Uitstel van de zorg door corona: 'Natuurlijk begrip, maar ik wil ook van de pijn af'

Hij was moe, moe en nog eens moe. Zijn darmen vielen uit, hij was misselijk en zijn geheugen werkte niet meer goed. De 69-jarige Theo Woudstra uit Kornhorn heeft niet de beste maanden achter de rug.
Hij staat op de rol voor een niertransplantatie begin maart als hij telefoon krijgt van het UMCG: het kan vanwege de coronacrisis niet doorgaan. 'Ik beproefde lichtelijke paniek binnen het UMCG van: wat komt er allemaal op ons af. Er was voor hun ook nog maar weinig bekend.'
Woudstra is één van de 164 Groningers die de RTV Noord-enquête over uitgestelde zorg invulde. Allemaal zagen ze hun afspraak niet doorgaan, omdat de ziekenhuizen zich vanaf begin maart volop richtten op het coronavirus. Alleen de echt acute zorg en oncologie bleef overeind. In dit artikel laten we een aantal van de Groningers die moesten wachten aan het woord.

Nier van echtgenote

Theo Woudstra hoort in januari, na een jaar vol onderzoeken, dat zijn vrouw een geschikte nierdonor voor hem is. De operatie wordt gepland, maar gaat keer op keer niet door. De eerste operatiedatum sneuvelt omdat Theo een te hoge bloeddruk heeft; de tweede door de coronacrisis. 'Dat was sneu. Ik had er twee keer naartoe geleefd. Het is voor mij geen dagelijkse kost.' Ondertussen heeft hij een nierwaarde van vijf, wat duidt op ernstig nierfalen. 'Ik zat heel dicht tegen dialyse aan. Daar zag ik erg tegenop.'
Als Woudstra in mei een bericht ziet dat de zorg weer wordt opgestart neemt hij direct contact op. Bovenaan de lijst komt hij, omdat hij er zo slecht aan toe is. 'Op 14 mei zou de operatie zijn. Maar toen werd ik weer gebeld. Het landelijk beleid was gewijzigd; patiënten jonger dan 65 waren eerst aan de beurt.'

Heel veel pijn

Alice Loef uit Muntendam (73) weet dan al een hele poos dat ze nog langer met pijn moet rondlopen. Haar heupoperatie in het Refaja in Stadskanaal die begin juni zou plaatsvinden is direct aan het begin van de coronacrisis afgezegd. 'Ik heb al een nieuwe heup en die andere is nu ook dermate versleten dat het niet meer gaat. Bot tegen bot is het inmiddels en dat doet ongelooflijk zeer.'
'Er waren op dat moment urgentere zaken'
Tineke Staal (73) uit Delfzijl zou naar Ommelander Ziekenhuis Groningen voor een echo van haar hart. Ze heeft klachten aan nek, arm en schouder en de huisarts wil uitsluiten dat het met haar hart te maken heeft. 'Pas dan kan ik morfine krijgen. Ik red het nu wel met een overdosis paracetamol, maar het is wel heel lastig om elke dag met pijn op te staan.'

'Ik zou graag een nieuwe afspraak in de brievenbus vinden'
Meer dan veertig procent van de ondervraagden geeft aan dat ze extra klachten krijgen door het afzeggen van afspraken. Soms mentale klachten door ongerustheid, maar meestal fysiek. Diana Gejas uit Uithuizen (47) zou eindelijk worden verlost van haar schouderklachten. Die heeft ze al acht jaar. Vlak voor de coronacrisis ontdekten artsen wat er aan de hand is: een half afgescheurde pees veroorzaakt de pijn. 'Eindelijk was het stempeltje van aansteller op mijn voorhoofd weg.' De afspraak met de anesthesist stond in de agenda op 20 april, de operatie zou kort daarna plaatsvinden.

Wanneer dan wel?

Zowel Alice (heup), Tineke (nek/schouder/arm) als Diana (schouder) hebben nog geen nieuwe datum. Dat geldt voor ruim zestig procent van de ondervraagden. Diana Gejas: 'Ik heb al twee keer gebeld. Tuurlijk heb ik er wel begrip voor, maar ik wil er ook vanaf. De revalidatie duurt ook nog zes maanden tot een jaar. Geef dan tenminste aan wanneer, zodat je ook iets kan plannen.'
Alice Loef: 'Die corona, daar kan geen mens wat aan doen en een heupoperatie is geen spoed. Al die mensen die voor mij ingepland stonden gaan voor. Ik heb nu eind juli/begin augustus in mijn hoofd. Hoe eerder, hoe liever!'
Van de geënquêteerden heeft het overgrote deel wel begrip voor het uitstel. Zo niet Bert Berends uit Wagenborgen (71). Hij zou in Scheemda (OZG) een hartonderzoek krijgen vanwege benauwdheidsklachten. Die afspraak ging half maart niet door. 'Sindsdien heb ik nooit weer iets gehoord. Dat vind ik een kwalijke zaak. Laat die ouderen maar doodgaan, zo voelt het. Als je boven de zeventig bent, interesseert het hun niet meer.'

Op een andere manier

Nienke Westra uit Zuidlaren (60) is wel geholpen op de afgesproken datum, alleen ging het consult bij de orthopeed van het Martini Ziekenhuis via de telefoon. 'Ik heb veel pijn aan mijn knie. Een pijnstillende injectie had gekund, maar het werd een belafspraak. Ik heb tips gekregen tegen de pijn.' Nienke vindt de telefonische afspraak prima, maar tot haar verbazing krijgt ze ook nog een echte afspraak. 'Hij vond het vervelend en zei: over een paar maanden zie ik u alsnog. Nu kost het ze eigenlijk twee afspraken, in plaats van één.'
Dat de spoedzorg wel doorging, heeft Nienke Westra ook ervaren. Ze kreeg pijn in een borst en omdat borstkanker vaker voorkomt in de familie mag ze door voor een mammografie. 'Ik vond het volledig logisch dat ik er voor mijn knie niet heen kon. En ze proberen twijfelgevallen dus wel echt te doen.'

Achter de rug

Theo Woudstra uit Kornhorn krijgt uiteindelijk weer een nieuwe datum: op 2 juni staat zijn niertransplantatie gepland. Dit keer komt er niks tussen. 'Maandagochtend hebben mijn echtgenote en ik de verplichte coronatest gedaan en 's avonds zijn we opgenomen. De chirurg heeft tegen mijn vrouw gezegd: hij was zover achteruit aan het gaan dat het op dementeren leek.'
De operatie brengt alles waar Theo op hoopte. Binnen een week mag hij weer naar huis, zijn nierwaarde is meer dan goed en de energie is terug. 'Ik straal weer, heb weer glans in de ogen. Ik voel me weer scherp. Ik ben echt een nieuw mens.'