Brexit in aantocht: Noordelijke ondernemers verwachten hectiek en papierwinkel

Eén ding weten ze zeker bij Belga Transport in Roden. De ritten naar Groot-Brittannië zullen een stuk complexer worden, zeker in de eerste weken, direct na Brexit. Belga is specialist in vervoer van het Europees vasteland naar Groot-Brittannië en is dagelijks onderweg met zo’n tien trucks en opleggers vol houtpallets, machineonderdelen, dakleer, voedingsmiddelen en andere goederen naar en in het Verenigd Koninkrijk. Vooral voor klanten uit Noord-Nederland.

‘We komen via alle havens het land binnen; Dover, Harwich, Felixstowe, Hull, Newcastle en al die andere’, zegt directeur Jan Belga, die zelf ook nog regelmatig in de cabine achter het stuur kruipt. ‘Het is voor ons een groot vraagteken wat er straks gaat gebeuren. Wat zullen de vertragingen zijn? Wat gebeurt er met de efficiëntie van ons vervoer?’

Om wachten in de havens en gedoe met papieren op te vangen, zullen ritten steeds vroeger gepland moeten worden, verwacht Belga. Om flexibiliteit in te bouwen overweegt het bedrijf vier extra opleggers aan te schaffen. Terwijl die in de havens wachten of op de boot onderweg zijn, hoeven Belga's trucks niet werkloos stil te staan.

Bij elkaar is het een investering van tienduizenden euro's. Geld dat Belga zonder Brexit in de zak had kunnen houden. ‘En we moeten het natuurlijk ook weer doorberekenen naar onze klanten.’ Transport naar Groot-Brittannië wordt dan ook zeker duurder, voorziet Belga.

‘We zullen bij een harde Brexit vervallen in een situatie als vroeger, met veel douaniers en expediteurs die papieren afhandelen. Maar ik betwijfel of die mensen op 1 januari beschikbaar zullen zijn. En is dat niet zo, dan zal het vertragingen opleveren. Ik reken in elk geval op veel hectiek en papierwerk.’

Maar los van de kosten, het geregel en de papierwinkel is alle onduidelijkheid misschien wel het allervervelendst. ‘Twee jaar zijn ze er nu al mee bezig en het is nog steeds niet helder wat er gaat gebeuren’, moppert de transporteur.

Begin 2019 had Belga zelfs speciaal iemand aangenomen die voor het bedrijf alle voorbereidingen zou treffen. Maar die persoon is inmiddels niet meer in dienst, want dat kon niet meer uit.

Bedrijven die voor de Britse markt produceren, handelsondernemingen en transporteurs zullen de gevolgen van Brexit moeten opvangen. Vooral in de Randstad zullen de Brexit-gevolgen worden gevoeld, berekende het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) eerder.

Hoe het voor Groningen of Noord-Nederland uitpakt is niet apart door PBL bekeken. ‘Maar we weten dat de chemie en voedingsmiddelenindustrie door Brexit wordt geraakt. Dat zijn sectoren die in het Noorden vrij sterk zijn vertegenwoordigd’, zegt onderzoeker Mark Thissen van het PBL.

Hoogleraar economie en Brexitonderzoeker Bart Los van de Rijksuniversiteit Groningen zegt dat daarnaast ook transporteurs, bloemenkwekers en ook de Noordelijke maakindustrie effect zal merken.

‘Die laatste misschien niet eens omdat ze zelf handelen met het VK, maar omdat ze bijvoorbeeld componenten aanleveren voor bedrijven die wel naar dat land exporteren’, zegt Los. Uit een eerdere risicoanalyse die hij deed, bleek dat de Brexitgevolgen voor noordelijke bedrijven relatief mild zijn (zie kader).

Dat is ook wat aardappelzetmeelconcern Avebe verwacht. Avebe houdt er rekening mee dat export van ingrediënten als aardappelzetmeel en eiwitten naar Britse industrie- en voedingsmiddelenbedrijven onder druk komt. ‘Daarom vragen we onze klanten tijdig te bestellen om importproblemen aan de grens voor te zijn’, laat Avebe weten. Omdat slechts een klein deel van de productie naar Groot-Brittannië gaat, valt de impact volgens de onderneming wel wat mee.

Naast douanezaken en ingewikkelder logistiek ziet Avebe ook de koers van het Pond als een risico. Stijgt de euro ten opzichte van de Britse munt, dan maakt dat Avebe-producten duurder voor de Britten.

Een ongunstige wisselkoers is ook wat commercieel directeur Wouter Konijn van Aardse Orchideeën in Zuidbroek het meest bezig houdt: ‘Onze grootste zorg is de koers van het pond’. Ongeveer tien van alle honderd bloemen uit de kassen van de orchideeënkweker gaan op transport naar het VK. Jaarlijks zijn dat er vele miljoenen.

Ook al gaat op dit moment de aandacht bij Aardse meer uit naar de coronacrisis - Frankrijk gaat waarschijnlijk dicht voor de orchideeën - op de achtergrond jengelt wel voortdurend de gedachte aan Brexit. ‘Onze bloemen worden daar duurder. Het speelt nu al’, aldus Konijn. ‘Dat betekent dat koopbereidheid van Britse consumenten daalt. We verwachten volgend jaar en in 2022 een stagnatie in de afzet daar.’

Aan de andere kant van de A7, bij Sappemeer, zit Smit Kwekerijen. Het bedrijf levert via exporthuizen in het Westland groene kamerplanten aan onder meer Britse groothandelscentra, supermarktketens en tuincentra.

‘Die willen nu van alles van ons weten’, vertelt hoofd verkoop Richard Venema. ‘Wat hebben jullie in productie? Wat kunnen jullie leveren? Ze zien er de bui wel hangen en willen zoveel mogelijk informatie hebben. Dan kunnen ze snel handelen als de kogel door de kerk is.’

Zorg over de afzet? Welnee, zegt Venema. ‘We hopen natuurlijk op een deal. En in het begin zal het wel lastig zijn maar de handel kruipt waar het niet gaan kan. Is het niet linksom dan gaat het wel rechtsom.’