'Coronacrisis krijgt in Groningen geen Brabantse proporties'

Microbioloog Alex Friedrich van het UMCG
Microbioloog Alex Friedrich van het UMCG © UMCG
De coronacrisis krijgt in Groningen niet het niveau dat Brabant heeft doorgemaakt. De piek zal veel vlakker zijn en is bovendien de komende twee weken nog niet te verwachten.
Dat zegt arts-microbioloog Alex Friedrich van het UMCG in reactie op de nog altijd gunstige cijfers in Groningen.

Weinig noorderlingen op ic

Dinsdag liggen er vierenzestig patiënten met corona op de intensive care-afdelingen van de Groningse ziekenhuizen. 'En er zijn eigenlijk heel weinig noorderlingen op onze intensive care. De meesten komen uit andere regio's.'  
Het is gelukt om de verspreiding van het virus af te remmen. 'We hebben het zo kunnen vertragen dat hier tot nog toe geen piek is ontstaan. En daardoor hebben we ook goede kans het af te vlakken.'
Onderstaande grafiek toont per dag het aantal opgenomen coronapatiënten in de Noordelijke ziekenhuizen, zowel op de intensive care als op de verpleegafdeling. (Bron: ROAZ)

Niet te vroeg juichen

De microbioloog is tevreden over de situatie in Groningen, maar het is nog te vroeg om echt te juichen.
'We zien nog wel verspreiding. Je kan nog steeds ziek worden, maar er komt de komende twee weken geen piek. Ik wil niet zeggen dat 'ie helemaal niet komt. Twee weken is een eeuwigheid in een epidemie.' Kort gezegd: zover vooruit kijken is onmogelijk.
In Brabant konden de ziekenhuizen de grote stroom aan coronapatiënten in korte tijd niet aan. Door ic-patiënten over te plaatsen naar andere ziekenhuizen, onder meer in Groningen, werden de Brabantse ziekenhuizen ontlast.

Reproductiecijfer van belang

Wanneer kunnen we echt opgelucht ademhalen? Daarvoor moeten de positieve cijfers twee weken lang stabiel worden, zegt Friedrich. Hij kijkt vooral naar het regionale reproductiecijfer: hoeveel mensen in Groningen worden gemiddeld besmet door een coronapatiënt. Dat moet minder dan één zijn om het virus onder controle te krijgen. En nul om het virus helemaal te stoppen.' 

Laagste risico in Groningen

Landelijk is dit cijfer nu gemiddeld 1,4; wat volgens Friedrich aangeeft dat er sprake is van een trage epidemie. In Groningen schommelt het cijfer nu een paar dagen rond de 1, maar dat varieert nog van dag tot dag. 'Op dit moment heb je in Groningen het laagste risico van het hele land om besmet te raken. Maar dat is niet hetzelfde als geen risico.' 
Om met meer zekerheid te kunnen zeggen dat het virus hier niet hard toeslaat, moet dat zogenaamde reproductiecijfer twee weken lang onder de 1 liggen. Belangrijk: dat moet niet alleen in Groningen, maar ook in Friesland en Drenthe.
'Het helpt niet als het daar wel uit de hand loopt want dit is onze natuurlijke opvangregio. Het moet daar ook onder controle zijn.' 

Tot de zomer vertragen

Sowieso hoopt Friedrich dat het lukt de verspreiding tot de zomer te vertragen, omdat het warmere weer dan mee kan helpen bij het indammen. De verspreiding neemt namelijk in de zomertijd met ongeveer twintig procent af. Voor regio's als Groningen, waar de verspreiding toch al laag ligt, treedt dit effect echt op. 
'In New York bijvoorbeeld zal het geen verschil maken; daar is de overdracht nog veel te hoog.' 
Uiteindelijk stevent Groningen volgens Friedrich af op de situatie dat corona eerst maar een normale infectieziekte wordt. 'Er blijven infecties mogelijk, maar dan is het niet meer epidemisch.'

Geen immuniteit

De strategie om de verspreiding van het virus in Groningen te vertragen heeft wel gevolgen voor de immuniteit. Die blijft uit als niet veel mensen de ziekte hebben doorgemaakt. 'We moeten dus blijven vertragen, totdat er een vaccin of behandeling is.' Tegelijkertijd zorgen de maatregelen (zoals afstand houden) voor bescherming van de kwetsbare mensen, zoals ouderen. 
Misschien zijn mensen die echt ziek zijn geweest immuun, maar van mensen met milde of geen klachten is het maar de vraag
Alex Friedrich - Microbioloog UMCG
Overigens betwijfelt de Groningse microbioloog of er überhaupt - zoals soms gesteld - snel groepsimmuniteit wordt opgebouwd in Nederland.
'Ik heb nog geen data gezien die dat aantonen. Als concept om de epidemie in te dammen slaat het nergens op. Misschien zijn mensen die echt ziek zijn geweest immuun, maar van mensen met milde of geen klachten is het maar de vraag. En hoe lang blijven ze dan immuun en kunnen ze het virus niet toch nog overdragen? We kennen deze ziekte helemaal nog niet. We hopen alleen allemaal dat langzaam voldoende immuniteit wordt opgebouwd.'

Maatregelen langer nodig?

Friedrich vindt verlenging van de maatregelen voor de hand liggen. Als de overheid anders beslist en het virus blijkt zich direct weer te verspreiden, dan komt Groningen alsnog het beste weg.
'Je ziet dat effect dan eerst in de regio's waar de verspreiding groter is. Wij hebben daar dan minder last van en kunnen weer de juiste maatregelen nemen.'

Hoe is Groningen tot nu toe de dans ontsprongen?

De situatie in Groningen is wezenlijk anders dan die in de rest van Nederland. Volgens microbioloog Alex Friedrich heeft dit meerdere oorzaken. Groningen had eerder voorjaarsvakantie dan de rest van Nederland; toen wij op vakantie gingen was de uitbraak in Italië nog minder heftig. Daarbij vierden wij hier geen carnaval; dat bleek voor met name het Zuiden van Nederland een grote brandhaard. Ten derde hadden de beperkende overheidsmaatregelen hier meer effect, doordat Groningen nog in een beginstadium zat van de coronacrisis toen ze werden ingesteld. 
Ook de Groningse strategie om zorgverleners laagdrempelig binnen en ook buiten ziekenhuizen op corona te testen en vervolgens indien nodig thuis te houden heeft volgens Friedrich bewezen effecten. 'Het testen vormt onze ogen voor het onzichtbare om gericht de juiste maatregelen te nemen.'
Deze methode heeft inmiddels landelijk navolging gekregen.