Toezichthouder waarschuwt: ‘Zonder crisisaanpak duurt versterking nog twintig jaar’ (update)

De toezichthouder maakt jaarlijks een voortgangsrapportage over de gaswinning en de versterking. Het huidige tempo van die versterking noemt het SodM onacceptabel, omdat veel Groningers al te lang wonen in een mogelijk onveilig huis.

‘Een crisisaanpak is noodzakelijk om de versterkingsoperatie rond 2025 afgerond te hebben en bewoners weer perspectief te geven’, zegt inspecteur generaal Theodor Kockelkoren van het SodM. Een jaar geleden riep hij ook al op tot een crisisaanpak in Groningen, maar daar werd toen niet voor gekozen door de politiek.

In plaats van een crisisaanpak, moest een aantal versnellingsmaatregelen soelaas bieden. Maar de toezichthouder concludeert ruim een half jaar na het opstellen van die versnellingsmaatregelen dat ze niet het gewenste resultaat opleveren. Ondanks het feit dat het niet per definitie slechte maatregelen zijn.

‘Het verloop van de versterking in het afgelopen jaar geeft SodM geen aanleiding haar advies van vorig jaar te herzien’, zo staat in de rapportage.

De situatie zoals hij nu is past niet goed bij een veiligheidsoperatie, concludeert de toezichthouder. ‘Nu sturen NCG, gemeenten, provincie en Rijk de versterkingsopgave op basis van consensus. Dat past wel bij gebiedsontwikkeling, maar niet bij een veiligheidsoperatie.’

Het Staatstoezicht op de Mijnen spreekt daarmee de politiek aan om zich niet te veel te bemoeien met de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). De NCG moet op haar beurt niet afwachten tot politici met elkaar een compromis hebben bereikt, maar moet zelf meer verantwoordelijkheid nemen. Het is volgens het SodM belangrijk dat de Nationaal Coördinator Groningen de eindverantwoordelijkheid krijgt voor de versterking.

'Dit is hartstikke wrang voor de Groningers', zegt Kockelkoren in een toelichting op Radio Noord over de huidige gang van zaken. 'Mensen worden er letterlijk ziek van. De minister en de Tweede Kamer moeten nu keuzes maken die passen bij de situatie. Daarom adviseren wij opnieuw over te gaan op de crisisaanpak.'

'Eén partij moet beslissingen kunnen nemen en doorpakken. Die moet goed luisteren en samen met de bewoners de keuze maken en aan de slag gaan. Niet telkens discussiëren blijven.’

De toezichthouder vraagt ook aandacht voor het gevoel van veel Groningers. ‘Een deel van de bewoners is bang om na jarenlang wachten op de overheid, met angst, stress en soms ziekte als gevolg, met lege handen achter te blijven’, zegt Kockelkoren. ‘Bestuurders in de regio vragen hier terecht aandacht voor. De overheid heeft de plicht deze mensen tegemoet te komen.’

De compensatie moet echter wel apart van de versterking gedaan worden, vindt de inspecteur generaal van het SodM. ‘Het mag niet ten koste gaan van de snelheid van de versterkingsopgave en moet in een apart traject gerealiseerd worden. De focus van de versterking moet terug op veiligheid.’

Het SodM vraagt in haar voortgangsrapportage daarnaast extra aandacht voor kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen en sociaal zwakkeren. Net als voor kleine ondernemers, omdat zij bij veel maatregelen tussen wal en schip vallen.

Het volledige rapport van het SodM is hier te lezen.