Rechtbanken zijn coronaproof, maar publiek is niet welkom
De rechtbanken in Noord-Nederland zijn er klaar voor om meer zaken af te handelen dan sinds halverwege maart gebeurt. Na de uitbraak van het coronavirus ligt de rechtspraak nagenoeg stil. Alleen urgente zaken worden behandeld.
Onder meer belangrijke beslissingen over het voorarrest vonden tot nu toe vooral schriftelijk plaats, of partijen werden via een video- of telefoonverbinding gehoord. Vanaf 11 mei wordt dat anders. De rechtspraak kondigde eerder aan dat verdachten en procespartijen weer worden toegelaten. De gerechtsgebouwen moesten daarvoor wel coronabestendig worden gemaakt door middel van plexiglaswanden en looproutes binnen het gebouw.
'Meer zaken kunnen worden afgehandeld'
Het is een begin, maar er kunnen veel meer zaken inhoudelijk worden behandeld dan nu wordt gedaan, zegt de kersverse deken van de Orde van Advocaten Noord-Nederland: Eef van de Wiel van Trip advocaten in Groningen. Zij nam onlangs in stilte het stokje over van Rob Geene.
Regels moeten naar individuele gevallen worden vertaald en dan is er veel mogelijk - Eef van de Wiel - Deken van de Orde van Advocaten Noord-Nederland
Het besluit om de gerechten vanwege de coronacrisis te sluiten was nogal rigoureus. Het duurt nu te lang, zegt Van de Wiel. Volgens haar zoekt de rechtspraak op dit moment te veel naar algemene regels. 'Maar er is geen one size fits all. De regels moeten naar individuele gevallen worden vertaald en dan is er veel mogelijk. Het is belangrijk dat daarover in individuele zaken goed gecommuniceerd wordt tussen de griffie en de advocaat die de zaak doet. Daar ontbreekt het nu nogal eens aan.'
Rechter op locatie
Er zijn volgens haar meer oplossingen. 'Arbeidszaken, bestuurszaken en bijvoorbeeld ook handelszaken kunnen door de rechter prima worden behandeld in ruimtes van advocatenkantoren, andere overheidsgebouwen of afgehuurde ruimtes', stelt Van de Wiel. Zolang de RIVM-regels maar worden nageleefd.
Zittingen waarbij de partijen fysiek aanwezig zijn, heeft haar voorkeur. Het inzetten van technische middelen zoals video- en telefoonverbindingen is volgens Van de Wiel noodzakelijk, maar wel een noodoplossing. 'Je mist veel non-verbale communicatie. De zaken zijn voor rechtzoekenden te belangrijk om dingen te missen.'
Zij aan zij voor het videoscherm
Daarnaast worden ook videoverbindingen gelegd tussen advocatenkantoren en de rechtbank, waarbij cliënt en jurist, maar ook rechter en griffier zij aan zij zitten. 'Het is bijna onmogelijk om de anderhalvemeterregel in die situaties aan te houden, maar het is ook lastig om je cliënt goed bij te staan als die een aparte videoverbinding heeft. Het blijft kiezen tussen twee kwaden', meent ze.
Zoals er pensionado's zijn die zonder feestje stilletjes afscheid moesten nemen, zo zijn er ook stille opvolgingen - Eef van de Wiel - Deken van de Orde van Advocaten Noord-Nederland
Het idee om de zaken in de avonduren of weekenden in te plannen, is volgens de deken binnen de advocatuur bespreekbaar, maar ook volstrekt afhankelijk van de individuele zaak.
'De sociale advocatuur zit ook bij het hervatten van de zittingen weer in de hoek waar de klappen vallen. Zij hebben de meeste zittingen en draaien buiten kantooruren ook al piketdiensten. Er moet echt met hun wensen rekening gehouden worden. Een commerciële handelszaak in de avonduren plannen, zal gemiddeld op veel minder bezwaren stuiten dan een strafzaak.'
Vrouw aan het roer
Door de uitbraak van het coronavirus ging het aantreden van de nieuwe deken nogal onopgemerkt. 'Het is een gekke opvolging geworden. Zoals er pensionado's zijn die zonder feestje stilletjes afscheid moesten nemen, zo zijn er ook stille opvolgingen', legt Van de Wiel uit.
Na louter mannelijke dekens heeft de advocatuur in Noord-Nederland anno 2020 een vrouw aan het roer. En dat in crisistijd. 'Het is zoeken voor iedereen', zegt Van de Wiel daarover.
