Ketenmarinier Wolthof: ‘Ter Apel is in een jaar veiliger geworden’

‘Maar dat is niet direct aan de cijfers te zien’, stelt hij. Wel blijkt het uit gesprekken met en enquêtes onder personeel van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

In Ter Apel veroorzaakt een groep asielzoekers al geruime tijd overlast. De overlastgevers komen voornamelijk uit veilige landen en maken weinig tot geen kans op asiel.

Het afgelopen jaar is veel in gang gezet om de overlast in het dorp te verminderen. Beveiligers, stadswachten en politie in het centrum werken beter samen. Er worden agenten, van buitenlandse afkomst, ingezet met kennis over de culturele achtergrond van de asielzoekers. Daarnaast wordt op de COA-locatie meer en andere beveiliging ingezet, ‘waardoor men de regie op de locatie terugpakt’, zegt Wolthof.

Ondertussen heeft een aantal ondernemers in het dorp compensatie gekregen voor overlast. Dit gebeurt op basis van de zogenaamde SODA-regeling voor asielzoekers. Het komt er op neer dat zakgeld van stelende asielzoekers wordt ingehouden en naar de ondernemers gaat. De regeling had wat opstartproblemen, maar loopt sinds het einde van vorig jaar goed: ‘Inmiddels is er ongeveer veertig tot vijftig keer uitbetaald’, zegt Wolthof.

Verder zijn de ketenmariniers al een aantal maanden bezig met de zogenaamde Top X-aanpak. Dat is een lijst waar ongeveer 300 asielzoekers op staan die vaak in aanraking komen met politie en justitie. Ze worden in de gaten gehouden door de ketenmariniers en de grootste overlastgevers worden overgeplaatst naar een speciale locatie in Hoogeveen waar strengere regels gelden. Dit alles met als doel om de overlastgevende groep te ontmoedigen naar Nederland te komen.

Ondanks al deze maatregelen blijkt uit cijfers dat de overlast in 2019 is toegenomen ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook het aantal incidenten op de COA-locatie in Ter Apel is gestegen. Logisch, vindt Wolthof: ‘Wij wisten dat het aantal incidenten op papier zal toenemen’, zegt hij. ‘Als je meer aandacht aan de overlast gaat besteden, dan komt er automatisch meer registratie’, stelt hij.

Het COA ondersteunt de uitspraak van Wolthof: ‘Sinds de start van de ketenmariniers zijn wij veel meer gericht op het registreren van incidenten’, zegt woordvoerder Corina Deekens. ‘Dat is belangrijk, omdat we op die manier onze medewerkers goede instructies kunnen geven over wat ze moeten doen bij een incident’, vertelt ze.

Wim Eilert, raadslid van de PvdA in Westerwolde, merkt in zijn omgeving dat de aanpak de eerste vruchten afwerpt. ‘Je merkt toch dat er wat meer rust is in Ter Apel’, zegt Eilert die in Ter Apelkanaal woont. Met vijf raadszetels is de PvdA één van de grootste partijen in de gemeenteraad van Westerwolde.

De raad wordt geregeld bijgepraat over de stand van zaken. Volgens Eilert heeft de hele gemeenteraad van Westerwolde vertrouwen in de aanpak. ‘Toen de ketenmariniers kwamen, hebben we ook gezegd dat ze onze laatste hoop zijn’, zegt het raadslid.

Toch merkt de plaatselijke supermarkt op dat de overlast is gebleven: ‘Er zijn wel wat stappen genomen, maar het blijft een komen en gaan van stelende asielzoekers’, zegt de bedrijfsleider van de Jumbo in Ter Apel, Michel van Goor.

‘We hebben steeds een aantal weken rust en daarna lijkt het net of er weer een nieuwe groep asielzoekers komt en dan hebben we weer een aantal weken overlast’, stelt hij.

Wel merkt hij op dat de communicatie met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers beter verloopt. ‘Als iemand wat steelt en de winkel uit loopt, dan delen we dat met de ketenmariniers. Ze gaan er dan mee aan de slag’, vertelt de bedrijfsleider.

Over een jaar moet de overlast met tachtig procent verminderd zijn, althans dat is het doel van de ketenmariniers. ‘Wij houden die ambitie, maar we zijn er nog niet. Er moet nog veel gebeuren, maar er is ook al heel veel in gang gezet’, stelt Wolthof.

Hij heeft samen met de andere partijen de ambitie om een aparte locatie te creëren waar asielzoekers uit veilige landen versoberd worden opgevangen. Op die manier probeert Wolthof asielzoekers uit veilige landen te ontmoedigen naar Nederland te komen.

De ketenmariniers blijven in ieder geval nog een jaar in functie. Een extern bureau gaat daarna de resultaten verzamelen en vergelijken met de periode voor de start van de ketenmariniers.

Lees ook:
- 'In half jaar tijd vijftig overlastplegers azc Ter Apel uitgezet' (november 2019)
- Stelende asielzoekers in Ter Apel voortaan gekort op hun leefgeld (juli 2019)
- Ministerie kiest voor 'onorthodoxe' aanpak tegen overlast Ter Apel (mei 2019)