Rekenmachine in de aanslag voor de afrekening noodsteun

Een flink deel van de bedrijven die noodsteun via de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) heeft gekregen, zal geld terug moeten betalen. Dat zegt het UWV, dat de uitkeringen regelt.
Sinds vandaag kunnen bedrijven die NOW-loon hebben gekregen hun definitieve omzetverlies en loonkosten doorgeven aan het UWV. Die bepaalt dan of ondernemers de subsidie (deels) moeten terugbetalen of dat ze een nabetaling ontvangen.
Veel bedrijven zagen de NOW als reddingsboei. Dat gold ook voor het stad-Groninger Airco Techniek. Eigenaar Johan van Egmond ontving bijna 47.000 euro. ‘Toen de lockdown begon in maart, viel alles stil en hebben de jongens een week of drie thuisgezeten’, zegt Van Egmond. ’We hebben toen vrij hoog ingezet omdat we dachten dat de crisis zou doorzetten.’
De loods van Airco Techniek
De loods van Airco Techniek © Eigen foto

Massaontslag voorkomen

Dat laatste viel voor het bedrijf mee, want het begon al vrij snel weer aan te trekken, zegt Van Egmond. ‘Achteraf komen we nergens voor in aanmerking. Mijn boekhouder regelt het allemaal. We hadden het geld netjes geparkeerd en volgens mij is alles alweer terugbetaald.’
Bedrijven ontvingen een voorschot uit de pot voor de NOW 1.0 (tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid) bij meer dan twintig procent omzetverlies. Een bedrag dat gebaseerd was op een eigen schatting. Het geld dat ze ontvingen was bedoeld om de lonen door te kunnen betalen, zodat massaontslag uit zou blijven.
De subsidie werd dan ook verstrekt onder de voorwaarde dat niemand ontslagen zou worden. Ongeveer 140.000 ondernemingen kregen bij elkaar 8,3 miljard euro op hun rekening gestort in de eerste NOW-periode van maart tot en met mei.

Voorzichtige calculatie

Ook touringcarbedrijf Doornbos in Groningen deed een beroep op de regeling en ontving ruim 41.000 euro. ‘We verwachten dat we het mogen houden’, zegt directeur Adrie Oostenbrug. Omdat in de reisbranche helemaal geen sprake was van een verbetering van de situatie na maart, denkt Oostenbrug er zelfs nog wat bij te krijgen.
Het is net als met een je maandelijkse termijnbedrag voor gas en licht: bijbetalen is vervelender dan terugkrijgen
Adrie Oostenbrug - Autobusbedrijf Doornbos
‘We hebben toen een voorzichtige en grove calculatie gemaakt’, gaat Oostenbrug verder. ‘We hebben met opzet niet teveel aangevraagd. Het is net als met een je maandelijkse termijnbedrag voor gas en licht. Bijbetalen is vervelender dan terugkrijgen.’ Niet iedereen in de sector dacht er volgens Oostenbrug zo over: ‘Ik heb wel collega’s gezien bij wie ik dacht: nou, die durven.’
Directeur Adrie Oostenbrug van Autobusbedrijf Doornbos in Groningen
Directeur Adrie Oostenbrug van Autobusbedrijf Doornbos in Groningen © RTV Noord

Grootverbruikers

Grootverbruikers van de NOW-steun in Groningen waren onder meer medicijnentester PRA Health Sciences (4,4 miljoen euro) en menig uitzendbureau en payrollbedrijf. Wies van ’t Slot van uitzendorganisatie 365Werk verwacht dat ze een deel van de injectie van 1,2 miljoen terug moet boeken: ‘Sommige bv’s deden het beter dan verwacht. Ik reken erop een paar ton terug te moeten geven.’
In de afgelopen maanden hebben de financiële mensen van 365Werk de ontvangen bedragen, omzetten en betaalde lonen voortdurend vergeleken. Van ’t Slot: 'We denken het vrij gedetailleerd in beeld te hebben en hebben het bedrag ook gewoon staan, we kunnen het dus snel teruggeven.’
Het ontslagverbod voor de bedrijven die loonsteun ontvingen, geldt niet voor uitzendorganisaties, omdat uitzendpersoneel andere contracten heeft. Van ’t Slot hoeft daarom niet te bang te zijn voor de gevreesde boete op ontslag. Hoewel 365Werk voor enkele honderden uitzendkrachten geen werk meer had, onder meer in de horeca.
Wies van 't Slot van 365Werk
Wies van 't Slot van 365Werk © RTV Noord

Ontslagboete

Die boete op ontslag is niet mals. Bedrijven die NOW-loonsteun kregen en toch personeel ontsloeg, moeten 150 procent van de loonsom van de medewerkers aftikken.
Het UWV verwacht echter dat het aantal ontslagboetes wel mee zal vallen. ‘Het aantal ontslagaanvragen in de periode maart tot en met mei was relatief beperkt, landelijk tussen de drie- en vierduizend’, zegt UWV-woordvoerder Geralt Lammers. ‘Dat zijn bovendien niet allemaal NOW-bedrijven en een aantal ontslagaanvragen is weer ingetrokken.’
We weten niet of we in aanmerking komen voor de nieuwe NOW
Wies van ’t Slot - 365Werk
Voor 365Werk blijft het spannend, zegt Van ’t Slot. Per 1 oktober is de derde ronde NOW-steun begonnen, met andere regels. Het omzetverlies moet nu minimaal dertig procent zijn en om bedrijven de ruimte te geven om te reorganiseren is ontslaan van werknemers wel mogelijk. ‘We merken nu al dat er in de horeca minder werk is voor de flexibele schil. Dat betekent dat we nu al wel de pijn voelen, maar we weten niet of we in aanmerking komen voor de nieuwe NOW.’
NOW terugbetalen of niet, hoe werkt dat?

Het UWV stelt op basis van het feitelijke omzetverlies en de loonsom over maart, april en mei vast hoe hoog de NOW 1.0-subsidie is voor een werkgever. Dat wordt vergeleken met de omzet die de ondernemer heeft geschat. Is het omzetverlies twintig procent of meer, dan heeft een ondernemer recht op de steun die bedoeld is om de lonen te kunnen doorbetalen.

De regeling is met stoom en kokend water gemaakt, wat de weg naar fraude opent. Het UWV houdt er rekening mee, maar denkt desondanks dat misbruik zal meevallen, laat woordvoerder Geralt Lammers weten. ‘Het ministerie heeft een moreel appèl gedaan op ondernemers om geen misbruik te maken van de regeling, maar er zijn ook allerlei waarborgen ingebouwd.’

Niet definitief, dan terugbetalen

Een werkgever die geen definitieve aanvraag indient, moet het hele steunbedrag terugbetalen. Wanneer een bedrag van meer dan twintigduizend is uitgekeerd is een verklaring van een externe boekhouder nodig. Bij meer dan honderdduizend euro moet een accountant zijn stempel erop zetten. Dat moet allemaal binnen 24 weken voor de kleinere tot 38 weken voor de grotere bedragen. Dat geeft bedrijven de ruimte om de afrekening te doen bij het opmaken van de jaarcijfers.

Via een steekproef doet een speciaal onderdeel van het ministerie van SZW controles. Ook doet het UWV zelf samen met FIOD, Belastingdienst en Inspectie SZW onderzoek naar fraude. ‘Wanneer een tuincentrum een omzetverlies van tachtig procent meldt en de hele sector deed het goed, moeten we natuurlijk wel goed kijken hoe dat kan’, aldus Lammers van het UWV.