Willen de partijen in Eemsdelta niet te veel, met de bezuinigingen?
De nieuw te vormen gemeente Eemsdelta moet bij de start van de gemeente zes miljoen euro bezuinigen. Toch staan de verkiezingsprogramma’s van de verschillende partijen vol met allerlei ambities. Hoe zijn die twee zaken met elkaar te rijmen?
De meeste lijsttrekkers lijken zich er in deze tijden van campagne voeren nog niet heel druk om te maken. Ze proberen een paar dagen voor de verkiezingen nieuwe kiezers aan zich te binden met beloftes over extra boa’s, meer speeltuinen en gratis openbaar vervoer in de gemeente.
Maar dat kost allemaal wel geld en het neemt niet weg dat de nieuwe gemeente op 1 januari 2021 begint met een tekort.
Leefbaarheid is te belangrijk
In plaats van te benoemen waar op bezuinigd kan worden, draaien de meeste lijsttrekkers in campagnestand het dan ook om: ze weten vooral erg goed waar ze in ieder geval niet op willen bezuinigen. Zo staat de leefbaarheid in de nieuwe gemeente bovenaan het prioriteitenlijstje van veel partijen.
‘De leefbaarheid is wat we met z’n allen zijn’, zegt lijsttrekker Annalies Usmany van Lokaal Belang Eemsdelta. ‘Het behouden van dorpshuizen bijvoorbeeld’, zegt lijsttrekker Pier Prins (CDA). ‘Die vervullen een hele belangrijke functie en dat willen we kunnen waarborgen.’
Anneke Knip van GroenLinks: ‘De prioriteit ligt in het welbevinden van onze inwoners. Die moeten zo goed mogelijk kunnen leven in Eemsdelta. Dat is leidend en daar moeten we keuzes op maken.’ ‘En het is ook niet zo dat er straks helemaal niets meer kan’, nuanceert Eduard Mulder (VVD) de zaak. ‘Ik zie het niet zo somber in.’ Maar ook hij wil in ieder geval niet bezuinigen op leefbaarheid.
We moeten minder geld uitgeven aan de zorg, maar de kwaliteit mag niet minder zijn
Niet met de kaasschaaf
Toch: het geld moet wel ergens vandaag komen. Al is het 'slechts' zes miljoen euro op een begroting van zo’n 180 miljoen.
Bé Schollema (PvdA) vindt dat alles wat de gemeente doet opnieuw zou moeten worden beschouwd. Hij zoekt het geld nadrukkelijk niet door de kaasschaaf te hanteren. ‘In Loppersum hebben we tot drie keer toe meegemaakt dat die manier van bezuinigen niet het gewenste effect oplevert’, zegt hij. ‘We moeten kijken hoe we met een andere manier van organiseren en financieren hetzelfde resultaat kunnen bereiken.’
Zo kijkt Frank van Niejenhuis van D66 er ook tegenaan. ‘We moeten bijvoorbeeld kijken hoe we minder geld kunnen uitgeven aan de zorg, maar het terugschalen van de kwaliteit mag geen issue zijn. We moeten het reorganiseren.’
De Jongerenpartij Eemsdelta denkt voor de uitvoering van haar programma ook niet aan financiële belemmeringen. ‘Er zijn meer wegen die naar Rome leiden’, zegt lijsttrekker Mark Pereboom. ‘Wij willen vooral denken in oplossingen.’
Blik op Den Haag gericht
Voor een belangrijk deel van de bezuinigingen richten de lijsttrekkers hun blik op Den Haag. Het tekort wordt in veel gemeenten veroorzaakt door een te lage bijdrage van het Rijk voor de zorg in relatie tot te hoge kosten voor die zorg.
‘Van die miljoenen komt de helft uit het sociaal domein’, zegt Usmany (Lokaal Belang). ‘Het Rijk moet echt bijpassen. Verder moeten we vooral goed grasduinen in de begroting en goede keuzes maken. Maar het is volgens mij niet zo zorgwekkend, omdat we in het verleden in Appingedam al veel meer bezuinigd hebben en iedereen leeft nog.’
Meindert Joostens (ChristenUnie) wil in ieder geval niet dat de gemeente zelf op dat sociaal domein bezuinigt. ‘In de zorg, jeugdzorg en participatie zitten mensen die het al moeilijk hebben’, zegt hij. ‘Daar moet je niet op willen bezuinigen. Straks hebben we een prachtige gemeente, maar geen geld om mensen fatsoenlijk te ondersteunen.'
Joostens erkent dat er een moment kan komen dat ook het sociaal domein niet kan worden ontzien. ‘Maar we zullen ons er wel tot het laatst toe voor inzetten dat we daar niet bezuinigen.’
Het is relatief gezien geen enorm tekort, hè?
Geen enorm tekort
Edward Stulp (Gemeentebelangen Eemsdelta) wil vooral dat de gemeente slimmer omgaat met haar geld. ‘Wij hebben al een tegenbegroting gemaakt’, vertelt hij. Hij wil ook zien dat de gemeente efficiënter werkt. ‘Maar zolang we nog geen begroting hebben gezien voor de nieuwe gemeente, kan ik niet met een tegenbegroting komen. Het is ook relatief gezien geen enorm tekort, he.’
Niet overbezuinigen
De PvdA roept sowieso op om niet over te bezuinigen. Lijsttrekker Schollema houdt er rekening mee dat de wereld voor gemeenten er na de Tweede Kamerverkiezingen anders uit kan zien. ‘Landelijk zeggen alle partijen nu dat gemeenten financieel klem komen te zitten’, zegt hij hopend op extra geld vanuit het Rijk. ‘Na maart kan alles anders zijn.’
De partijen zien in de bezuinigingsopgave dan ook geen groot gevaar voor hun ambities. Sterker nog: in sommige gevallen moet er juist eenmalig flink geïnvesteerd worden, zeggen Knip (GroenLinks), Schollema (PvdA) en Van Niejenhuis (D66). Als je inzet op preventie, levert dat je in de toekomst bijvoorbeeld lagere zorgkosten op’, aldus Van Niejenhuis.
Met hulp van bijvoorbeeld het Nationaal Programma Groningen is de mogelijkheid tot eenmalig investeren er ook. Usmany: ‘Het komt uiteindelijk wel goed.’
Woensdag naar de stembus
De inwoners van de gemeenten Appingedam, Loppersum en Delfzijl kunnen komende woensdag naar de stembus. De nieuwe gemeente Eemsdelta begint op 1 januari 2021.
