Trotseerloodjes kerktoren Ulrum doorstaan eeuwenlang weer en wind

De kerktoren moet begin november van de steigers verlost zijn
De kerktoren moet begin november van de steigers verlost zijn © Joyce Kranenborg / RTV Noord
Boven in de kerktoren van Ulrum zijn trotseerloodjes aangetroffen. ‘Bijzonder’, zegt Christiaan Velvis, bouwkundige van de Stichting Oude Groninger Kerken, 'vooral omdat ze nog in zo’n goede staat verkeren.'
Bij restauratiewerkzaamheden aan de kerk ontdekten Velvis en z’n collega’s de loodjes uit 1776, helemaal boven in de toren. ‘Trotseerloodjes zijn een soort afdekloodjes die gebruikt werden door leidekkers in die tijd’, legt hij uit. 'Van beneden zie je ze niet. Het zijn heel kleine dingen.’
De stukjes lood werden gebruikt bij de bekleding van daken en dakkapellen om spijkers af te dekken.
Een trotseerloodje met het hamertje, de initialen J.D. en het jaartal 1776
Een trotseerloodje met het hamertje, de initialen J.D. en het jaartal 1776 © Joyce Kranenborg/RTV Noord
Velvis: ‘De goede staat is speciaal, omdat ze vaak verdwijnen na allerlei restauraties. In de loop der eeuwen is de toren best vaak hersteld. Ze zien er zeker goed uit als je beseft dat de loodjes eeuwenlang weer en wind getrotseerd hebben.’

J.D.

De trotseerloodjes zijn misschien klein, maar er valt veel in te ontdekken, stelt Schelvis. ‘Bijzonder is dat ze de vorm hebben van een wapenschildje. Leidekkers gaven zo hun visitekaartje af. Ze maakten er vaak een tekentje in, in dit geval een hamertje.’
In de trotseerloodjes staan ook de initialen J.D. ‘We denken dat dat Jan Diemers moet zijn. We zijn niet helemaal zeker, maar er zijn meerdere kerken waarop deze initialen te vinden zijn. Hij was een leidekker uit die tijd en een gildemeester van loodgieters en leidekkers. Ze drukten er op die manier eigenlijk hun stempel op.’
Volgens amateur-archeoloog Aldwin Wals gaat het inderdaad om een trotseerloodje van de Groninger loodgieter Jan Diemers uit de Oude Ebbingestraat. Van deze loodgieter zijn al een aantal trotseerloodjes uit de periode 1780- 1810 bekend en dit loodje ziet er precies zo uit, aldus Wals.

Schilderwerk

De veertig meter hoge toren van Ulrum staat nog even in de steigers, want er wordt groot onderhoud aan de kerk verricht. ‘Vooral het voegwerk was heel slecht, dat moet uitgekapt en hersteld worden. Ook de leibedekking was slecht en we moeten het schilderwerk aanpakken.’
Velvis hoopt dat de onderhoudswerkzaamheden van de vroeg 13e eeuwse kerk uiterlijk begin november klaar zijn.