’Coronacrisis bezorgt meer huishoudens ook een schuldencrisis’

Dat zijn bijna 2,3 miljoen huishoudens die kampen met schuldenproblematiek. De coronacrisis gaat dit alleen nog maar erger maken. De Nederlandse Vereniging voor Schuldhulpverlening NVVK verwacht naar aanleiding van de coronacrisis een toename van dertig procent in het aantal mensen met problematische schulden.

Wat het probleem verergert is dat slechts één op de zes huishoudens met problematische schulden in beeld is bij de hulpverlening. Veel mensen raken daarom vast in een uitzichtloze en stressvolle situatie.

Waarom krijgen deze mensen geen hulp? Dat is veelal omdat men zich niet meldt bij de hulpverlening. Mensen schamen zich, onderschatten het probleem, denken het zelf wel te kunnen oplossen of melden zich om wat voor andere reden dan ook niet bij de schuldhulpverlening.

Iemand met een schulden wacht gemiddeld vijf jaar met hulp zoeken. Dat is zonde, want in die tijd lopen de schulden alleen maar verder op.

Sommigen melden zich wel, maar komen vervolgens niet verder. De schuldhulpverlening helpt, maar je moet zelf ook van alles doen. Voor mensen die al lange tijd in de stress zitten is dit vaak erg moeilijk. Wat voor een ander simpel een aantal documenten bij elkaar zoeken is, is voor deze mensen een monsterklus die ze niet alleen kunnen klaren.

Nog even over het verschil tussen een risicovolle en een problematische schuld. Een risicovolle schuld is een schuld die nu nog wel betaald kan worden, maar waarbij er een groot risico is dat in de toekomst de schuld niet meer betaald kan worden en daarmee problematisch wordt. Door de coronacrisis zijn een hoop schulden van risicovol opgeschoven naar problematisch. Dat is een schuld die niet kan worden afgelost omdat het inkomen te laag is.

Veel mensen denken dat schulden alleen maar voorkomen bij mensen met een bijstandsuitkering en/of een laag inkomen. Maar uit cijfers blijkt dat 'slechts' een kwart van de mensen met een problematische schuld een bijstandsuitkering heeft. De helft van de ’bezitters’ van een probleemschuld heeft minder dan 20.000 euro te besteden.

Vier van de tien ‘arme mensen’ heeft als belangrijkste inkomstenbron werk. De groep van mensen met schulden is dus veelzijdig. Een goed inkomen of een koopwoning hebben betekent niet dat je niet in de problematische schulden kunt belanden. Dit maakt het gelijk ook heel moeilijk voor de hulpverlening om mensen te bereiken.

Armoede en schulden zijn al jaren een groot probleem in Nederland. Het is een veelkoppig monster dat niet zomaar op te lossen is. Werk werd altijd als dé oplossing gezien. Maar er is ook een groep werkende armen. Werk is hun belangrijkste inkomstenbron is, maar ze leven toch onder de armoedegrens.

Er zijn veel mogelijkheden om inkomensondersteuning te krijgen, maar simpel is dat niet. Bij het aanvragen van inkomensondersteuning kan iemand te maken krijgen met 27 regelingen en acht definities van het begrip inkomen of vermogen. Een versimpeling is wel op zijn plaats.

De toegang tot de schuldhulpverlening is voor verbetering vatbaar, vindt ook de NVVK. Wat kunnen gemeenten doen om te zorgen dat mensen zich eerder melden? Hoe kan de schuldhulp zo ingericht worden dat mensen er snel en soepel doorheen lopen en de schulden snel opgelost worden? Hebben de gemeenten voldoende budget en werknemers om de verwachte toestroom te helpen? De gemeenten hebben de lastige taak om met alle verschillende schuldeisers oplossingen te zoeken.

Maar het begint met bespreekbaar maken van het onderwerp. Want wanneer we de schaamte doorbreken zullen mensen eerder durven toe te geven dat ze in de problemen zitten. En dan kunnen ze geholpen worden. Want zelfstandig uit de schulden komen is bijna nooit mogelijk.

Monica Helbig is financieel coach. Ze helpt ondernemers, werknemers en particulieren financiële rust te vinden. Ze is auteur van het boek 'Experttips voor Financieel Succesvol Ondernemen' en eigenaar van Cijfers & Centen.