Corona op school, moet de school nu dicht?

Coronamaatregelen in de hal van een school
Coronamaatregelen in de hal van een school © ANP
Het coronavirus gaat nog steeds rond in Groningen en steekt steeds vaker de kop op op scholen. Maar wanneer moet een school dicht en wanneer blijft een school open? En wanneer moet jouw kind thuisblijven bij een besmette klasgenoot?
Er komen vaak vragen binnen op de redactie van RTV Noord wanneer een school maatregelen neemt. We gaan proberen uit te leggen wat de protocollen zijn en hoe een school moet omgaan met een positief getest persoon.
Het RIVM heeft een protocol samengesteld voor kinderen van 0 tot en met 18 jaar. Dat is toepasbaar op scholen en sportverenigingen. Het protocol staat hier, maar staat vol mitsen en maren en roept daarom soms meer vragen op dan dat het antwoorden geeft.
Het protocol is door het RIVM opgesteld in samenwerking met de PO-raad (voor primair onderwijs) en de VO-raad (voor voortgezet onderwijs). Het protocol moet ervoor zorgen dat uitbraken op scholen worden voorkomen om zo de scholen open te kunnen houden.

1) Beslist de school zelf welke maatregelen worden genomen?

Ja, een school beslist zelf hoe ze omgaat met een besmetting. Doen ze de school op slot of laten ze een volledige klas thuis? Aan de hand van het protocol van het RIVM en adviezen van de GGD bepaalt de school zelf welke maatregelen ze neemt. Per leeftijdsgroep zijn er verschillende adviezen. Aan de hand daarvan kan de school een overweging maken om de school te sluiten of niet.

2) Waarom gaat de ene school wel dicht, de andere niet?

Stel: Er is een leraar besmet. De leraar blijft dan thuis en er wordt een bron- en contactonderzoek (BCO) gedaan. Als daaruit blijkt dat meerdere medewerkers in thuisisolatie moeten kan de schoolleiding ervoor kiezen om de school te sluiten. Niet omdat er een uitbraak is, maar omdat er te weinig personeel is om de school draaiende te houden.
Datzelfde geldt ook bij een besmetting van een kind. In dat geval kan het zijn dat de school besluit om een hele groep thuis te houden. Dat wil niet zeggen dat de hele groep besmet is, maar het kan zijn dat er meerdere kinderen worden gezien als nauw contact en dan sowieso in isolatie moeten. Ook is de leraar in dat geval een nauw contact.
Hoe een school reageert op een coronabesmetting ligt volledig in handen van de school. Ook de communicatie moet de school zelf doen. De GGD adviseert scholen 'zo open en transparant mogelijk te zijn' bij een besmetting.

3) Een leerling is besmet. Wie moeten daarna thuisblijven?

Na een positieve test bij een persoon volgt dus een bron- en contactonderzoek. Iedereen die meer dan 15 minuten binnen anderhalve meter contact met de persoon heeft gehad wordt gezien als een categorie 2-contact. Categorie 2-contacten ouder dan 12 jaar blijven thuis. Iedereen die meer dan 15 minuten op meer dan anderhalve meter afstand contact met de persoon heeft gehad wordt gezien als een categorie 3-contact en mag gewoon naar school.
Ook als er een kind (0 tot en met 12 jaar) een bevestigde besmetting heeft volgt er BCO. Iedereen waarmee het kind contact heeft gehad is in dat geval een categorie 3-contact (en mag gewoon naar school), met enkele uitzonderingen. Uitzonderingen zijn alle volwassenen die in contact zijn geweest met het kind (ouders, oppas, groepsleiders) en kinderen die overduidelijk dicht bij elkaar in de buurt zijn geweest, bijvoorbeeld vanwege een logeerpartijtje. Die vallen dan in categorie 2 en moeten dan zelf ook in isolatie. De GGD bepaalt in het geval van de kinderen of ze in categorie 2 vallen of categorie 3.
Voor kinderen tussen 13 en 18 jaar geldt hetzelfde als de jongere kinderen, met één uitzondering. De leeftijdsgenoten die in de vrije tijd (niet op school) in contact zijn geweest vallen standaard in categorie 2. Daar oordeelt de GGD niet over losse gevallen.
Het kan dus voorkomen dat een school strenger handelt dan dat het protocol voorschrijft.
Het RIVM heeft een uitgebreide Handreiking voor de GGD hier staan. Daar gaat het RIVM in op wanneer iemand thuis moet blijven en eventueel getest mag worden.

4) Wanneer moeten kinderen sowieso thuisblijven?

Basisschoolkinderen (en kinderen tot 4 jaar) worden bij een neusverkoudheid niet getest en mogen gewoon naar school. Alleen kinderen waarbij er naast de verkoudheid nog een indicatie is voor een besmetting (bijvoorbeeld koorts of hoesten) moeten thuisblijven. Zij worden alleen getest als het kind ernstig ziek is of coronaklachten heeft én een nauw contact is van een volwassene met bevestigde coronabesmetting.

5) De GGD heeft toch helemaal geen tijd voor contactonderzoek?

Het klopt dat de GGD het druk heeft met het bron- en contactonderzoek; BCO. De GGD doet daarom ook alleen nog zelf bron- en contactonderzoek als er een risicogroep betrokken is bij een besmetting, bij bijvoorbeeld een terminaal zieke binnen het gezin. In alle overige gevallen komt het BCO in handen van de besmette persoon. In dat geval zal dus de school zelf het onderzoek doen aan de hand van het protocol. Een school is voor de GGD niet perse een risicogroep.
Bij elke nieuwe besmetting maakt de GGD een overweging of het BCO door de GGD wordt opgepakt of door de besmette persoon zelf.

6) Waarom testen leraren niet elke dag?

Binnen een school moet iedere volwassene met klachten getest worden. Ook is er een mogelijkheid dat volwassen medewerkers van een school, zoals leraren, zonder klachten getest worden. Daar kan de GGD voor kiezen wanneer er het vermoeden is van een uitbraak op een school. Ze willen op die manier proberen om een dwarsdoorsnedebeeld te krijgen van de uitbraak. Veel zal dit echter op scholen niet voorkomen, omdat bij het vermoeden van een uitbraak de kans groot is dat er al meerdere klassen thuiszitten. Dat soort onderzoeken wordt eerder ingezet in de zorg en is al eens ingezet bij uitbraken in slachthuizen.
Er kleeft echter een risico aan het testen van leraren. Het geeft een gevoel van valse zekerheid. Een persoon kan vanwege de incubatietijd namelijk op het moment van testen nog geen virusdeeltjes bij zich dragen. Het frequent testen van leraren, bijvoorbeeld elke dag, is momenteel nog niet mogelijk, omdat het te veel druk legt op de GGD. En ook elke drie dagen testen heeft geen toegevoegde waarde, vanwege de incubatietijd. In die drie dagen kan er juist weer een besmetting plaatsvinden terwijl dat die nog niet zichtbaar is bij de test.

7) Is een mondkapje op school verplicht?

Nee. Veel scholen dringen erop aan dat leraren en scholieren een mondkapje dragen op school. Er is geen mondkapjesplicht momenteel, maar scholen kunnen die zelf wel invoeren. Om dat te doen moet de medezeggenschapsraad geïnformeerd worden. De school moet dan duidelijk maken waarom ze denkt dat het nodig is om die in te voeren en wat de eventuele gevolgen zijn voor mensen die de plicht niet opvolgen.
Een mondkapje op school geldt voor veel scholen wel in de kantine en de gang, maar niet in de klas zelf, omdat kinderen in de klas zitten en niet rondlopen.
Het kabinet werkt nog aan een mondkapjesplicht in openbare ruimtes. Die plicht gaat dan ook op middelbare scholen gelden, maar dit gaat pas in als dit wettelijk goed geregeld is.

8) Dus, wanneer moet een school nu dicht?

Dat bepaalt de school zelf. Volgens de GGD zijn scholen volledig vrij in hoe ze omgaan met een besmetting op school. Wel adviseert de GGD om zo open en transparant mogelijk te communiceren.