Viroloog over Groningers met langdurige coronaklachten: 'Gemiste kans dat we ze niet getest hebben'

Materiaal voor een coronatest
Materiaal voor een coronatest © ANP
Hoe lang blijf ik nog ziek? Kan ik anderen besmetten als ik al weken klachten heb? Met deze en tal van andere vragen zitten tientallen Groningers die al wekenlang coronaklachten hebben, zonder dat ze positief getest zijn.
In dit artikel beantwoordt viroloog Coretta van Leer van het UMCG de meest prangende vragen.
Om te beginnen wil Van Leer deze langdurige zieken een hart onder de riem steken. Want dat deze groep nooit een kans op een coronatest heeft gehad, noemt Van Leer 'een gemiste kans'.

Wel capaciteit

'We hadden daar in het Noorden namelijk wel de capaciteit voor gehad. Maar omdat de maatregelen landelijk allemaal gelijkgetrokken zijn, hebben ook onze huisartsen deze mensen niet kunnen testen. En dat is erg zonde, want ik gun het iedereen om te weten waar hun klachten vandaan komen. Als er een tweede golf komt, hoop ik dat we dit anders kunnen aanpakken.'
Iemand vraagt: ik ben al sinds 8 maart ziek en ik ondervind nog steeds de gevolgen. Wat kan ik nu nog verwachten?
Coretta van Leer: 'Dat is moeilijk te zeggen. Er zijn twee mogelijkheden als je het virus hebt. Ten eerste kan het virus zelf schade veroorzaken aan je weefsel, aan de cellen die het virus kopiëren. Die cellen gaan kapot. Herstel daarvan duurt heel lang. Daarnaast kan het ook zo zijn dat het virus nog heel lang aanwezig blijft en schade blijft aanrichten. Omdat je zoveel verschillende cellen hebt waar het virus z'n gang kan gaan, kun je ook een hoop verschillende klachten hebben. Je hebt vervolgens ook nog een hele tijd nodig om die schade weer te repareren.'
Mensen die milde klachten hebben gehad moeten er voor waken om te hard van stapel te lopen
Coretta van Leer - viroloog
Hoe lang kan dat herstel duren?
Van Leer: 'Ook dat is moeilijk te zeggen, omdat het virus nieuw is. De mensen die op 8 maart ziek werden, behoren tot de eerste golf. Niet iedereen heeft ook hetzelfde ziektebeeld. Het is niet voor iedereen even ernstig. Sommigen zijn er al na tien dagen weer klaar mee. De duur is dus ook moeilijk te voorspellen.'

Herstel bevorderen

Wat kunnen mensen doen om het herstel te bevorderen?
'Zaken die goed zijn voor de algemene fitheid. Mensen die ernstig ziek zijn geweest en veel van hun dagelijkse functies kwijt zijn geraakt, moeten heel zorgvuldig weer revalideren, met behulp van een revalidatiearts of fysiotherapeut, zodat je jezelf niet uitput als je aan het revalideren bent. Goed advies en begeleiding zijn belangrijk. Mensen die milde klachten hebben gehad kunnen het misschien het beste zelf doseren, maar ook zij moeten er voor waken om te hard van stapel te lopen.'
Iemand zegt: ik hoor vaak over 'milde klachten', maar ik noem het niet mild wat ik heb.
Van Leer: 'Ik ook niet. Ik ken mensen die wekenlang koorts hebben gehad, die kilo's zijn afgevallen, die tijdens die koortsepisodes heel veel spierkracht zijn verloren. Dat is geen 'mild' ziektebeeld meer. Ze zijn dan weliswaar niet opgenomen geweest in het ziekenhuis, maar dat was dan wellicht alleen maar zo omdat ze minder infectie in de longen zelf hadden. Maar bij anderen kan het virus in de lever of de darmen hebben gezeten. Ze hebben dan misschien niet op het randje van de dood gebalanceerd, maar zijn niettemin echt wel behoorlijk ziek geweest.'
Een typische groep die niet ziek genoeg was voor het ziekenhuis, maar te ziek om meteen weer aan het werk te gaan?
Van Leer: 'Ja, en met klachten waar een ziekenhuis vrij weinig aan kan doen. Als je zuurstof nodig hebt, kan het ziekenhuis dat geven. Maar als je 'alleen maar' heel slap bent, heel moe en misschien misselijk - zonder dat je uitdroogt - dan kan het ziekenhuis daar vrij weinig mee. Dan is het een kwestie van wachten tot het weer over gaat.'

Lichaam in brand

Iemand zegt: ik heb de hele tijd het gevoel alsof mijn lichaam in brand staat, zonder dat ik koorts heb. Wat kan dat zijn?
Van Leer: 'Geen idee. We weten dat het virus heel veel dingen kan doen. Het verstoppen van bloedvaten bijvoorbeeld, waardoor je zenuwuitval krijgt, of misschien zelfs zenuwpijn. Maar het virus is nog te nieuw om te achterhalen wat het mechanisme achter zulke klachten is. Wat we soms ook zien bij mensen die op de ic zijn beland, is dat ze na verloop van tijd gordelroos krijgen. Gewoon doordat hun afweersysteem zo is verzwakt. Ook dat geeft branderige pijn. Het zou dus best zo kunnen zijn dat dit ook bij mensen aan de hand is die niet op de ic hebben gelegen. Ik zou dus goed uitkijken naar blaasjes.'
Iemand anders zegt inderdaad: ik heb last van huiduitslag. Is dat een bekend coronaverschijnsel?
Van Leer: 'Ja, dat kan worden veroorzaakt door gebrek aan weerstand, maar het virus zelf kan ook huiduitslag geven. We weten inmiddels van verschillende typen huiduitslag.'
Zo langzamerhand zijn we alles wel zo'n beetje tegengekomen bij mensen
Coretta van Leer - Viroloog

Overal in je lichaam klachten

Wat kan het virus eigenlijk niet? Worden er überhaupt organen gespaard?
Van Leer: 'Zo langzamerhand zijn we alles wel zo'n beetje tegengekomen bij mensen. Niet allemaal bij dezelfde persoon, en evenmin allemaal even frequent. De meeste mensen worden ziek in hun longen en bovenste luchtwegen en/of in hun darmen. En de lever komt ook vrij vaak voor. Maar als je bloedvaten dicht gaan zitten, kun je in principe overal in je lichaam klachten krijgen, tot en met je hersenen en hart aan toe.'
Iemand vraagt zich af, en heeft dat een arts dat ook horen zeggen, of ze een post-viraal syndroom heeft. Kan dat?
Van Leer: 'Ja, want 'post-viraal' betekent een syndroom, en dat is weer de omschrijving van een aantal klachten waarvan je de samenhang niet altijd ziet. Maar dat zegt verder vrij weinig. Kijk, bij andere virusinfecties komen ook post-virale klachten voor. Iemand die echt te lijden heeft gehad van een serieuze griep, heeft ook nog weken nodig voor-ie écht hersteld is.'