opgevolgd als leider van de NSB, stelt Kromhout in zijn boek 'De Voorman'.
Een leider van de SS moest eigenlijk 'bloed aan de laarzen hebben' en daarom nam Feldmeijer in het voorjaar van 1941 deel aan de Balkanveldtocht en in 1942/1943 vocht hij met de SS-divisie Wiking aan het oostfront tegen de Russen. Dat overleefde hij maar ternauwernood.
Leider van een moordcommando
Bij terugkeer in Nederland was de sfeer omgeslagen. Het Nederlandse verzet pleegde aanslagen op Duitsers en Nederlandse collaborateurs. Uit wraak begonnen de Duitsers Nederlandse burgers te vermoorden. Bij deze Aktion Silbertanne werden tientallen Nederlanders vermoord door het 'Sonderkommando Feldmeijer'.
Dat de oorlog voor de Duitsers toen al waarschijnlijk verloren was maakte voor Feldmeijer niets uit. 'Ik zit er al te ver in', vertelde hij aan zijn vrouw.
De ondergang en de dood tegemoet
Hoewel zijn positie steeds verder werd aangetast door misstanden in zijn privéleven waarbij geld, drank en vrouwen een grote rol speelden, bleven de Duitsers hem tot het eind van de strijd steunen als leider van de Nederlandse SS.
'In die strijd ging het om vernietigen of vernietigd worden. Voor Feldmeijer werd het dat laatste. Onderweg naar het front passeerde zijn auto een Duits konvooi dat juist onder vuur genomen werd door een Amerikaanse jachtvlieger. Hij werd toevallig geraakt en stierf in een ziekenhuisje in het dorp Raalte, niet ver van het front', omschrijft Bas Kromhout zijn einde.
Op het graf van Feldmeijer staat zijn portret. (Foto: RTV Noord/Reinder Smith)

Feldmeijer werd na de oorlog begraven op het Esserveld aan de zuidrand van de Stad Groningen. Tot voor een aantal jaren werden er regelmatig bloemen op zijn graf gelegd en lagen er foto's van Feldmeijer in SS-uniform bij.