Gronings onderzoek naar inhaler met hydroxychloroquine tegen corona gaat gewoon door

25 augustus 2020, 16:05 • 3 minuten leestijd

Een inhaler © EPA/Guillermo Legaria

Het anti-malaria medicijn hydroxychloroquine hielp coronapatiënten op de intensive care niet. Toch zien Groningse onderzoekers nog veel heil in een verstuiver met precies dat middel. Want: 'Niet het medicijn zelf, maar de manier van toedienen maakt het verschil.'

Onderzoekers van het Amsterdam UMC waren dinsdag duidelijk in hun oordeel over hydroxychloroquine, een medicijn tegen onder meer malaria. 'Patiënten met Covid-19 die in het ziekenhuis chloroquine of hydroxychloroquine kregen, waren slechter af dan ziekenhuispatiënten die dit niet kregen.'

Dan zou je zeggen: slecht nieuws voor de ontwikkelaars van een inhaler met dit middel. Maar onderzoeker Erik Frijlink laat zich niet uit het veld slaan. De hoogleraar Farmaceutische Technologie en Biofarmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen ziet juist kansen. Frijlink plaatst namelijk twee kanttekeningen bij het Amsterdamse onderzoek.

'Patiënten werden pas behandeld met het middel toen ze in het ziekenhuis lagen. Dat is veel te laat. Er zijn ook studies die uitwijzen dat hoge doseringen bij de eerste ziekteverschijnselen wel effect hebben. Ten tweede werd het medicijn toegediend aan heel zieke mensen. Dan werkt het ook niet meer.'

Maar waar het volgens de onderzoeker vooral om draait is hoe patiënten hydroxychloroquine toegediend krijgen. Niet in tabletvorm, zoals dit voorjaar gebeurde.

'Daardoor krijg je te weinig van het geneesmiddel in de long. Dat remt het virus niet af. Inhaleren is een ander verhaal. Dan krijg je hoeveelheden binnen die het virus potentieel kunnen remmen.'

Frijlink werkt momenteel met man en macht aan die inhaler. Een belangrijk horde is inmiddels genomen: de medisch-ethische commissie geeft toestemming voor een studie met gezonde proefpersonen. 'Zij gebruiken de verstuiver met een dosis die tien tot twintig keer zo laag is als in tabletvorm. Zo onderzoeken we of er schadelijke bijwerkingen optreden. Dat verwachten we niet', zegt Frijlink.

Met alleen een werkende inhaler is de onderzoeker er nog niet. Want de werking van het middel zelf moet hij ook nog aantonen. Dat gebeurt momenteel via dierproeven en testen op menselijk weefsel.

In het gunstigste geval zorgt het voor 40 tot 50 procent minder ic-opnames en coronadoden

Erik Frijlink - Onderzoeker

Eigenlijk, zo zegt Frijlink, is de hele onderzoekswereld te hard van stapel gelopen als het gaat om hydroxychloroquine. 'We hebben dit helemaal van de verkeerde kant benaderd. Er was één studie, nota bene in niercellen, waar de onderzoekers een effect zagen. Daar is iedereen bovenop gesprongen. Wij ook, moet ik toegeven.'

Dit najaar hoopt Frijlink meer te weten over de effecten van hydroxychloroquine op longweefsel met corona. De verwachtingen zijn alvast hooggespannen. Alleen al omdat het middel slechts op een paar andere plekken in de wereld onderzocht wordt.

'De studies naar dit middel laten tot nu toe een gemengd beeld zien. In het meest gunstige geval zorgt het voor 40 tot 50 procent minder ic-opnames en coronadoden. Dat zijn wel getallen die wij ook proberen te bereiken.'

UMCG volgde landelijk advies niet op
Dit voorjaar bleek uit laboratoriumonderzoek dat (hydroxy)chloroquine helpt bij het afremmen van het coronavirus in de nieren. Er volgde een landelijk advies om het middel toe te dienen aan coronapatiënten. Veel ziekenhuizen volgden dit advies op. Het UMCG deed dat bewust niet, zegt woordvoerder Joost Wessels.
'Wij hadden toen al twijfels over de werking van het middel. Het UMC-onderzoek bewijst dat we destijds de juiste beslissing hebben genomen.' Het UMCG diende het middel wel toe bij coronapatiënten die uit andere ziekenhuizen naar Groningen werden overgeplaatst. 'Dan kun je er niet zomaar mee stoppen. Bij deze patiënten is besloten de kuur af te maken.'