Nuchterheid; de populairste karaktertrek van de Groningers

De vlag van de provincie Groningen
De vlag van de provincie Groningen © RTV Noord
In het kader van onze Grunneger Week, iedere dag aandacht voor een Grunneger cliché. Vandaag: het karakter van de Groninger, de nuchterheid
Doar woont de dege degelkhaaid, de wille, vast as stoal,
Doar vuilt t haart, wat tonge sprekt, in richt- en slichte toal.
Zo luidt het, wat minder vaak gezongen derde couplet van ons volkslied waar het karakter van het Groninger volk bezongen wordt. Degelijkheid, sterke wil, hart op de tong.
Door de jaren heen hebben velen zich gebogen over de vraag: wat maakt iemand een Groninger? en wat is het karakter, het eigene van de Groninger?
Groningers zelf zijn buiten alles vooral trots op hun nuchterheid. Dat bleek uit een onderzoek dat vorig jaar in opdracht van RTV Noord en andere regionale omroepen werd gedaan. Het gevoel van nuchterheid is ook aanwezig in Drenthe, Friesland en Zeeland, maar bij ons is het gevoel veel sterker. En het zijn vooral jongeren waarbij nuchterheid de populairste karaktertrek is.

'We zijn veel te bescheiden'

Wetenschappers en onderzoekers werden om commentaar gevraagd maar eigenlijk tasten ze in het duister naar de oorsprong van die Groninger nuchterheid. En de Groningers zelf staan er ook beetje ambivalent in. Want in het zelfde onderzoek werd ook gevraagd waar mensen zich voor schamen.
De meeste Groningers schamen zich nergens voor, maar als ze zich ergens voor schamen is het hun eigen nuchterheid. We zijn eigenlijk veel te bescheiden klinkt het dan, we laten ons het kaas van het brood eten en zijn er teveel van overtuigd dat een dubbeltje nooit een kwartje wordt. De laatst is uiteraard sinds de invoering van de euro ook een stuk moeilijker geworden.

'Grunneger verainens'

De eigen identiteit van de Groninger is eigenlijk pas echt ontwikkeld vanaf 1900 toen Groningers die naar andere delen van Nederland waren verhuisd 'Grunneger verainens' op gingen richten. En zoals het altijd gaat met immigranten, het oude vaderland wordt verheerlijkt en op een voetstuk geplaatst.
Men kwam bij elkaar om samen koek te eten en koffie uit een kraantjespot te drinken om vervolgens te kijken naar toneelstukken in het Gronings waar het karakter van de Groninger breed werd uitgemeten. Stereotypen van de hard werkende, nuchtere Groninger werden uitvergroot en tot volkskarakter verheven.

Staarke en sobere dieren

In zijn onvolprezen boek Wadapatja laat schrijver Marten Hillenga zien hoe ver men kan gaan met het zoeken naar een eigen identiteit. Want zelfs Groninger huisdierenrassen hebben in de loop der tijd dezelfde karaktereigenschappen toegemeten gekregen als de Groningers zelf. Zo heet de blaarkopkoe: staark en sober en wordt het Groninger paard door kenners omschreven als sober en werkwillig.