Uitslag is bekend, hoe gaat het nu verder in Eemsdelta?

Lijsttrekker Annalies Usmany wil in elk geval niet stilzitten: voor Kerst hoopt zij de nieuwe coalitie te presenteren.

Dat de lokale partij heeft gewonnen, is voor niemand een verrassing. De partijen die aan de basis staan van Lokaal Belang, zijn in Delfzijl, Appingedam en Loppersum nu al de grootste. Met een lijst van vijftig kandidaten en een sterke achterban in met name Appingedam en Delfzijl, is de partij verder gegroeid, in vergelijking met twee jaar geleden.

De PvdA is met vijf zetels een serieuze coalitiepartner. De arbeiderspartij profiteert van het 'Schollema-effect'. De wethouder trok in zijn woonplaats Middelstum verreweg de meeste stemmen met zijn partij. Ook in een aantal andere Lopster dorpen werd de PvdA de grootste. In Delfzijl en Appingedam heeft de partij, mede door een aantal actieve en zichtbare raadsleden, een sterke achterban.

De raad heeft straks 29 zetels. Lokaal Belang Eemsdelta en PvdA hebben met zestien zetels samen al een meerderheid. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat het bij een coalitie van twee partijen blijft. De nieuwe gemeente Eemsdelta heeft minstens vier of vijf wethouders nodig.

Namens Lokaal Belang wordt Usmany zeer waarschijnlijk wethouder en ook de nummer twee Jan Menninga (71) loopt er niet voor weg om nog een paar jaar in het college te zitten. Bé Schollema is namens de PvdA wethouderskandidaat, die op de uitslagenavond al liet weten de verantwoordelijkheid te voelen.

De twee christelijke partijen hebben met drie zetels de beste papieren om de coalitie aan te vullen. Zij hebben beiden een wethouderskandidaat: Pier Prins (CDA) en Meindert Joostens (ChristenUnie), op dit moment ook al wethouder in respectievelijk Loppersum en Delfzijl. Na een herindeling wordt vaak gekozen voor ervaren bestuurders uit het gebied die de nieuwe gemeente vorm kunnen geven.

Een coalitie met de VVD (drie zetels) behoort ook tot de mogelijkheden. Huidig wethouder Hans Ronde uit Delfzijl is nummer twee op de lijst en wethouderskandidaat namens de liberalen. Dan zou Usmany één van de christelijke partijen niet mee laten doen, want een coalitie van vijf partijen is erg groot. Zeker met een partij die al ruim eenderde van de stemmen heeft behaald.

Schollema kan ook de constructie uit Loppersum overnemen om niet alleen namens de PvdA, maar ook namens GroenLinks in het college te zitten. Die partij behaalde twee zetels en kan een coalitie daarmee aanvullen. Zeker op thema's als energie en duurzaamheid tonen PvdA en GroenLinks in Eemsdelta veel overeenkomsten.

De onderhandelingen zullen naar verwachting niet lang duren. Er spelen op dit moment geen grote thema's waar de partijen het oneens over zijn. Daarnaast kennen de meeste lijsttrekkers elkaar al van bestuurlijke overleggen die zij als wethouder vrijwel wekelijks met elkaar voeren in aanloop naar de herindeling. De kennismaking kunnen ze dus overslaan.

Vrijdag wordt de definitieve uitslag bekendgemaakt. Dan zou de winst van Lokaal Belang Eemsdelta nog groter kunnen worden, want dan wordt meer duidelijk over de verdeling van de restzetels. De ervaring leert dat de grootste partij de meeste stemmen voor restzetels krijgt. Vrijdag wil Usmany ook een informateur aanstellen die de verkennende gesprekken start voor een coalitie.

Het wordt voor de aanstaande coalitie een lange zit. Door de herindeling is het een termijn van bijna 5,5 jaar. Pas in 2026 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Zeker aan het begin van een nieuwe gemeente kiezen partijen voor een breed gedragen coalitie. Met een opkomst van ruim 44% - voor herindelingsverkiezingen een prima resultaat - zal die brede coalitie de steun van de kiezer voelen.