Tentoonstelling 125 jaar Dennenoord laat veranderingen GGZ zien

De Lentis Erfgoedcommissie is nog druk om de laatste dingen te bespreken. Woensdagmiddag is het zo ver: de tentoonstelling gaat open voor bezoek. De commissieleden zijn gepassioneerd en willen alles zo goed en zo duidelijk mogelijk weergeven voor de bezoekers.

Waar men er in eerste instantie van uitging dat een patiënt in de geestelijke gezondheidszorg meer een object was, wordt er nu meer naar de mens zelf geluisterd, meent Rense Schuurmans die al jaren actief is bij Lentis Erfgoed. De tentoonstelling geeft een beeld van de grote veranderingen zoals het medicijngebruik, schoktherapie, maar ook - zoals in de laatste jaren - de terugkeer van de patiënt in de maatschappij.

Heel lang is Dennenoord, dat op 28 november 2020 precies 125 jaar bestaat, een gesloten gemeenschap geweest. Nu heeft het juist de samenleving binnengehaald, zegt Schuurmans. 'We zitten hier naast het Repair Café, naast de kringloopwinkel. Om maar een voorbeeld te geven dat de psychiatrie de samenleving is binnengekomen, maar dat ook de zorg de samenleving is binnengekomen."'

'We zijn trots op het werk dat we doen en hoe we dat in de loop der tijd hebben vormgegeven', zegt Schuurmans. 'De essentie is om mensen te laten zien dat het voortdurend in ontwikkeling is. Hoe verhouden we ons tot elkaar? Hoe verhouden we ons tot de mensen die op een of andere manier mee moeten komen? Sluiten we die op? Geven we die wel een plek op de arbeidsmarkt of doen we dat niet?'

De tentoonstelling over 125 jaar Dennenoord is niet het enige dat te zien is geweest in het gebouw van Lentis Erfgoed op het GGZ-terrein. Ook is te zien, in het kader van 75 jaar vrijheid, wat er op het terrein is gebeurd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor de organisatoren was het combineren van beide tentoonstellingen een kans een stuk geschiedenis van Zuidlaren te weergeven.

'Patiënten waren in de oorlogsjaren voor een groot deel geëvacueerd richting Franeker', vertelt Jan Barend de Vries van Lentis Erfgoed. 'Dat betekent dat er allemaal gebouwen leegkwamen, die werden gevuld door de Duitsers.'

Maar al met al was het verzet, vooral in 1945, op het terrein erg groot. 'Die twee groepen, de Duitsers en de onderduikers en het personeel wat hier zat, hebben niet van elkaar geweten dat onderduikers hier een plek hadden en dat Duitsers hier dus ook een plek hadden. Er was dus een hele bijzondere gemeenschap.'

Uit verhalen van dagboeken van verplegers, krantenartikelen en attributen is ook van deze periode een expositie gemaakt. Aan de muren zijn fotolijsten opgehangen met verhalen vanuit Zuidlaren, maar ook landelijke berichten of juist berichten vanuit Duitsland.

Doordat de behandelswijzen, patiëntverhalen en apparatuur bewaard zijn gebleven, is het mogelijk om de verhalen van het Dennenoordterrein weer te geven. Op het hoogtepunt zaten er 1500 patiënten op het terrein. Ook vandaag de dag houdt men in dit bosrijke deel van Zuidlaren zich bezig met de geestelijke gezondheidszorg.

Eerder liet Lentis al via de documentaireserie 'Groeten uit Dennenoord' zien hoe de psychiatrische gezondheidszorg is veranderd. En wat voor gevolgen dat met zich meebrengt. Ook is er een gelijknamig boek uitgebracht.

De tentoonstelling gaat woensdagmiddag open. De opening gebeurt niet op een grootse wijze in verband met het coronavirus. Elke woensdagmiddag gooien de leden van de Lentis Erfgoedcommissie de deuren open voor de geïnteresseerden.