Baas nieuw Instituut Mijnbouwschade Groningen: ‘Rijk zou meer moeten doen voor Groningen’

Het IMG gaat meer schade behandelen dan alleen de fysieke schade aan woningen. Ook waardedaling en immateriële schade waar de NAM voor aansprakelijk is, worden door het IMG beoordeeld en vergoed. Maar dat is op het gebied van immateriële schade niet genoeg, vindt Kortmann.

‘De overheid heeft zelf gesproken over overheidsfalen van on-Nederlandse proporties. Dus men is zich er in Den Haag van bewust dat ook de overheid ernstig tekort is geschoten. En daar kun je de vraag stellen, maar dat is een politieke vraag, of dat geen reden vormt om aan de Groninger genoegdoening te geven.’

Dat kan volgens Kortmann met geld, maar ook in natura. ‘Kom Groningen maar tegemoet met plannen om een aantal dingen hier in de provincie te verbeteren.’

Kortmann maakt de opmerking op de dag dat ‘zijn’ Tijdelijke Commissie Mijnbouw Groningen (TCMG) verandert in een definitieve organisatie. In de wet is vastgelegd dat het IMG, anders dan de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), onafhankelijk moet opereren, hoewel het formeel onderdeel is van de overheid. ‘Dat betekent bijvoorbeeld dat de minister van Economische Zaken en Klimaat onze besluiten niet kan vernietigen en ons geen aanwijzingen kan geven. Zo kunnen wij onafhankelijk van de overheid en de NAM over schadevergoeding beslissen.

Daarnaast komen met de start van het IMG twee nieuwe regelingen steeds dichterbij: compensatie voor waardedaling en compensatie voor immateriële schade.

Groningers kunnen aanspraak maken op smartengeld voor niet-fysieke schade. ‘Het is bedoeld om een vergoeding te geven voor leed. In de ruime zin van het woord, bijvoorbeeld angst, verdriet of je lange tijd verlaten voelen. Als Groningers persoonlijk ernstig leed hebben ondervonden door de aardbevingen, kan dat een reden zijn om aanspraak te maken op deze regeling.’

Onder meer de plek waar iemand woont, hoeveel bevingen die persoon heeft meegemaakt en de persoonlijke impact die dat heeft gehad, tellen mee bij het berekenen van de hoogte van de schadevergoeding. Kortmann denkt dat die vergoeding maximaal vijfduizend euro wordt, maar dat de meeste indieners minder krijgen.

‘Bedragen boven de vijfduizend euro zullen alleen in heel zeldzame gevallen voorkomen. De meeste gevallen zullen onder dat bedrag liggen.’

Het IMG werkt nog aan een definitieve regeling voor het smartengeld. Een worsteling, noemt Kortmann het. ‘Het Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging helpen ons en zijn een kritisch klankbord, zodat we weten of we op de goede weg zijn.’

Daarnaast gaat het IMG ook geld uitkeren aan woningeigenaren als de waarde van huizen is gedaald door de gaswinning. Kortmann rekent op zo’n 120.000 aanvragen en verwacht dat er tussen de 500 miljoen en een miljard euro moet worden uitgekeerd.

‘We kijken naar een gebied waarin het aannemelijk is dat woningen in waarde zijn gedaald. Daarbinnen kunnen mensen een aanvraag doen om te worden gecompenseerd voor het verlies’, legt Kortmann uit. Dat geldt ook voor mensen die hun huis met verlies hebben verkocht.

Met de nieuwe regelingen voor waardedaling en immateriële schade krijgt het IMG meer verantwoordelijkheid en meer werk. Maar alleen al de werkvoorraad van de fysieke schades groeit harder dan voorzien. ‘Dat gaat met bijna 1000 meldingen per week, 40.000 op jaarbasis’, zegt Kortmann. ‘Daar komen naar verwachting 120.000 aanvragen bij voor de waardedalingsregeling en nog eens enkele tienduizenden voor de immateriële schade.’

Toch heeft Kortmann hoop dat de extra aanvragen voor de nieuwe regelingen goed kunnen worden verwerkt. ‘Begin 2019 waren er 180 aanvragen per week, nu dus 1000. Toch hebben we het overgrote deel kunnen wegwerken. Dat laat zien dat de organisatie flexibel is.’

Daarnaast zitten de nieuwe regelingen heel anders in elkaar. ‘De werkwijze bij waardedaling is wezenlijk anders dan die bij fysieke schade.’ Daar wordt onderzoek gedaan door externe experts, worden rapporten gemaakt en kunnen bewoners een zienswijze indienen. De waardedalingsregeling werkt anders. Die daling wordt berekend op basis van een rekenmodel. ‘We denken dat we daarmee beslissingen in de regel binnen twee maanden kunnen nemen.’

Maar met alleen een goede methode redt het IMG het niet, weet Kortmann. Zijn organisatie moet verder groeien om de hoeveelheid werk aan te kunnen. ‘We hebben nu zo’n vierhonderd mensen in dienst, ik verwacht dat er nog wel vijftig of honderd bij komen. Maar we moeten geen mammoetorganisatie worden.’