RUG-hoogleraar: lokale politiek moet zo snel mogelijk digitaal

Dat zegt Douwe Jan Elzinga, hoogleraar Constitutioneel Organisatierecht aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Hij pleit voor het inzetten van moderne technieken om raadsleden toch met elkaar te kunnen laten vergaderen.

'Er zijn dagelijks tientallen besluiten nodig in het sociaal domein. Er loopt nog een energietransitie, we hebben de stikstofproblematiek. Er zijn tal van onderwerpen waarover beslissingen moeten worden genomen. Dat kun je niet een paar maanden platleggen', vindt Elzinga.

Raadsleden moeten fysiek bij elkaar komen om besluiten te kunnen nemen. Pas dan zijn ze rechtsgeldig, zo staat in de Gemeentewet. Ook moet de helft van alle raadsleden aanwezig zijn om te kunnen vergaderen.

Als dat aantal niet wordt gehaald, kan een nieuwe raadsvergadering worden gepland, waarbij niet per se de helft van de gemeenteraad aanwezig hoeft te zijn. Zie het als een maas in de wet. Van die mogelijkheid maakt de gemeente Groningen volgende week woensdag gebruik.

Landelijk wordt er volop gezocht naar mogelijkheden om de politiek op lokaal niveau toch door te kunnen laten gaan. Elzinga speelt hierin een adviserende rol.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken vroeg de Groningse hoogleraar deze week om hulp. Het onderwerp staat niet geheel toevallig komende vrijdag op de agenda in de wekelijkse ministerraad.

De RUG-hoogleraar ziet het liefst dat raadsvergaderingen zo snel mogelijk digitaal worden houden, door middel van beeldbellen. Een andere optie zou zijn dat raadsleden per brief gaan stemmen, maar dat kost tijd en levert nog meer vertraging op.

Digitaal stemmen kan nu nog niet, omdat het systeem fraudegevoelig is en de identiteit van de raadsleden dan lastig kan worden vastgesteld. Een noodwet moet dit mogelijk maken. Deze zal op korte termijn worden ingevoerd, verwacht Elzinga.

Aan digitaal stemmen zitten volgens de hoogleraar ook haken en ogen. 'Het is belangrijk dat mensen elkaar in de ogen kunnen kijken. Het gaat niet alleen om de inbreng, maar om het geheel. De sfeer, het debat. Als je dat uit elkaar trekt, en je gebruikt de raadsleden als digitaal stemvee, dan is dat alles weg.'

Het is volgens Elzinga dan ook van belang dat de meningen van de raadsleden tijdens het beeldbellen goed naar voren komen. 'Dat is essentieel voor een goede besluitvorming. Zoals het nu gaat is het in ieder geval onaanvaardbaar. Politieke besluiten moeten doorgaan, ongeacht de situatie.'