Mondkapjes dragen: wat moet je ook alweer weten?

Jong en oud aan de mondkapjes - dus tijd voor tien tips
Jong en oud aan de mondkapjes - dus tijd voor tien tips © Janko Ferlic/ Pexels
In winkels, horeca, scholen en publieke binnenruimten - overal in Nederland geldt een 'dringend advies' voor het dragen van mondkapjes. Maar hoe maak je ze schoon? Of comfortabeler? En waar zijn ze het goedkoopst?
In dit artikel tien vragen, antwoorden en tips over het gebruik van de gezichtsbedekking.

1) Hoe nuttig zijn mondkapjes nou?

Over het nut van niet-medische mondkapjes wordt nog altijd getwist door deskundigen. Directeur Jaap van Dissel van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) adviseerde het kabinet lange tijd tegen het gebruik van mondkapjes. Ook nu er sinds vorige week landelijk een 'dringend advies' geldt om mondkapjes te dragen, blijft Van Dissel bij het standpunt dat ze niet nuttig en nodig zijn. De Rijksoverheid omschrijft het belang van mondkapjes op haar website zo:
'Niet-medische mondkapjes kunnen een functie hebben op drukke plaatsen waar de 1,5 meter afstand niet altijd in acht kan worden genomen. Als iedereen een mondkapje draagt, kunnen niet-medische mondkapjes een beperkte bijdrage leveren aan het beperken van de verspreiding. Het beschermt vooral de ander.'

2) Wat is beter, een papieren of stoffen mondkap?

Binnen de categorie niet-medische mondkapjes lijkt het niet veel uit te maken of je er een van papier of stof gebruikt. Althans: er is geen duidelijk (Nederlands) onderzoek over te vinden. Wel maakt een onderzoek van de overheid inmiddels duidelijk dat een stofzuigerzak géén goed alternatief is.
Wil je zelf een mondkapje maken? Dan heeft de overheid deze richtlijnen.

3) Hoe vaak moet je papieren mondkapjes vervangen?

De papieren mondkapjes worden ook wel de wegwerpmondkapjes genoemd, en dat is geen toeval. Je dient ze na een dag, of liever zelfs na één keer dragen weg te gooien. Als je met het openbaar vervoer reist, moet je dus tijdens zowel de heen- als de terugreis een schoon mondkapje dragen. De wegwerpkapjes kunnen na het dragen bij het restafval - en dus niet... in de natuur.

4) Waar zijn mondkapjes het goedkoopst?

Dat wordt voortdurend bijgehouden door de Consumentenbond. Die schrijft dat de gezichtsbedekking het goedkoopst is bij Dirk-supermarkten. Omdat wij die supermarkt niet hebben in de provincie, is de Action de goedkoopste winkel op het moment van schrijven. Daar betaal je 2 euro voor 10 kapjes; 20 cent per stuk. Bij Albert Heijn en Xenos kosten 10 stuks 5 euro, bij de Jumbo vragen ze er 8 euro voor. Dat komt neer op 70 cent per stuk.

5) Hoe was je stoffen mondkapjes?

Wil je langer gebruik kunnen maken van je mondkapje? Dan kom je uit op een stoffen variant. Het wordt aangeraden om deze na elk gebruik op 60 graden te wassen met alleen wasmiddel, dus geen wasverzachter. Daarna dien je hem op een steriele plek te bewaren, zoals bijvoorbeeld een schoon afgesloten zakje. Hem in de was doen met andere was, zoals handdoeken, is vanwege pluizen onhandig. Omdat een mondkapje na het wassen weer moet drogen, kan je er bijna niet omheen dat je meerdere stoffen mondkapjes nodig hebt.
Overigens wordt ook hier weer aangeraden om je handen weer te wassen, nadat je het mondkapje in de wasmachine hebt gedaan.

6) Wat is qua gebruik ook alweer handig?

Het opzetten: hoe zet je je mondkapje goed op zodat de veiligheid ervan gewaarborgd blijft? Was je handen 20 seconden met water en zeep. Pak het mondkapje vervolgens op bij de elastiekjes en raak de binnenkant niet aan. Zorg er hierbij ook voor dat je je gezicht niet aanraakt. Als je het mondkapje hebt opgezet, controleer dan of het goed aansluit op je gezicht en of het je neus, mond en kin bedekt.
Het dragen: raak je mondkapje tijdens het dragen zo min mogelijk aan, het liefst helemaal niet. Zelfs al zit-ie even lastig bij de neus. Als je hem wel aanraakt, zorg er dan voor dat je handen schoon zijn. Daarom zijn de handpompjes bij winkels ook naast mondkapjes, toch wel handig om te gebruiken.
Het afzetten: ook bij het afzetten is het belangrijk dat je de binnenkant van je mondkapje en je gezicht niet aanraakt. Was tenslotte je handen weer 20 seconden met water en zeep.

7) Hoe voorkom je een beslagen bril?

Volgens het RIVM kan je bril niet beslaan als het mondkapje goed op je neus aansluit. Heb je toch een beslagen bril? Controleer dan eerst of de aansluiting van je mondkapje goed is. Wat hierbij ook helpt is het dragen van een mondkapje met een dunne metalen neusbrug. Deze kun je om je neus buigen, waardoor het beter aansluit.
Heb je hierna nog steeds een beslagen bril? Smeer dan de binnenkant van je glazen in met zeep en spoel ze vervolgens af met water. Ook verkopen meerdere opticiens een anticondens-spray die het beslaan helpen voorkomen.

8) Mag een sjaal of buff ook?

Mag je anders dan een niet-medische mondkapje, ook een sjaal of buff (vaak bij wintersport gebruikte nek- en mond-sjaals) gebruiken om je gezicht te bedekken? In het openbaar vervoer, waar niet-medische mondkapjes verplicht zijn, kom je daar niet mee weg.
Volgens RIVM- directeur Jaap van Dissel hebben sjaals bovendien vaak gaten, waardoor ze het virus volgens hem (nog) makkelijker doorlaten dan een niet-medisch mondkapje. Dit is wel afhankelijk van de stof van de sjaal. Een buff of 'Fleeky' lijkt een betere optie, althans: als het aan de politie in Gent ligt.

9) Hoe maak je mondkapjes wat comfortabeler?

Het is niet bepaald comfortabel, zo’n masker voor je gezicht. Daarom hier een aantal tips om het dragen toch zo comfortabel mogelijk te maken:
1. Draag een masker dat goed ademt. Het blauwe of witte niet-medische mondkapje van papier is hiervoor de beste optie. Ga je toch liever voor een stoffen mondkapje? Lees dan de volgende tip.
2. Kies voor een stoffen mondkapje met een zacht materiaal, bijvoorbeeld katoen. Deze stof is zacht voor de huid en absorbeert vochtigheid. Ditzelfde geldt voor de lusjes van je mondkapje; materialen als katoen en zijde irriteren minder op je huid dan elastiek.
3. Verstelbare lusjes. Je zal het maar net over het hoofd zien. Sommige mondkapjes hebben verstelbare lusjes, waardoor je de mondkapjes minder strak achter je oren zitten.
4. Verwissel je mondkapje zo veel mogelijk. Als je begint te zweten achter je mondkapje komen er bacteriën vrij die puistjes en/of irritaties aan de huid kunnen veroorzaken. Het is dus handig om nog wat extra kapjes bij je te hebben.

10) Ten slotte: wat is het Groningse woord voor mondkapje?

Goede vraag - dat vroegen wij ons ook al af, eerder dit jaar in de Grunneger Week. Het antwoord is lekker eenvoudig: snoetlapke.