Crisisopvang in de ouderenzorg loopt vast: 'Er is een angst voor verpleeghuizen ontstaan'

Er is een angst voor verpleeghuizen ontstaan
Er is een angst voor verpleeghuizen ontstaan © Robin van Lonkhuijssen/ANP
Zorginstanties kunnen met moeite een plek vrij maken voor ouderen die niet langer thuis kunnen wonen en eigenlijk direct in een verpleeghuis moeten worden geplaatst. Dat is een van de gevolgen van de coronacrisis.
Familie verzorgt iemand langer thuis omdat ze bang is dat bezoek niet mogelijk is door de coronamaatregelen, als de naaste eenmaal in een verpleeghuis zit, 'Je ziet een angst voor verpleeghuizen', zegt Paul Offringa, manager zorginkoop Noord-Nederland bij Menzis.
Dit schrikbeeld komt voort uit de eerste coronagolf, toen het land enkele maanden in lockdown ging. Verpleeg- en verzorgingshuizen hielden de deuren dicht om het virus buiten de deur te houden. Bewoners konden geen bezoek ontvangen, waardoor ze vereenzaamden. Zo’n situatie hoopt niemand meer mee te maken, maar de angst daarvoor laat zich bij familieleden niet zomaar wegnemen.

Tijd

Bij zorggroep Zinn, waar onder meer De Brink in Groningen, De Dilgt in Haren en De Burcht in Hoogezand onder vallen, zien ze dit ook. Woordvoerder Marloes Lok: ‘Ze willen dan zo lang mogelijk zelf de zorg op zich nemen, terwijl het eigenlijk nauwelijks meer gaat. Als de situatie dan opeens verslechtert, dan moet het hele traject voor plaatsing in een verpleeghuis nog worden opgestart. En dat kost tijd. Het kan zijn dat iemand tijdelijk in een instelling buiten de regio moet worden ondergebracht.’
De Zonnehuisgroep, met zeven locaties in onze provincie, beaamt dit. 'Wij herkennen het probleem. Het gebeurt ook bij ons dat we soms bij een crisissituatie iemand niet kunnen opnemen helaas', laat woordvoerder Petra de Haan desgevraagd weten.

Crisisbedden

Dat heeft er ook mee te maken dat de crisisbedden die verpleeghuizen hebben, overbezet zijn, zegt Offringa. 'Enerzijds komt dat doordat er minder personeel beschikbaar is. Er is meer ziekteverzuim door het coronavirus. Anderzijds moeten verpleeghuizen ook bedden vrijhouden vanwege het virus. Als bewoners besmet raken, moeten die in isolatie geplaatst kunnen worden. Dat betekent dus dat die capaciteit vrijgehouden moet worden.'
De coronamaatregelen in verpleeginstellingen hebben een onvoorzien neveneffect: andere virussen worden ook zoveel mogelijk buiten de deur houden. Cru gezegd: er gaan minder mensen dood aan het griepvirus of het norovirus. Dat betekent dat het langer kan duren voordat er een plek vrijkomt in een verpleeghuis.
Zolang er nog geen plek in een verpleegcentrum is gevonden, blijft de zorgtaak rusten op de schouders van mantelzorgers. Bovendien neemt ook voor de thuiszorg de druk toe. ‘Onze thuiszorgmedewerkers zijn eigenlijk niet toegerust voor dit soort crisissituaties’, zegt Lok.

Samenwerking

Alles bij elkaar maakt dat het lastiger is om mensen in crisissituaties snel een plek in een verpleeghuis te geven. Lok: ‘Normaliter hebben we er één of twee per maand. En die één of twee casussen krijg je dan normaal gesproken ook met een beperkt aantal telefoontjes in de buurt van Groningen geplaatst.’
De zorginstellingen werken daarbij samen, legt Lok uit: ‘Als iemand in Haren niet direct terecht kan, dan vragen we bijvoorbeeld Maartenshof in Groningen of ze tijdelijke plaats hebben, totdat er een plek vrijkomt in De Dilgt. De zorgindicatie blijf dus op onze naam staan.’
De ggd, verpleeghuizen, ziekenhuizen en zorgverzekeraars hebben momenteel wekelijks overleg over de capaciteit. Offinga: 'Dat doen we voor de drie noordelijke provincies. Op die manier hopen we mensen ook binnen het Noorden te kunnen plaatsen.'

Doorstroom stokt

Voor een viertal cliënten van ZINN blijkt het momenteel lastig een plek in een verpleeghuis te vinden. 'We kijken nu of zij eerst in Friesland een plekje kunnen krijgen', vertelt Offringa.
Hij constateert dat door de corona-uitbraak de doorstroom in de zorg sowieso stokt. ‘Het heeft dus ook te maken met personeelsgebrek door het hoge ziekteverzuim. Besmet personeel kun je niet inzetten. In de ziekenhuizen liggen mensen die eigenlijk naar een verpleeghuis moeten, maar waar geen plek voor is. Die houden dus bedden bezet’.
‘Toch doen we het in het Noorden best goed’, zegt Offringa. ‘In Groningen, Friesland of Drenthe hoeft nog niemand buiten de regio worden geplaatst. We werken hier goed samen. Andere regio’s vragen ons om advies en leren van onze aanpak.’