Campagne voeren in coronatijd: niet alle partijen houden zich aan maatregelen

Lokaal Belang Eemsdelta voert campagne in Appingedam
Lokaal Belang Eemsdelta voert campagne in Appingedam © Martin Drent/RTV Noord
Met nog een paar dagen te gaan tot de verkiezingen in Eemsdelta doen de politieke partijen er alles aan om de laatste zwevende kiezer naar zich toe te trekken. Ook afgelopen weekend voerden zij campagne, elk op hun eigen manier.
Sommige partijen houden het bij berichten op sociale media en flyeren langs de deuren. Een deel kiest ervoor om in groepen de straat op te gaan, ondanks de regels rond de gedeeltelijke lockdown.

Muntjes uitdelen in Appingedam

'Campagne voeren is het leukste dat er is', zegt lijsttrekker Annalies Usmany van Lokaal Belang Eemsdelta. Samen met partijgenoten trekt ze zaterdag in verschillende groepjes door het gebied om folders in de bus te stoppen en met kiezers te praten.
In het centrum van Appingedam komen ze bij elkaar in de Wijkstraat om flyers en winkelwagenmuntjes te geven aan het winkelend publiek. Ze staan er met zeven mensen. Dat staat op gespannen voet met de huidige regels. De Rijksoverheid schrijft voor dat maximaal twee personen of één huishouden buiten in groepsverband ergens heen mogen gaan of iets mogen ondernemen.
We hebben de hele ochtend geflyerd in Delfzijl in groepjes van twee en proberen daar heel erg de afstand in te bewaren
Annalies Usmany - Lokaal Belang Eemsdelta
Usmany: 'Wij zijn hier even bij elkaar gekomen, omdat we daarna uitwaaieren naar andere dorpen en wijken. We hebben de hele ochtend geflyerd in Delfzijl in groepjes van twee. We proberen daar heel erg de afstand in te bewaren.' Na de korte stop in Appingedam gaat de partij verder naar Wagenborgen.

Feest in Delfzijl

Even verderop in Delfzijl galmt het feestnummer Year of Summer over het Vennenplein. De Jongerenpartij Eemsdelta rijdt met een groot scherm en enthousiaste dj door het gebied. 'Wij verzorgen vandaag entertainment voor Jongerenpartij Eemsdelta! 18 november gaan wij weer stemmen!' Eén van de vrijwilligers staat te dansen. Kandidaten delen flyers uit en proberen snel een praatje
te maken met passanten.
De Jongerenpartij trekt met dj en groot scherm door het verkiezingsgebied
De Jongerenpartij trekt met dj en groot scherm door het verkiezingsgebied © Martin Drent/RTV Noord
'We zitten wel op tijd, we gaan 33 dorpjes en stadjes af, dus dat is een strak schema', zegt lijsttrekker Mark Pereboom met mondkapje op en handschoenen aan. Maar ook de karavaan van de Jongerenpartij is groter dan twee personen. 'We pakken het aan volgens alle maatregelen en voorschriften en doen wat we kunnen', zegt Pereboom in een reactie.
De gemeente Delfzijl laat als organiserende gemeente weten geen geluiden te hebben ontvangen dat enkele partijen zich niet aan de maatregelen houden. 'Iedereen moet zich eraan houden, ook de politieke partijen.'

VVD flyert huis-aan-huis

De VVD brengt in tweetallen enveloppen met flyers langs de deuren. De partij kiest ervoor om niet de straat op te gaan of een praatje te maken met kiezers: 'Normaal gesproken als we op campagne gaan, gaan we van deur tot deur. Maar dat doen we nu natuurlijk niet vanwege COVID. Volgens mij heb je als politicus een voorbeeldfunctie en moet je dat niet doen', zegt vrijwilligster Mandy Meertens.
Mandy Meertens van de VVD bezorgt flyers in Delfzijl
Mandy Meertens van de VVD bezorgt flyers in Delfzijl © Martin Drent/RTV Noord
Terwijl de muziek van de Jongerenpartij door het gebied knalt, zoekt PvdA-lijsttrekker Bé Schollema de rust op in een aantal Lopster dorpen. Samen met zijn éénjarige dochter bezorgt hij nog enkele folders en flyers langs de deuren. Vanuit de landelijke partijtop is benadrukt om zeer terughoudend te zijn met de campagne en alle maatregelen strikt op te volgen.
Zelfs voor mensen van wie je het niet verwacht is afstand houden heel belangrijk
Bé Schollema - PvdA-lijsttrekker
'We zijn al redelijk snel gestopt met bijeenkomsten met meer dan vier mensen. Ik ben zelf heel erg van het persoonlijke contact en even een praatje maken. Maar zelfs voor mensen van wie je het niet verwacht is afstand houden heel belangrijk. Dus het is met bijna alles denken en schakelen', zegt Schollema.

Campagne voeren met 'handen op de rug gebonden'

Of partijen zich wel of niet strikt hielden aan alle regels; allemaal hebben ze te maken gehad met beperkingen als gevolg van het coronavirus. Dat heeft nadelige gevolgen voor de opkomst op de verkiezingsdag, verwacht Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel aan de RUG.
'Partijen hebben het gevoel alsof ze campagne voeren met de handen op de rug gebonden. Een levendige campagne is niet alleen van belang voor partijen om twijfelende kiezers te overtuigen, maar ook om de opkomst te bevorderen. Als er echt campagne wordt gevoerd in de gemeente, weet iedereen dat er verkiezingen voor de deur staan. Dat is nu een beetje minder', zegt Voerman. Ook het gebrek aan aandacht op landelijke televisie is niet goed voor de opkomst.

Kleine effecten op uitslag

Welke partijen kunnen profiteren van een lage opkomst? Voerman: 'Uit onderzoek blijkt dat hoogopgeleide mensen en kerkgangers trouw zijn om te stemmen. Dat betekent dus dat partijen die deze kiezers hebben, iets zullen profiteren. Ik zeg iets, want uit onderzoek blijkt dat die effecten niet al te groot zijn.'
Als blok denk ik dat lokale partijen toch een behoorlijk aandeel van de stemmen winnen
Gerrit Voerman - Hoogleraar Ontwikkeling en functioneren RUG
Bij gemeenteraadsverkiezingen zijn lokale partijen de afgelopen jaren steeds groter geworden. Volgens Voerman heeft een derde van de kiezers twee jaar geleden op een lokale partij gestemd. Aan de verkiezingen in Eemsdelta doen vier lokale partijen mee. Pikken zij kiezers van elkaar? Voerman: 'Het is wel veel, dus ze zullen vooral elkaar beconcurreren. Maar als blok denk ik dat ze toch een behoorlijk aandeel van de stemmen winnen.'
Hoe voeren Eemsdelta-partijen campagne?

'Ik ben niet bang om te stemmen'

De bal ligt komende woensdag bij de kiezer. Gaat die naar de stembus, ook in coronatijd? 'Je bent er zelf bij en het is opletten, dat is heel belangrijk. Maar ik ben niet bang', zegt een Damster die zaterdag boodschappen doet. 'Je bent toch de zeventig gepasseerd, dan moet je er even om denken.'
Maar dan de hamvraag: op wie gaat hij stemmen? 'Ik ben er nog niet uit, maar dat zal ik met mijn vrouw overleggen, want die heeft ook een stem. Dus daar moet ik even over nadenken', zegt hij lachend.

Stemmen

De stembussen gaan woensdag om 07.30 uur open. Inwoners van Delfzijl, Appingedam en Loppersum kunnen tot 21.00 uur stemmen. De uitslag wordt rond middernacht verwacht.