Trots en zorgen wisselen elkaar af in politieke reacties op 1,5 miljard voor bevingsgebied

Vrijdag presenteerden het Rijk, de burgemeesters en wethouders en de provincie hun akkoord op hoofdlijnen. In totaal komt er 1,5 miljard euro extra naar het bevingsgebied. De deal gaat voor het grootste deel over de versterkingsoperatie, maar ook over het toekomstperspectief voor Groningen. Het moet er voor zorgen dat Groningen beter uit de problematiek komt.

Afspraken die met bewoners zijn gedaan moeten worden nagekomen, maar inwoners krijgen wel keuzevrijheid om hun huis te laten beoordelen met de meest recente inzichten. Een andere grote groep mensen weet überhaupt nog niet waar ze aan toe zijn. Zij worden financieel gecompenseerd en met dat geld kunnen ze hun huis verbeteren en verduurzamen.

Komende donderdag debatteert de Tweede Kamer over de deal tussen Rijk en regio. Het debat zou eind oktober al plaatsvinden, maar is verplaatst naar 12 november omdat er nog geen definitief akkoord was. Die is er nu wel.

Kamerlid Agnes Mulder (CDA) is blij dat er met het akkoord meer duidelijkheid en perspectief komt voor de inwoners die het aangaat. 'Mocht het onvoldoende zijn, dan moet er ruimte zijn om bij te kunnen sturen', zegt zij. 'Wij willen dat het kabinet naast de regio blijft staan en laat zien dat we dit probleem samen oplossen.'

PvdA-er Henk Nijboer vindt het weliswaar goed dat er extra geld naar Groningen gaat, maar hij heeft ook nog altijd zorgen. 'Ik ben bang dat dit als een soort aflaat wordt gezien voor Groningen', zegt hij. 'Dat is echt mijn zorg. Dat het hiermee voor eens en voor altijd klaar is.'

Tijdens de presentatie van het akkoord maakte commissaris van de Koning René Paas al duidelijk dat dit niet het geval is, maar toch heeft hij de zorgen bij Nijboer daarmee niet weg kunnen nemen. 'Wiebes en Ollongren komen trots terug met een deal met de regio. Dan zeggen mensen in Den Haag al gauw: ze waren toch tevreden? Maar er is nog geen enkele reden tot tevredenheid.'

Nijboer maakt zich bovendien zorgen over het feit dat er ook met dit nieuwe akkoord nieuwe grensgevallen gaan ontstaan. Mensen die ergens weer net niet voor in aanmerking komen, terwijl de ander wel geld krijgt. 'Het gaat weer tot nieuwe discussies leiden.'

De SP in de Tweede Kamer is kritisch over het akkoord. De partij is bang dat er met het nieuwe akkoord ook weer nieuwe categorieën worden bedacht, waardoor het bureaucratische moeras verder wordt uitgebreid. 'De bestuurders vieren het als grote stap, maar opnieuw is volstrekt onduidelijk of en hoe ze de puinhoop die de Staat met de NAM in Groningen heeft veroorzaakt op gaan lossen', zegt Sandra Beckerman. 'Het gesloten akkoord blijkt vooral een akkoord voor bestuurders, niet van - laat staan voor - Groningers.'

Beckerman kan zich vinden in de kritiek van de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad. De twee maatschappelijke organisaties vinden dat er te weinig met hun input is gedaan, waardoor er te weinig naar de gedupeerden zelf wordt geluisterd. Beckerman: 'Duizenden inwoners die jarenlang in onzekerheid en onveiligheid zitten, krijgen alsnog geen versterkt huis, maar een tegemoetkoming. De ambitie om Groningen te herstellen ontbreekt volledig. Er moet een akkoord komen waarmee de ramp die is aangericht echt wordt opgelost.'

De ChristenUnie is wel blij met het akkoord, laat Kamerlid Carla Dik-Faber weten. 'Groningen verdient perspectief op een betere toekomst. Het pakket dat is gepresenteerd zorgt ervoor dat er recht wordt gedaan aan de bewoners van het gebied.'

Dik-Faber noemt het zo snel mogelijk dichtdraaien van de gaskraan een mooie eerste stap en het akkoord is volgens haar het bewijs dat er opnieuw stappen worden gezet. 'Met dit akkoord krijgen mensen meer duidelijkheid en zeggenschap als het gaat over de versterking van hun huizen en wordt er geïnvesteerd in woningverbetering voor eigenaren en huurders.'

De ChristenUnie is overwegend positief, maar heeft ook een kritische noot. Die gaat met name over de onuitlegbare verschillen die zijn ontstaan in dorpen, wijken en straten, waardoor gemeenschappen onder druk zijn komen te staan. Er komt 300 miljoen euro om dit soort gevallen tegen te gaan, maar het kwaad is vaak al geschied. 'Dit geld kan niet alle leed wegnemen dat mensen is aangedaan, maar ik heb goede hoop dat de maatregelen mensen daadwerkelijk perspectief geven zodat zij weer kunnen bouwen aan hun toekomst.'

In Provinciale Staten is ook het verschil te horen tussen coalitie en oppositiepartijen. De VVD en GroenLinks reageren verheugd op het akkoord. De SP is kritisch.

‘Het lijkt erop dat er nu een doorbraak komt in de jarenlange impasse bij het versterken van woningen', zegt Hendri Meendering (GroenLinks). 'Na een lange periode van onzekerheid kunnen de inwoners weer vooruitkijken. Een mooi onderhandelingsresultaat!’

GroenLinks is erg blij dat er ook aandacht is voor het verduurzamen van huizen. 'Daarmee is iedereen gebaat, ook op de langere termijn', zegt Meendering. 'Natuurlijk heeft ook GroenLinks nog veel vragen, maar die worden hopelijk de komende weken beantwoord.

De SP in Provinciale Staten en ook in de gemeenteraad van Groningen ziet geen plan om de versterking echt te versnellen, concluderen raadslid Jimmy Dijk en Statenlid Jan Hein Mastenbroek. 'In plaats daarvan krijgt een deel van de bewoners helemaal geen versterking meer', concludeert Dijk.

'Al jarenlang verloopt het versterken van onveilige woningen dramatisch', zegt Mastenbroek. 'Vorige maand werden er vijf versterkte gebouwen opgeleverd, de maand ervoor negen. De toezichthouder pleit daarom al jaren voor een crisisaanpak. Die komt er ook met het vandaag gesloten akkoord niet.'

De VVD in Provinciale Staten is vooral erg trots dat het akkoord is gesloten. 'Dit akkoord betekent goed nieuws voor alle betrokkenen bij de gaswinning', zegt fractievoorzitter Erik Jan Bennema. 'De gemaakte afspraken geven de inwoners de regie over de versterking van hun eigen huis.'

De liberalen zien verder 'passende oplossingen' voor boeren en ondernemers die in de knel zitten en een gebiedsfonds om de openbare ruimte opnieuw in te richten doet de VVD ook deugd. 'Het gebiedsfonds biedt sterke ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe infrastructuur en gebiedsinrichting. Dat betekent concrete kansen voor onze Groningers.'

'De gaswinning gaat nu naar nul', besluit Bennema. 'Aan de veiligheid wordt geen concessies gedaan. We hopen dat de werkzaamheden daarmee zo snel mogelijk kunnen worden afgerond. Aan het lange wachten kan nu eindelijk een einde komen.'

Het debat in de Tweede Kamer over het akkoord van 1,5 miljard euro is volgende week donderdag. Het debat begint om 14.00 uur en duurt naar verwachting tot 19.00 uur. Het is te volgen via een livestream van de Tweede Kamer.