'Als overheid en samenleving maken we het armoedeprobleem groter'

Die negatieve spiraal wordt onder andere veroorzaakt door bureaucratie, vindt Gijsbertsen. 'De wereld vol systemen zit mensen met armoede in de weg.'

Gijsbertsen geeft een voorbeeld. 'Iedereen, ook iemand met weinig geld, heeft op den duur een nieuwe koelkast nodig. Een flinke uitgave, zeker als je al schulden hebt.'

'We sturen die mensen nu vaak van het kastje naar de muur', zegt de wethouder. 'Eerst gaan ze naar de kredietbank voor een lening. Die wordt afgewezen, want er zijn al schulden. Vervolgens gaan ze naar de bijzondere bijstand en ook daar staan de al bestaande schulden in de weg.'

'Als het allemaal niet lukt, zoeken mensen hun heil bij webwinkels als Wehkamp, waar hoge rentes van 14 procent gelden. Zo wordt het probleem steeds groter en komen mensen niet uit de armoede. We moeten daar echt anders mee omgaan.'

En dus gaat de gemeente Groningen, die in de top drie staat als het gaat om de hoeveelheid arme mensen, ervaringsdeskundigen inzetten.

De gemeente trekt daar op jaarbasis 100.000 euro voor uit, naast een bedrag van 300.000 euro dat wordt ingezet omdat er meer mensen gebruik maken van minimaregelingen.

Van het bedrag van 100.000 euro is een ervaringsdeskundige in dienst genomen, die ervoor geleerd heeft om zijn ervaring in te zetten voor anderen. Daarnaast helpen vrijwilligers in zogenoemde 'klankbordgroepen'.

'Mensen die zelf te maken hebben gehad met armoede moeten ons als overheid gaan leren wat we voor mensen die in armoede zitten kunnen doen. Er is bij de gemeente en ook bij partnerorganisaties een cultuurverandering nodig.'

'Want', zegt de wethouder, 'de regels zitten een goede oplossing in de weg. Juist mensen die in de armoede zitten, hebben geen baat bij allerlei formulieren die ze moeten invullen en bijhouden. Mensen kunnen dat er niet bij gebruiken: zo maken we het probleem als overheid en samenleving zelf erger.'

Het gemeenschapsgeld moet dus meer naar de structurele oplossing van armoede gaan: het 'pleisters plakken', zoals de wethouder het zelf noemt, moet minder.

Hoe de gemeente precies naar die structurele oplossing gaat is nog niet duidelijk. 'Dat is ook het ingewikkelde van dit plan. Er zijn open eindjes. We willen het vooral anders doen dan het tot nu toe ging', zegt de gemeente.

De ervaringsdeskundigen hebben al geholpen bij het verminderen van het 'pleisters plakken'. 'Zij kijken mee naar de projecten, en geven advies over wat we wel en niet door moeten laten gaan', zegt wethouder Gijsbertsen.

Daar is onder andere uit gekomen dat het uitdelen van gratis lunches op twee scholen in de stad stopt. Ook aan bioscoopkaartjes en dagkaarten voor de trein betaalt de gemeente niet meer mee.

Bovendien staat het schoolfruit ter discussie. 'We willen kijken of dat effectiever kan worden ingezet. Het aanbieden van fruit draagt bij aan een gezonde leefstijl. Maar het is niet duidelijk of het fruit ook echt de kinderen bereikt die anders geen fruit eten', stelt de wethouder.

De gemeente wil kijken of het schoolfruit en schoolontbijt gesponsord kunnen worden door ondernemers.

'Veel ondernemingen willen een rol spelen in het bestrijden van armoede. En nee, dat is geen wishful thinking. Het is de verwachting dat meer ondernemers kortingen zullen gaan aanbieden via de Stadjerspas. Ook kan Arriva bijvoorbeeld zelf gaan bijdragen aan het beschikbaar stellen van dagkaarten, of Pathé aan bioscoopkaartjes.'

Hoe dan ook: de kleding- en speelgoedbonnen die de gemeente beschikbaar stelde verdwijnen. Die gaf Groningen in december aan alle mensen die leven in armoede. In totaal kostte dat de gemeente 180.000 euro op jaarbasis.

'We snappen dat dit een welkome afwisseling was op hun budget en mogelijkheden, zeker in de decembermaand', zegt de wethouder. 'Het leverde iedereen een klein bedrag per jaar op. Maar in totaal kost het ons veel geld, en het lost niets op. De mensen waar het om gaat blijven arm.'

Al met al moeten de maatregelen ervoor zorgen dat er in 2030 zichtbare stappen gezet zijn in het doorbreken van generatiearmoede. Dat is armoede die van ouder op kind wordt doorgegeven.

'Alle kinderen moeten dan dezelfde kansen hebben', is het idee van de gemeente. 'Het is', geeft de wethouder toe, 'een weg van de lange adem.'

Gijsbertsen zal 2030 als wethouder niet meer meemaken. Begin april stopt hij, omdat hij later die maand begint als directeur van het landelijke programma 'Geweld hoort nergens thuis'.

Toch houdt hij zijn plannen, die door de gemeenteraad nog goedgekeurd moeten worden, op afstand in de gaten. 'Hoewel ik uit Groningen vertrek, blijf ik midden in het sociale domein aan het werk. Ik blijf de ontwikkelingen in Groningen dan ook zeker volgen.'