Analyse: signaal Stadskanaal geeft te denken
Wanneer het Rijk niet bijpast, vindt er de komende jaren een kaalslag plaats binnen de gemeente Stadskanaal. Het theater, bibliotheken en zwembaden, niets is meer zeker van een toekomst in de Kanaalstreek.
Ruim tien jaar is Johan Hamster (ChristenUnie) uit Stadskanaal nu wethouder. Als 28-jarige begon hij in 2010 als jongste wethouder ooit van Stadskanaal aan zijn loopbaan als bestuurder in Zuidoost-Groningen. Gesteund door doorgewinterde mannen als Jan-Willem van de Kolk en Jan Bessembinders leerde Hamster het vak.
Armoe troef in de Kanaalstreek
In de eerste periode werd er al met de kaasschaaf over de begroting gegaan, maar sinds Hamster de voornaamste bestuurder is, is het armoe troef in de Kanaalstreek. Tijdens het kabinet Rutte II werd bepaald dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de Jeugdzorg en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.
Sindsdien moeten gemeenten in heel het land, maar vooral in Oost-Groningen, op een houtje bijten. Stadskanaal heeft relatief veel inwoners met een arbeidsbeperking, inwoners die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt en de zorgvraag is in verschillende opzichten relatief groot.
Daar houdt het gemeentefonds geen rekening mee, zo constateert Hamster al jaren. Voor iedere werknemer met een SW-status bij werkvoorzieningsschap Wedeka komt Stadskanaal jaarlijks 7000 euro subsidie vanuit het Rijk tekort. Er werken in totaal 1600 mensen met een SW-dienstverband bij het bedrijf en Stadskanaal is voor 42 procent ‘aandeelhouder’ van Wedeka. Komend jaar moet Stadskanaal zo’n 3 miljoen euro bijstorten als het om Wedeka gaat.
'Stadskanaal heeft al genoeg gesneden'
Hamster wordt er moedeloos van, zo constateerde hij in juni dit jaar. De gemeenteraad van Stadskanaal bevroeg hem kritisch, vroeg zich af waar nog te snijden was, maar heeft nu zelf ook geconcludeerd: er kan alleen nog gesneden worden in voorzieningen en daar tekenen wij niet voor. Stadskanaal heeft al genoeg gesneden.
De provincie Groningen zou dit signaal uiterst serieus moeten oppakken. Enkele jaren geleden werd Stadskanaal door diezelfde provincie als groene gemeente aangemerkt als het om de financiën gaat. Stadskanaal had in de begrotingsmeter als enige van de toen nog 23 Groninger gemeenten op alle vakjes een groen vinkje. De structurele ruimte was prima, de algemene reserve was op orde en ook de lastencapaciteit was te dragen, zegt Hamster.
Na tien jaar bezuinigingen is het genoeg
Zo’n vier jaar later is alles anders. Veelzeggend is het feit dat de gemeenteraad van Stadskanaal - normaliter een calvinistische, volgende raad die opdrachten van Rijk en provincie goed uitvoert - nu het bijltje erbij neergooit. Na tien jaar bezuinigen is het genoeg. In Stadskanaal regeren met ChristenUnie, CDA en VVD drie partijen die ook in Den Haag de lakens uitdelen. Wanneer zij nu niet handelen, zorgt dat voor een verdere daling van het vertrouwen in het openbaar bestuur. Ook zorgt het met de sloop van voorzieningen voor een toename van de kloof tussen (Rand)Stad en Ommeland. De gemeenteraad van Stadskanaal en haar inwoners verdienen beter.
