Vóór corona gezond én een goed plan, dan wil de bank helpen

'Bizar, bijzonder en heel erg fysiek', antwoordt directievoorzitter Harry Scholte van Rabobank Groninger Land op de vraag hoe hij de voorbije weken heeft beleefd. De ervaring van Irving Kerkhof, directeur MKB Banking Noord bij ABN AMRO is niet veel anders. 'Intens, enerverend, maar ook trots', zegt hij over zijn gevoel over bijna zeven weken coronacrisis.

Beide directeuren zeggen blij te zijn dat ze nu een heel andere rol hebben dan ruim tien jaar geleden, tijdens de financiële crisis die begon in 2008. Toen kreeg de bankensector hoon en woede van alles en iedereen over zich heen omdat ze als (mede)veroorzaker van de recessie werden aangewezen en ze bovendien gered moesten worden met geld van de belastingbetaler.

Zowel Kerkhof als Scholte komen los van elkaar al snel tot de uitspraak: 'In de vorige crisis waren we onderdeel van het probleem nu zijn we onderdeel van de oplossing'.

Op 19 maart, drie dagen na de lockdown-persconferentie van premier Rutte lag er de uitstelregeling. Alle bedrijven kregen van de grootbanken zes maanden uitstel van betaling van aflossing op kredieten. 85 procent van alle ABN AMRO-klanten maakt er nu gebruik van, dat zijn 70.000 ondernemingen. Die mogen van ABN AMRO ook de betaling van rente zes maanden opschorten.

Kerkhof: 'Het opschorten van aflossing en rentebetaling voor zes maanden geeft al veel lucht. Gecombineerd met het pakket noodmaatregelen van de overheid kunnen veel ondernemers de huidige situatie opvangen. Voor de groep ondernemers die extra krediet voor liquiditeit nodig hebben is er ook nog de BMKB-regeling, waar de overheid garant staat voor kredieten. Maar dat gaat om veel kleinere aantallen dan bij de uitstelregeling.'

Hoe hoog is de nood in het noordelijk bedrijfsleven? 'Het is heel moeilijk te zeggen', reageert Kerkhof. 'De crisis heeft een forse impact, maar die is in de ene sector een stuk hoger dan in de andere. Ook binnen sectoren varieert het nogal. In het winkelbedrijf bijvoorbeeld is echt wel wat aan de hand, maar de levensmiddelenhandel of bedrijven die een goed onlinekanaal hebben groeien juist.'

'Noord-Nederland heeft een relatief grote vrijetijdssector', vervolgt Kerkhof. 'Er zijn veel bedrijven in de recreatie, de horeca en in de watersport. Die worden nu zeker hard geraakt. Maar ook hier geldt dat het per ondernemer verschilt. Is het iemand die pas is begonnen en nog vol in de financiering zit, of gaat het om een bedrijf dat jarenlang vet op de botten heeft kunnen kweken en deze tijd wel kan uitzitten?'

Kerkhof zegt vertrouwen te hebben in de veerkracht van het (noordelijk) bedrijfsleven, dat geholpen wordt door het uitgebreide pakket maatregelen. 'Maar we moeten eerlijk zijn, niet elke onderneming zal geholpen zijn. Zeker is dat er bedrijven zijn die de dupe worden van deze crisis. Een faillissementsgolf? Die zien we nu niet, maar dat er meer faillissementen zullen volgen, dat weten we.'

Vaak, zo stelt Kerkhof, zal een bankroet echter niet alleen te wijten zijn aan de coronacrisis: 'Er zijn meestal meer redenen. Bij een bedrijf dat al langer kwakkelde, kan de crisis wel het laatste zetje zijn. Daar kijken we als bank natuurlijk ook kritisch naar.'

Niet alle bedrijven kunnen dus rekenen op kredietondersteuning van de bank. ABN AMRO wijst twintig tot dertig procent van de kredietaanvragen af. 'Een bedrijf moet in de kern gezond zijn', aldus Kerkhof.

'Maar het is het niet zo dat we alleen maar de goudgerande klanten helpen. We financieren ook ondernemers waar dat echt moeilijk is. Vaak zetten we echt een stap verder. Er kan veel wanneer er een goed plan ligt, de ondernemer visie heeft, met leveranciers zaken regelt, en juist gebruik maakt van het noodpakket van de overheid.'

'We wijzen ook kredieten af omdat we zien dat een bedrijf al voor de crisis minder levensvatbaar was. Dan nemen wij klantverantwoordelijkheid. Wij willen een ondernemer niet dieper in de schulden steken wanneer we zien dat hij die niet kan dragen.'

De kracht van een bedrijf pré-corona is ook bij de Rabobank een van de belangrijkste graadmeters voor kredietverlening, zegt directievoorzitter Groninger Land Harry Scholte: 'Voorspellen welk bedrijf het haalt is heel moeilijk. De bedrijven waar we primair mee verder gaan zijn de bedrijven waarvan we weten dat het voor corona ook al goed zat.'

Wat zwaar weegt bij beoordeling van kredietaanvragen is of de ondernemer een gedegen verhaal heeft, aldus Scholte, evenals de inschatting van de accountant. 'We willen een gesprekspartner en klankbord zijn voor de ondernemer in al zijn onzekerheid. We willen zorgen voor een situatie waarin we niet in paniek raken en de rust bewaren.'

Dat lukt tot op heden behoorlijk, vindt Scholte. 'We zijn gebaat bij onze noordelijke nuchterheid. Er is beslist een groep die ontzettend zwaar in de shit zit. Maar er is een groot aantal ondernemers dat het hoofd koel houdt, de rust bewaart, creatief is in het zoeken van kansen en vooral bezig is met de vraag hoe de volgende stap gezet wordt.'

Over het aantal bedrijven dat het loodje zal leggen durft Scholte geen voorspelling te doen. Op dit moment ziet hij in elk geval geen stijging in het aantal bankroetgevallen. De optelsom van noodmaatregelen vanuit de overheid, de hulp van banken en ondernemers onderling zal veel bedrijven erdoorheen slepen, verwacht hij.

Ook Scholte vertrouwt op de weerstand en de veerkracht van de bedrijven in zijn gebied. 'We zitten nu al wekenlang op slot en toch zijn er heel veel bedrijven nog gewoon in de lucht, die zijn bezig. Ik constateer dat men ondernemerschap toont. Die veerkracht is er dus.'

Scholte: 'We zijn in onze regio wel gewend om met tegenslagen om te gaan. En we zij hier ook geen waanzinnige vooruitgangsdenkers. We kunnen hier in de regio wel omgaan met de coronacrisis.'

Scholte koestert hoop dat deze periode de regio zelfs een stapje vooruithelpt. 'In de Randstad ervaart men onze regio als ver weg. Maar we zien nu dat kenniswerk uitstekend vanuit huis gedaan kan worden.'

'Onze regio komt er met het aantal besmettingen goed vanaf, mede doordat social distancing hier eenvoudiger gaat. Misschien dat in Randstedelijke gebieden een kanteling in het denken ontstaan over wonen en werken. Dat zou best eens een stimulans kunnen zijn voor het vestigingsklimaat.'