Uitstoot vezels ESD blijft onder de norm, maar gezondheidsrisico's onduidelijk

Wel adviseert de GGD om de uitstoot zoveel mogelijk te voorkomen, omdat mensen tijdens blazers mogelijk aan hogere concentraties worden blootgesteld.

Sinds oktober 2018 meet TNO de SiC-vezels en andere gevaarlijke stoffen op het industriegebied in Farmsum en omliggende dorpen. Uit het onderzoek blijkt dat het bij de meeste stoffen gaat om zeer kleine hoeveelheden. Die vormen nauwelijks een gezondheidsrisico voor mensen die er wonen of werken.

Bij SiC-vezels ligt de norm op driehonderd vezels per kubieke meter. Daar blijft ESD met minder dan twintig vezels per kuub op het industrieterrein en minder dan vijf in de dorpen gemiddeld ruim onder. De norm is gelijk aan die van asbest, omdat SiC-vezels volgens de GGD en de Gezondheidsraad kankerverwekkend zijn. Het is nog niet duidelijk wat de gezondheidsrisico's zijn.

'Je wilt weten hoeveel je van een stof moet binnenkrijgen om daadwerkelijk ziek te worden', zegt toxicoloog Frans Greven van de GGD. 'Dat is over SiC-vezels niet bekend, omdat daar heel weinig wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan.'

Dan is er een tweede probleem: de blazers. Volgens de onderzoekers komen er tijdens blazers beduidend meer vezels in de omgeving terecht. Hoeveel is lastig te zeggen, omdat er geen metingen konden worden gedaan. De blazers waaiden telkens over de meetstations heen. TNO schat het aantal vezels dan op 450 tot 1500 per kubieke meter.

Hoe gevaarlijk de blazers voor mensen in de omgeving zijn? Greven: 'Hoe meer vezels er zijn, hoe groter de kans op gezondheidseffecten. Maar het is een korte piek. Incidenten zijn niet erg, net als asbest dat kortdurend vrijkomt bij een brand. Maar je moet het niet met regelmaat binnenkrijgen. Het blijft een kankerverwekkende stof die je zoveel mogelijk moet vermijden.'

De GGD adviseert daarom de blazers te voorkomen, om het gezondheidsrisico zo klein mogelijk te maken. 'Als dat niet lukt, is het nodig om ze sterk te minimaliseren', zegt Greven. ESD kampte vorig jaar met 52 blazers, dit jaar zijn er tot nu toe zes geweest

Het onderzoek is twee jaar geleden gestart nadat omwonenden klaagden over geuroverlast op industrieterrein Oosterhorn. In de gemeente Delfzijl kampt 23 procent van de mensen met geurhinder, terwijl dat normaal gesproken twintig procent is. De onderzoekers zeggen dat dit hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid kan veroorzaken. Daarom adviseren zij bedrijven om de overlast sterk te verminderen.

ESD zegt tevreden te zijn met de meetresultaten. 'Het toont aan dat het ruim onder de norm blijft. Inmiddels hebben we het aantal blazers met meer dan tachtig procent teruggebracht. Sinds de laatste verbeteringen die we hebben doorgevoerd, zijn er geen zware blazers meer geweest', zegt een woordvoerder.

Ondertussen is de uitstoot van de vezels nog wel voer voor discussie tussen de provincie Groningen en ESD. Het chemiebedrijf moest van de rechter een vergunning aanvragen voor de uitstoot, maar trok die aanvraag enkele weken geleden in. Het bedrijf vraagt de provincie om de huidige vergunning te herzien op de uitstoot van de stof. Beide partijen zijn daarover nu met elkaar in gesprek.

ESD-SIC maakt siliciumcarbide, een harde steensoort die onder andere in schuurpapier en dieselroetfilters wordt gebruikt. Bij het bedrijf werken honderd mensen.

Het rapport is hier te lezen.