Op de corona-ic in Scheemda ligt iedereen: 'De buurman, jij. Het is heel dichtbij'

Op de corona-intensive care van het Ommelander Ziekenhuis Groningen in Scheemda loopt ic-arts Henning Kickbusch. Je hoort er gorgelende geluiden. De patiënten kunnen zelf niet meer hoesten, dus zuigen verpleegkundigen het slijm uit hun longen.

'Het is een situatie die wij niet kennen. We hebben nog nooit zoveel patiënten met hetzelfde ziektebeeld gehad', zegt Kickbusch. De patiënten zijn bijna allemaal in een diepe slaap. Hun ademhaling is volledig overgenomen door machines.

Terwijl de intensivist rondloopt tussen de patiënten weet hij: dit kan iedereen overkomen. Ook hem. 'Hier ligt geen patiënt met overgewicht. En ze zijn ook niet allemaal zeventig plus, er liggen ook mensen van in de veertig, die jonge kinderen hebben. Er liggen patiënten die jonger zijn dan ik. Dat vind ik altijd moeilijk.'

Om te voorkomen dat medewerkers besmet raken is iedereen ingepakt. Ze dragen een schort, een muts, een mondkapje, handschoenen en een bril die bij iedere ademhaling beslaat. Het werk is dan ook extra zwaar.

'Het is alsof je constant in de sauna staat, maar je moet wel werken. Je moet er op letten dat je pauze neemt en ook wat drinkt. Anders houd je het niet vol', zegt Kickbusch. Het personeel draagt sportkleding onder de schorten, om zo koel mogelijk te blijven. 

Roelf Dijkman werkt al bijna veertig jaar op de intensive care. 'Hier ben je verpleegkundige voor geworden, om zieke mensen te behandelen. Maar dit is wel een uitzonderlijke situatie dat wij nu in deze omstandigheden met deze patiënten moeten werken.'

Het is ook voor verpleegkundigen zwaar dat familie niet bij de patiënt mag komen. Het gebeurt dat patiënten overlijden waar niemand bij was. 'Dat zijn de meest erge dingen die je kan overkomen, zowel als hulpverlener als patiënt en familie. Je staat er machteloos in.'

Ondanks de onwerkelijke omstandigheden heerst er een bijzondere rust op de afdeling. Het ene moment ziet het er blauw van de verpleegkundigen. Het andere moment is het bijna leeg omdat ze met z'n zessen een patiënt moeten draaien. Kickbusch: 'Als ze op de rug blijven liggen, gaat het niet goed. Patiënten moeten één keer per dag gedraaid worden.'

Vanwege dat zware fysieke werk is veel personeel nodig. Het Ommelander Ziekenhuis heeft daarom hulp ingeroepen van andere afdelingen. Operatiepersoneel en anesthesiemedewerkers bijvoorbeeld helpen mee; de IC werkt nu met teams van mensen die elkaar niet eens kennen. Iedereen loopt daarom met een naamsticker rond. 'Geen bord voor de kop, maar een sticker op de muts,' zegt Roelf Dijkman.

De hele afdeling ligt vol met patiënten die allemaal hetzelfde hebben en ook allemaal ernstig ziek zijn. Bovendien blijkt corona bij patiënten een grillig en onvoorspelbaar verloop te kennen. Roelf Dijkman: 'Het is zo onberekenbaar. Het ene moment denk je we zijn goed bezig en een moment later kan het als een kaartenhuis in elkaar vallen en kan je weer opnieuw beginnen.' 

Zorgen om de eigen veiligheid zijn er ook, bij zowel de artsen als de verpleegkundigen. Roelf Dijkman: 'Alle patiënten die hier liggen hebben corona. We hebben goede materialen, maar toch heb je een stuk angst in je: het kan mij ook overkomen.' 

Het is een tijd waarvan ze nu al weten dat die een blijvende indruk zal maken. Hoewel er nog geen tijd is om lang bij stil te staan. Intensivist Henning Kickbusch: 'We gaan gewoon door en het komt pas later dat je denkt: wat waren dat voor tijden? We zijn nog bezig iets te doen, dan denk je er niet zoveel over na. Maar dit blijft hangen.'

Roelf Dijkman fietst de indrukken zoveel mogelijk van zich af. Thuis bespreekt hij ook wat hij heeft meegemaakt met zijn dochter die op de verpleegafdeling werkt met coronapatiënten. Want dat werk is anders dan hij ooit eerder meemaakte. 

'Dan heb je het kanon om te behandelen vol open, en dan lukt het toch niet. Die frustraties zijn best wel diep. Daar heb ik het moeilijk mee als intensive care verpleegkundige'. zegt Dijkman met een snik in zijn stem. 'Dat doet echt wel wat met je.'