Campagne moet ouderen beter wapenen tegen fraude

De fraude gebeurt onder meer door aan te bellen bij ouderen
De fraude gebeurt onder meer door aan te bellen bij ouderen © Flickr / Alexa LaSpisa (creative commons)
Om ouderen te wapenen tegen verschillende vormen van fraude, is het ministerie van Justitie en Veiligheid een waarschuwingscampagne gestart. Meer kennis bij deze groep is volgens de politie hard nodig.
Een cakeje om eenzame ouderen een hart onder de riem te steken. Een dochter die dringend geld nodig heeft, maar haar telefoon kwijt is. Een controle van het huis, omdat de buren lekkage hebben. Het zijn drie Groningse voorbeelden van situaties waarin ouderen geld of waardevolle spullen zijn kwijtgeraakt aan oplichters.
Aan tafel bij Noord Vandaag werd de campagne besproken:

Schaamte

Ouderen die iets dergelijks meegemaakt hebben, schamen zich vaak. Ook willen ze graag verder met hun leven en het voorval zo snel mogelijk vergeten, zo blijkt uit een rondvraag van de politie. Aan enkele slachtoffers werd gevraagd of zij hun verhaal wilden vertellen, wat hen was overkomen, desnoods anoniem. Hun reactie was steevast, dat zij wilden ‘vergeten’ en 'door wilden gaan met hun leven'.

Ouderen vaak slachtoffer

Exacte cijfers hoe vaak dit in de provincie voorkomt, heeft de politie niet. Wel ziet de politie het aantal aangiftes van fraude toenemen. 'Ter vergelijking: in Friesland waren er meer dan 3000 zaken in een jaar', zegt Bert Sietzema, woordvoerder van de politie Noord-Nederland.

Niet alleen ouderen

De maatschappelijke verontwaardiging is vaak groot bij misdaden die tegen ouderen gericht zijn. Of ouderen een makkelijker slachtoffer zijn, weet Sietzema niet. 'Ouderen hebben nog in een wereld geleefd waar je de voor- en achterdeur open kon laten staan. Dat kan nu niet meer, en niet iedereen heeft dat even goed in de gaten. Maar aan de andere kant worden jonge mensen net zo goed slachtoffer van deze praktijken.'
Maar ook met gesloten deuren zijn criminelen soms dichtbij. Via WhatsApp doen ze zich soms voor als een zoon of dochter met een nieuw nummer en een nijpend geldprobleem. De vraag is al snel: wil vader of moeder even via een betaallink een flink bedrag overmaken?
'Slachtoffers voelen soms wel nattigheid', vertelt Sietzema. 'We weten niet wat hen tegenhield om er niet op in te gaan. We zien dat criminelen een beroep doen op 'aardig zijn'. Mogelijk is het voor ouderen moeilijker om mensen met ogenschijnlijk goede bedoelingen af te poeieren', zegt hij.

Geld kwijt

Maar dat geld dat mensen dan overmaken, krijgen ze dat terug? 'Nee, vaak niet', zegt een woordvoerder van de Betaalvereniging. 'De richtlijn is: als mensen zelf een overboeking doen aan een oplichter, dan zijn ze het kwijt. Maar er zijn altijd situaties waarin de bank in een individueel geval een coulancebeleid hanteert.'
Sietzema wil mensen op het hart drukken altijd de politie in te schakelen. 'Ook als bijna-slachtoffer. Daar kunnen we ook wat mee. Als mensen meer willen weten over hoe je fraude kunt herkennen en wat je moet doen, als het je overkomt, kunnen zij via internet de site 'Maak het ze niet te makkelijk' opzoeken.'