Rekenkamer: voorschot van 90 miljoen van de Staat voor de NAM niet goed verantwoord

Minister Wopke Hoekstra van Financiën en Arno Visser, president van de Algemene Rekenkamer
Minister Wopke Hoekstra van Financiën en Arno Visser, president van de Algemene Rekenkamer © ANP
De Algemene Rekenkamer zet vraagtekens bij een voorschot van 90 miljoen euro, dat het ministerie van Economische Zaken aan de NAM heeft betaald als compensatie voor de lagere gaswinning.
Dat schrijft de Rekenkamer in zijn beoordeling van de rijksuitgaven over 2019.
Het voorschot was niet alleen bedoeld als compensatie voor de opgelegde lagere gaswinning uit het Groningenveld, maar ook voor het feit dat de NAM nu buitenlands gas moet opslaan in 'zijn' gasopslag in Norg.

Voorlopig

Deze voorlopige vergoeding was in september 2019 overeengekomen met de aandeelhouders van de NAM, Shell en ExxonMobil. In het voorjaar van 2020 zou vervolgens een definitieve vergoeding worden vastgesteld.

Waarvoor is precies betaald?

Maar de Rekenkamer heeft niet vast kunnen stellen of de hoogte van het bedrag redelijk is bepaald en ook niet waarvoor de Staat precies heeft betaald. Welke activiteiten de Staat precies heeft willen vergoeden voor de gewijzigde inzet van Norg? Gaat het om de inkoop van het buitenlandse gas of de opslag van dat gas in Norg of allebei?
Dat vraagt de Rekenkamer zich af. Daardoor is het niet mogelijk om vast te stellen welk deel van het voorschot is bedoeld voor de gewijzigde inzet van de gasopslag en welk deel als compensatie van de lagere gaswinning.

Verantwoording

De Rekenkamer controleert jaarlijks of belastinggeld doelmatig is besteed, en of over de uitgaven voldoende verantwoording is afgelegd aan de volksvertegenwoordiging. De kritiek van de Rekenkamer op de rijksuitgaven gaat dan ook niet alleen over het voorschot voor de NAM. Ook de aankoop van aandelen KLM-Air France van 750 miljoen euro is niet goed verantwoord.
Het is voor het eerst sinds 2008 dat de uitgaven van het Rijk worden 'afgekeurd' door de Rekenkamer.

Reactie PvdA

PvdA-kamerlid Henk Nijboer ziet in de kritiek van de Rekenkamer een bevestiging van de opstelling van zijn fractie, eind vorig jaar:
'De PvdA heeft zich met hand en tand verzet tegen compensatie voor deze bedrijven. De PvdA wil dat dit wordt teruggedraaid. Shell en Exxon hebben genoeg aan Groningen verdiend. Minister Wiebes moet na de kritiek van de Rekenkamer het voorschot terugvorderen en heeft in de Tweede Kamer heel wat uit te leggen.'