Het regent, maar waterschappen blijven strijden tegen recorddroogte

Droogtescheuren in de grond
Droogtescheuren in de grond © Goos de Boer/RTV Noord
Na anderhalve maand droogte zijn dinsdag de eerste regendruppels gevallen in onze provincie. De neerslag is meer dan welkom voor boeren en tuinders, maar het is slechts een druppel op de gloeiende plaat.
Ondanks de kletsnatte wintermaanden is het zo droog, dat de waterschappen eerder dan gebruikelijk maatregelen hebben genomen tegen de droogte.

Droger dan recordjaar

Half maart viel de laatste neerslag van betekenis. In de periode daarna kwamen nog enkele millimeters naar beneden, maar de zon scheen volop. Daardoor is dit jaar tot nu toe droger dan het kurkdroge recordjaar 1976, blijkt uit cijfers van het KNMI.
De droogte weergegeven in een grafiek (Bron: KNMI)
Waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa's zijn een maand eerder dan normaal begonnen met maatregelen. Zo zijn de waterstanden van het oppervlaktewater verhoogd en wordt er water aangevoerd vanuit het IJsselmeer.

Hoe regelen waterschappen de waterstand?

In de winter houden de waterschappen in veel watergangen de stand wat lager. Daardoor kunnen sloten de overtollige neerslag opvangen en afvoeren.
In de zomer wordt het peil in sommige gebieden tot wel vijftig centimeter verhoogd. Dat zorgt ervoor dat het water beter kan doordringen in de bodem, wat goed is voor de grondwaterstand.
Waterschap Hunze en Aa's begint normaal gesproken tussen half april en half mei hiermee, maar is daar op 16 maart al mee gestart. Noorderzijlvest begon op sommige plekken begin maart al met het vasthouden van water en het verhogen van waterstanden.

Natte winter

De droogte volgt op de kletsnatte januari en februari-maanden. Al dat water kon niet allemaal worden vastgehouden voor deze droge periode. Een deel daarvan moest afgevoerd worden om problemen te voorkomen, zegt woordvoerder Henry Frieswijk van waterschap Noorderzijlvest:
'De neerslaghoeveelheden waren enorm. Het ging om vele miljoenen liters. Dan zou je het niet droog houden als je dat allemaal vasthoudt. Tegelijk wil je ook niet de bergingscapaciteit in de watergangen verliezen, dus moet je een deel afvoeren.'

Beregening

In de strijd tegen de droogte krijgen de waterschappen deze week wat hulp van de weergoden. Maar de voorspelde regen gaat het huidige neerslagtekort nauwelijks tegen, zegt Frieswijk:
'Op dit moment is het tekort in het hele land zo'n tachtig millimeter. De prognose is dat er zo'n twintig millimeter gaat vallen, maar dat verdampt ook deels weer.'
Boeren lieten twee weken geleden al weten dat ze zitten te springen om regen. Droge akkers zorgen voor soms voor enorme stofwolken.

Nog geen problemen

Noorderzijlvest ziet de aanvragen voor beregening van akkers toenemen. Dat levert op dit moment nog geen problemen op, zegt Frieswijk:
'We kunnen enkele weken van tevoren zien hoe het tekort zich ontwikkelt. Afhankelijk daarvan kunnen we oproepen om terughoudend te zijn met bergenen. Dat is nu nog niet nodig.'

Korter douchen

Tijdens de droge zomer van vorig jaar riep het Waterbedrijf Groningen op om zuiniger te zijn met drinkwater. Moeten we de komende periode daar ook weer rekening mee houden? Volgens Frieswijk is het altijd goed om korter te douchen of de tuin minder lang te sproeien:
'Het zijn maatregelen die ons ervan bewust maken dat water soms schaarser wordt. Het helpt ook om de tekorten op termijn niet al te zeer op te laten lopen.

Rook- en stookverbod

Op Schiermonnikoog is vanwege de droogte een rook- en stookverbod, uit angst voor natuurbranden.