70 jaar geleden: de ramp in de Oranjebuurt

Voor veel ouders werd hun vrees de waarheid: de omgevallen muur had dertien kinderen bedolven. Zes kinderen werden zwaargewond onder het puin vandaan gehaald, maar zes andere waren op slag dood. De verslagenheid was groot.

Vandaag de dag is er niets meer van terug te vinden, maar in de jaren rond de Tweede Wereldoorlog was de Graaf Adolfstraat het einde van de bebouwde kom van de Stad en op de hoek met de Wilhelminakade stond groenteveiling De Eendracht. Het was een bloeiend bedrijf in de jaren na de oorlog en werd flink uitgebreid.

Na afloop van de werkzaamheden werd er een nieuwe muur om het complex gebouwd, met daarin een draaihek dat open kon om een trein binnen te laten. Vervoer in Nederland ging in die tijd nog vaak per schip of spoor en zo konden hele wagons groente naar het westen worden vervoerd. Op zaterdagmiddag 12 augustus waren de kinderen vrij van school en aan het spelen bij de veiling.

‘Ik was een een stukje verderop aan het spelen met mijn autoped', weet de toen 5-jarige Wibbo Fleurke zich te herinneren. 'Ik zag die locomotief aan komen rijden en ging kijken waar die naar toe ging. We stonden op de stoep buiten het hek te kijken en op de één of andere manier heeft de wagon de nieuwe muur geraakt.'

'Het paste net niet helemaal en die stenen muur viel om', herinnert Fleure zich. 'Wat er toen precies gebeurd is, weet ik niet meer. Vermoedelijk ben ik bewusteloos geraakt, maar toen ik weer wakker werd had ik veel pijn aan mijn benen. Mijn ene enkel was gebroken en ik ben toen naar het ziekenhuis gebracht. Maar wat er daar verder allemaal gebeurde, weet ik niet meer’, aldus Fleurke.

Volgens een verslag in de krant waren het verschrikkelijke taferelen die zich er afspeelden. Zes jongetjes van tussen de 4 en 14 jaar waren op slag dood. Twee waren broertjes, Reinie en Klaas Hoeve, zouden met de rest van het gezin emigreren naar Australië, de veertienjarige Eddie Bergman was die dag net teruggekomen van vakantie en zo had ieder slachtoffer weer zijn eigen verhaal. Ze stonden, heel opmerkelijk voor onze tijd waar privacy een grote rol speelt, destijds met naam en adres in de krant.

Er is nog een onderzoek geweest naar ramp, maar het was niet mogelijk om echt een schuldige aan te wijzen. Op één of andere manier was de wagon achter het tijdelijke hek blijven haken en had daardoor de muur omver getrokken, maar hoe dat precies kon gebeuren is altijd een raadsel gebleven.

Veel aandacht is er later ook niet meer aan geschonken. Zo is er nooit een herdenking geweest en staat er geen monument. Iedereen heeft de ramp op zijn eigen manier moeten verwerken. 'Ja, ik heb nog een litteken op mijn been, dat klopt. Maar verder hebben we het er later weinig over gehad. Ik woonde ook een klein eindje verderop en kende de andere kinderen ook niet. Maar die kapotte autoped die op de foto staat, was vermoedelijk van mij', aldus Fleurke.