Metingen naar laagfrequent geluid rond Windpark N33 van start gegaan

Het is de vraag of windmolens voor hinderlijke bromtonen zorgt
Het is de vraag of windmolens voor hinderlijke bromtonen zorgt © RTV Noord, bewerking: Sander Schieving
Er komt een onderzoek naar de vraag of de molens van Windpark N33 al dan niet laagfrequent geluid produceren. Dat bevestigen de gemeenten Midden-Groningen en Oldambt.
De eerste van de vier nulmetingen op verschillende plekken rondom de molens in deze gemeenten is al begonnen. Jan van Muijlwijk doet de metingen. Hij is geluidsdeskundige bij de gemeente Veendam en heeft zich gespecialiseerd in de zogenoemde bromtonen.
Bij de molens van het park die in Veendam komen staan zijn al nulmetingen uitgevoerd.
Als de windmolens er eenmaal staan en je hebt geen nulmeting gedaan, krijg je die kans ook nooit meer
Jan van Muijwijk - geluidsdeskundige gemeente Veendam

Waarom nulmeting belang is

Door op vier plekken rondom het noordelijke deel van de park met 27 molens ruim een maand te meten, probeert Van Muijlwijk de situatie in kaart te brengen zónder molens. 'De eerste meting is eind februari begonnen. Eind maart ga ik naar de volgende locatie om een maand te meten. Dan weer naar een derde locatie, en tot slot op de vierde locatie.'
De nulsituatie is volgens Van Muijlwijk belangrijk, omdat er in de buitenlucht altijd wel laagfrequent geluid is van bijvoorbeeld de wind of door verkeer. 'Als je pas meet als de windmolens er al staan, dan is heel moeilijk uit te splitsen welk geluid van andere factoren dan van windmolens komt.'
Als het windpark eenmaal in bedrijf is, dan gaat Van Muijlwijk nog eens meten. 'Dat doe ik op dezelfde locaties, weer een maand lang. En ik zorg ervoor dat ik in dezelfde periode van het jaar meet, omdat het weer dan enigszins vergelijkbaar is.'
Sander Schieving maakte een animatie waarin uitgelegd wordt wat laagfrequent geluid precies is.

'Weer zorgt voor kwetsbare metingen'

Volgens andere geluidsdeskundigen is het weer wel een kwetsbaarheid. 'Ook al heb je een windbeschermer op je microfoon, dan nog zal de wind invloed hebben op opnames', zegt Frits van de Berg, geluidsdeskundige en eerder werkzaam bij de Wetenschapswinkel aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).
'Het kan zijn dat je het hoort, maar dat hoeft niet. Als dat wél het geval is, dan lijk je op de opnames geluidsdruk te meten, maar dat komt dan door variaties in winddruk.'
Volgens hem ligt het daarom voor de hand om naast het geluid in elk geval ook de windrichting en de windsnelheid te meten, waarmee je de invloed daarvan op de metingen kunt berekenen.
Henk Hasper, gepensioneerd natuurkundige aan de RUG, beaamt dat. 'Weersomstandigheden zijn vaak niet te vergelijken. Je moet heel wat statistische capriolen uithalen om die resultaten van die metingen dan toch te kunnen vergelijken.'
Als je meet als de molens draaien, en je zet ze vervolgens voor een periode uit, kun je prima de invloed op laagfrequent geluid meten
Frits van den Berg - geluidsdeskundige

'Meet als molens draaien én stilstaan'

Volgens zowel Van den Berg als Hasper ligt het daarom veel meer voor de hand te meten als de molens draaien, en die resultaten te vergelijken met de perioden waarin de molens stilstaan.
Van den Berg: 'Als je een tijd lang meet als de molens draaien, en je zet ze vervolgens voor een periode van bijvoorbeeld een uur uit, dan kun je ook prima de invloed van windmolens meten. Zeker als je dat een paar keer herhaalt. Bovendien zit je dan minder met het probleem van veranderende weersomstandigheden.'
Daarbij tekent Van den Berg wel aan dat je dan de medewerking van de beheerders van het park nodig hebt.
Het is volgens Hasper dan overigens niet zo dat er dan helemaal geen laagfrequent geluid van windmolens afkomstig is. 'Als de molens uit de wind staan, dan kan er alsnog geluid worden gemeten. Dat wordt dan veroorzaakt door de turbulentie van de lucht langs de palen en stilstaande wieken. Al is dit geluid zo zwak dat het nauwelijks te onderscheiden is van het geluid van de wind die door de bladeren van bomen en struiken ruist.'

Op zoek naar stabiele tonen

Van Muijlwijk snapt de opmerkingen van Van den Berg en Hasper, en is het er ook mee eens. 'Het is alleen wel zo dat als de windmolens er eenmaal staan en je hebt geen nulmeting gedaan, je die kans ook nooit meer krijgt.'
'Er zullen zeker momenten zijn dat de wind of de regen zo sterk is dat je de metingen van dat moment niet kunt gebruiken. Daarom vraag ik uiteraard de weergegevens zoals de windrichting en –kracht op bij het KNMI.'
Wat hinder geeft zijn stabiele lage tonen
Jan van Muijlwijk - geluidsdeskundige gemeente Veendam

Zorgen windmolens wel voor één toon?

De methode van Van Muijlwijk roept bij Van den Berg ook nog een andere vraag op. Want laagfrequent geluid door windmolens zit niet per se in één specifieke frequentie. Het gaat dan om het kenmerkende zoefgeluid, dat ontstaat door turbulentie bij de draaiende wieken.
'Je kunt hiervan niet het onderscheid maken dat het zoefgeluid van die windmolens zich op één toon bevindt.'
Ook dat beaamt Van Muijlwijk. Het hindert zijn onderzoek niet. 'De methode van analyse die ik gebruik, is zo gevoelig dat ook dit breedbandige geluid goed zichtbaar is.'
Breedbandig geluid is geluid dat bestaat uit meerdere frequenties. 'Maar die breedbandige geluiden zijn meestal niet de oorzaak van hinder', verklaart Van Muijlwijk. 'Wat hinder geeft, zijn stabiele lage tonen. En die probeer ik ook op te zoeken.'
 

Opbrengst onderzoek

Henk Hasper twijfelt in hoeverre dit onderzoek iets gaat opleveren. 'De conclusie kan best zijn dat het niet zinvol was om op deze manier te meten. Dat is ook een waardevol inzicht, dat je dan wel moet onthouden voor een volgende keer.'

Podcast Turbulente Tijden

Het Windpark N33 ligt erg gevoelig in Groningen. Daarom maakte RTV Noord hier vorig jaar een vijfdelige documentaireserie (een podcast) over. Je hoort het ontstaan van het park, de woede, de oorsprong van de woede en hoe je een windpark wél zou moeten ontwikkelen. Hieronder vind je aflevering 3: Boosheid en frustratie.
Wil je ook de andere vier afleveringen beluisteren? Doe dat dan via Soundcloud, of abonneer je via Google PodcastApple Podcast of Spotify op Turbulente Tijden. Dan kun je waar en wanneer je maar wilt alle afleveringen beluisteren en je verdiepen in de gevoeligheden van dit windpark.
Werkt onderstaande player van de eerste aflevering niet goed? Klik dan op deze link om de serie te beluisteren.