'Er was verbluffend weinig voor nodig om een heel land zich anders te laten gedragen'
'In het begin was het allemaal spannend, maar nu zitten we in een routine. Het is verbluffend hoe snel dat is gegaan. Een hele samenleving is eigenlijk binnen een dag omgeschakeld.'
Dat zegt sociaal psycholoog Tom Postmes van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).
Ingewikkeld moment
'We gaan nu de fase in dat het normaal gaat worden, dat het ook saai gaat worden en dat mensen geleidelijk denken: het heeft wel lang genoeg geduurd', zegt Postmes. 'Zolang mensen om zich heen anderen ziek zien worden en zien wegvallen, hebben ze begrip voor de maatregelen. Maar als de situatie verbetert, wordt het moeilijker dit vast te houden.'
Postmes: 'Er komt een moment dat een gedeelte van de bevolking denkt: ik vind het grote onzin en dat een ander deel van de mensen bang is. Dat wordt een ingewikkeld moment.'
Datum noemen of niet?
De sociaal psycholoog weet niet of het slim was van het kabinet om een nieuwe datum te noemen. 'Ik had het wel slim gevonden als ze hadden gezegd: het duurt in ieder geval nog drie weken en dan spreken we u weer. Nu noemen ze echt een datum en dan kunnen we vanaf die dag weer hoop hebben. En dan kunnen we er dus ook over gaan discussiëren. Als de situatie dan verbeterd is, wordt dat een lastig debat.'
Postmes vindt het 'verbluffend' dat het mogelijk is om een heel land met mensen die van zichzelf zeggen nogal eigenzinnig te zijn, zich heel anders te laten gedragen. 'Daar was weinig voor nodig', concludeert hij.
Paniek of opstand?
Geregeld krijgt hij de vraag of mensen niet in paniek gaan raken of in opstand komen. 'Mijn voorspelling is dat iedereen eerst snapt dat het nodig is, omdat er een riskante situatie is. Maar op het moment dat het langer aanhoudt, gaan mensen denken: het kan wel weer. Dan gaan ze feestjes organiseren, de regels ontduiken en andere gekke dingen doen.'
