Aardbevingsnieuws november 2020: presentatie bevingsakkoord en IMG in de fout

Het akkoord - dat kan rekenen op wisselende reacties - in een notendop: bewoners die moeten versterken kunnen straks kiezen tussen of voor a) het versterkingsadvies dat er momenteel ligt, of b) het beoordelen van het huis tegen de meest recente inzichten. Daar krijgen ze dan 30.000 euro voor.

Een andere groep bewoners, die nog geen advies heeft, krijgt 17.000 euro voor onderhoud en verduurzaming. En een derde groep inwoners, die (nog) op geen enkele lijst staat, kan aanspraak maken op 10.000 euro per huis. Daarnaast moet het akkoord een eind maken aan de ongelijkheid tussen gedupeerden.

'Dit geld is extra. Het komt bovenop het geld dat al deze kant op komt, het komt niet in plaats van', aldus commissaris van de Koning René Paas. 'Het eindbedrag ligt dan ook hoger dan die anderhalf miljard en is bestemd voor de huizen van de inwoners.'

'We hebben hiermee knelpunten willen wegnemen', aldus minister Wiebes van Economische Zaken. 'Dit geld is voor het gebied, voor de bewoners. Dit is ook compensatie voor het wachten.' En minister Ollongren van Binnenlandse Zaken: 'Dit bedrag is vrijgemaakt om duidelijkheid en veiligheid voor de Groningers te creëren, en om ze perspectief te bieden.'

Niet iedereen is even in z'n sas met het bereikte akkoord. Het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging (GBB) bijvoorbeeld staan er niet achter. 'Wij stellen vast dat er met onze input niets of heel marginaal iets is gebeurd’, foetert Susan Top van het Gasberaad.

En Jelle van der Knoop (GBB): ‘Het is vooral een geweldige bezuiniging, want het is goedkoper dan een versterking. Veel mensen wachten natuurlijk al zo lang, dat ze er flauw van zijn en denken: ik pak dat geld. Maar dan doen ze zichzelf te kort.’

Ger Warink uit Loppersum weet niet precies wat hij van het akkoord moet vinden. Of hij er fiducie in heeft? 'Tja...' Het idee an sich vindt hij mooi. Maar: 'Wat moet ik met die 30.000 euro? Mijn schade is 300.000 euro.' Bovendien: 'Wanneer worden die huizen onder handen genomen? En hoe? M'n bedrijf moet dicht en ik moet verhuizen...'

Een kleine week later wordt er in de Tweede kamer over het akkoord gedebatteerd. Bewoners zijn hiervan maar een klein beetje wijzer geworden, concluderen verslaggevers Mario Miskovic en Tristan Braakman in hun liveverslag. Wat wél wordt beloofd: de eerste Groningers kunnen in het voorjaar hun vergoeding verwachten. En nog voor de jaarwisselingen horen de eerste bewoners tot welke categorie zij behoren.

Oeps: door een fout bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) hebben huiseigenaren op 88 adressen in het aardbevingsgebied ten onrechte duizenden euro’s aan waardedalingvergoeding gekregen. Een fout met wellicht nare consequenties: IMG wil zo'n twee miljoen terugvorderen.

In Den Haag weten ze niet wat ze horen. ‘Wat een ongelofelijke bende maken ze ervan’, zegt Henk Nijboer (PvdA). Hij vraag minister Wiebes onmiddellijk de terugvordering een halt toe te roepen. Daar is ook Agnes Mulder voor, want: 'Hoe hadden de bewoners dit kunnen weten?' Ook Susan Top van het Gasberaad is helder: 'Het feit dat je met onvolledige lijsten van een ander werkt, zou voor jouw eigen risico moeten zijn en niet voor risico van een bewoner.'

Uiteindelijk loopt alles met een sisser af. De bewoners hoeven onterecht gekregen bevingsgeld niet terug te betalen, belooft minister Wiebes ten overstaan van de Kamer: het ministerie zal de kosten voor haar rekening nemen.

Het IMG geeft daarop gehoor aan de oproep van de minister. 'Het is een uitzonderingssituatie. We gaan de regeling verder uitvoeren zoals hij is bedoeld. Daar komen geen uitzonderingen op.'

De één z'n dood is de andere z'n brood - of zoiets. De aardbevingen inspireren ook bedrijven om te komen tot oplossingen. Omnidots, StabiAlert en Quakeshield zijn bijvoorbeeld drie Groninger bedrijven die toonaangevend zijn op hun gebied.

Zo bedacht QuakeShield een koolstofstrip met flexibele lijm die in een muur wordt geplaatst om deze bevingsbestendig te maken. Omnidots kwam met een kastje waarmee mensen kunnen meten wat een beving in hun woning heeft aangericht. StabiAlert kwam met iets vergelijkbaars: een tiltmeter die naast eventuele verzakkingen ook trillingen meet.

‘We hebben de markt voor trillingsmeters wakker geschud’, zegt Omnidots-directeur Marko Bolt trots. Net als StabiAlert heeft zijn bedrijf de vleugels al uitgeslagen naar de rest van de wereld.

Natuurlijk is bijna iedere Groninger blij met het feit dat de gaskraan straks dichtgaat. Maar het stopzetten van de gaswinning heeft ook z'n keerzijde. Dat gaat namelijk ten koste van zo'n 20.000 banen. Om dat te compenseren zijn er bijvoorbeeld Europese fondsen, zoals het Just Transition Fund (JTF), waar de provincie Groningen uit kan putten.

Eind november wordt duidelijk dat het Noorden (Groningen, Friesland en Drenthe) een bedrag van 438 miljoen euro uit die fondsen krijgen. 'Een mooie eerste stap', vinden de besturen van die provincies. Het geld wordt gebruikt voor het creëren van nieuwe banen in de energietransitie.

Het Groningse kamerlid William Moorlag (PvdA), die voorop liep in de lobby om extra geld naar het Noorden te krijgen, is echter niet tevreden, omdat het geld was bedoeld voor het compenseren van banenverlies als gevolg van het stopzetten van de gaswinning In Groningen. 'Dan is het raar dat het geld voor ongeveer de helft wordt uitgesmeerd over andere delen van Nederland', stelt hij.

Ook niet tevreden is paardenboer Sijbrand Nijhoff uit Zijldijk. Vijf jaar lang voerde hij een juridische strijd, maar moe van het gevecht en om verdere kosten te voorkomen gooit hij het bijltje erbij neer. Hij treft een schikking met de NAM en neemt genoegen met 105.000 euro, waar hij had gehoopt op een schadevergoeding van zes ton.

'We moeten verder', verzuchtte de bijna tachtigjarige Nijhoff voor de rechter. Hij zag zijn eeuwenoude kop-hals-rompboerderij beschadigd worden door de aardbeving van Huizinge in 2012. 'Er is een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.'

Een illusie armer gooide hij ten slotte de handdoek. 'Ik hoopte op rechtvaardigheid, voor ons en voor de Groningers.'

Dat kwam er in zijn ogen niet, vindt hij. 'Als je niet meer op de overheid kunt vertrouwen, waar moet je dan op vertrouwen? De overheid is er niet meer voor de Groningers. En ruimhartig vergoeden? Dat geldt blijkbaar niet voor ons.’

Nog niet moegestreden is de Groningen Bodem Beweging. Bij wijze van ludiek protest stoppen ze een man in een kooi voor het gerechtshof in Leeuwarden, in een poging om hun zaak tegen de NAM vlot te trekken.

Tot slot nog wat positief nieuws. Zo is aan de Fazanthof in Ten Boer een begin gemaakt met de bouw van dertig nieuwbouwwoningen. Die komen op de plek van de dertig huizen die vanwege aardbevingsschade in augustus werden gesloopt. De woningen worden eind volgend jaar opgeleverd.

In het verlengde daarvan: in Middelstum hebben twaalf woningeneigenaren en acht huurders het fiat gekregen om hun huizen te laten slopen en herbouwen, gaat Delfzijl zeven miljoen euro steken in kindcentrum Tuikwerd, en is een begin gemaakt met de versterking van een zorgcomplex aan de Snelgersmastraat in Appingedam.

- Inwoners Annerveenschekanaal zijn gas- en zoutwinning zat (2 november)
- Huurders in aardbevingsgebied kunnen verhuisvergoeding aanvragen (2 november)
- IMG wijst kwart aanvragen voor waardedaling af: 'Meer dan verwacht' (3 november)
- Persluchtopslag bij Zuidwending: ‘Wij gaan niks doen tegen de wil van de bevolking’ (5 november)
- Steeds minder animo voor opkoopregeling in bevingsgebied (5 november)
- NAM stopt met gaswinning bij Annerveenschekanaal (13 november)
- Kritiek op waardedalingsregeling: '6500 huiseigenaren beter af met ander rekenmodel' (17 november)
- Instituut Mijnbouwschade opent ook schadeloket in Aa en Hunze (20 november)
- Nederlandse gasreserves in zes jaar 95 procent minder waard (24 november)
- Groningen krijgt in 2021 nieuwe stadsbouwmeester en een bouwmeester versterking (25 november)

- 6 november - 00:27 uur - Garrelsweer - 0.5
- 16 november - 06:53 uur - Garsthuizen - 1.1
- 26 november - 15:23 uur - Westeremden - 1.6
- 28 november - 21:44 uur - Loppersum - 0.7