'Incidenteel schepen weren bij storm is mogelijk'

12 maart 2020, 08:27 • 4 minuten leestijd

Nederland kan toch een noodmaatregel nemen, waarbij schepen incidenteel geweerd kunnen worden om de zuidelijke vaarroute boven de Wadden te nemen tijdens storm. Dat zegt de Utrechtse professor Internationaal Recht, Fred Soons.

Soons is donderdag bij een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer om met Kamerleden over de vaarroutes langs de Wadden te spreken. Deze route dicht langs de Waddenkust is omstreden. De MSC Zoe verloor begin vorig jaar containers en dat overkwam onlangs ook de OOCL Rauma.

Kamerleden van ChristenUnie, PvdA, D66, CDA, GroenLinks, Partij voor de Dieren en SP willen een betere bescherming voor het Waddengebied. Ze willen voorkomen dat er opnieuw een containerramp plaats gaat vinden. Ze pleiten ervoor de zuidelijke vaarroute af te sluiten bij een storm. Grote containerschepen kunnen dan de noordelijke route nemen.

Minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD) van Infrastructuur en Waterstaat liet de Tweede Kamer na vragen weten, dat dit niet zomaar kan omdat ook Duitsland over de vaarroute gaat. Ook zou een nieuwe regeling veel tijd kosten.

Daarin geeft professor Soons de minister gelijk. Er kan niet eenzijdig een permanente maatregel genomen worden. Maar een tijdelijke oplossing voor incidentele gevallen, is er volgens hem wel.

Professor Soons gaat donderdagochtend in gesprek met de Tweede Kamer samen met andere deskundigen om de zuidelijke route te bespreken. Waaronder de Kustwacht, Rijkswaterstaat en de redersbranche. Hij heeft de Tweede Kamer alvast laten weten dat een incidentele afsluiting van de vaarroute kan.

Nederland kan gebruik maken van een zogeheten interventiebevoegdheid, stelt professor Soons. Deze bevoegdheid is vastgelegd in de Wet Bestrijding Maritieme ongevallen.

Volgens hem kan bij ernstig gevaar voor het milieu er een dwingend vaarverbod aan een individueel containerschip in bepaalde weersomstandigheden worden gegeven. Ook als deze onder vreemde vlag vaart en niet alleen in territoriale zee, maar ook daarbuiten. 'Elke verstandige kapitein zal aan dat verzoek gehoor geven', laat Soons de Tweede Kamer weten.

Als er een permanent verbod nodig is dan moet dat geregeld worden met de International Maritime Organization (IMO). Deze organisatie gaat over de vaarroutes.

Eerder deze week liet minister Van Nieuwenhuizen de Kamer al weten, dat ze met de Duitsers om tafel wil. Maar daarvoor wil ze eerst het onderzoek van Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) naar de ramp met de MSC Zoe afwachten. Die komt naar verwachting eind april met een conclusie.

Partijen willen dat de minister nu in actie komt. ' Bewoners van de Waddeneilanden maken zich nog steeds veel zorgen over een volgende scheepsramp. Dagelijks wordt er nog plastic en andere spullen van de MSC Zoe gevonden op de stranden', zegt Kamerlid Gijs van Dijk (PvdA).

Hij wil dat de minister de zorgen wegneemt en met de bewoners in gesprek gaat. 'De minister moet vaart maken met het bouwen van een internationale coalitie voor veilige vaarroutes in de buurt van het Waddengebied. Zo kunnen Waddenbewoners er zeker van zijn dat containerschepen op een veilige afstand blijven varen', aldus de PvdA'er.

Ook de ChristenUnie wil dat er meer gebeurt. De partij heeft de minister meerdere malen gevraagd te onderzoeken of er noodmaatregelen kunnen komen voor de zuidelijke vaarroute.

'Tot nu toe kregen we te horen een noodmaatregel juridisch niet mogelijk zou zijn. Daarom heeft de Tweede Kamer, op voorstel van de ChristenUnie, deskundigen uitgenodigd om hierover door te spreken. Zij zien wél mogelijkheden', laat Kamerlid Stieneke van der Graaf weten. 'Ik mis de urgentie bij de minister om de Wadden te beschermen tegen een nieuwe containerramp'.

De ChristenUnie wil dat de minister nu alsnog zo snel mogelijk overgaat tot het treffen van een tijdelijke noodmaatregel. Daarnaast moet de minister Duitsland nu al aansporen om ook containerschepen die vanuit Duitsland richting Nederland varen te waarschuwen. 'Daarvoor hoeven we het OVV rapport niet af te wachten', zegt Kamerlid van der Graaf. Duitsland geeft nu nog geen waarschuwingen.

De Kustwacht waarschuwt schepen om de zuidelijke route bij slecht weer en hoge golven te vermijden. Alleen schepen langer dan driehonderd meter en breder dan veertig meter krijgen zo'n waarschuwing. Zij maken kans de zeebodem te raken. De ongunstige wind- en golvencondities en getijden kunnen leiden tot het kantelen en slingeren van schepen. De waarschuwing komt op advies van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV).