Boer Priem uit Spijk bindt de strijd aan met TenneT over hoogspanningsmasten

‘TenneT vindt het prijstechnisch niet verantwoord’, zegt akkerbouwer Sjako Priem, zijn blik gericht op het land waar straks een nieuwe hoogspanningslijn overheen moet lopen. Samen met Priem en zijn vrouw sta ik te kijken waar straks de drie masten moeten komen die onderdeel uitmaken van de nieuwe 380 Kv-verbinding tussen de Eemshaven en Groningen.

Voor die 40 kilometer lange verbinding worden zogeheten wintrackmasten gebruikt. Eén zo’n mast bestaat uit twee pilaarvormige palen (pylonen) In totaal worden er 240 van deze pylonen geplaatst op het nieuwe traject.

Drie van die wintrackmasten moeten er komen op het land van Priem. Van twee van de masten wil Priem dat ze zo'n 20 à 30 meter verder naar de slootkant worden gebouwd dan ze nu gepland staan. Dan zijn ze veel minder een sta- in-de-weg en wordt het veel eenvoudiger om op dit stuk land aardappels, peen en uien te telen.

Maar netbeheerder TenneT weigert de masten op te schuiven. ‘Ze zeggen dat het te duur is’, zegt Priem. ‘De masten moeten iets hoger worden, en misschien iets zwaarder uitgevoerd, om de grotere afstand tussen twee masten te kunnen overbruggen. Maar het gaat volgens mij om een relatief klein bedrag, dat niet opweegt tegen de overlast die wij er de komende 40, 50 jaar van zullen hebben.'

De wintrackmasten met hun twee pylonen hebben veel weg van de masten van een tallship, met de daaraan bevestigde gieken.

‘Een schip met twee van die masten noem je toch ook geen éénmaster?’, zegt Priem, terwijl hij me vragend aankijkt. ‘Dus ze nemen ook meer grondoppervlak in beslag. Maar daar gaat het mij niet om, het gaat om de locatie.’

Omdat TenneT weigert de geplande locatie van de masten te wijzigen zag Priem zich genoodzaakt een juridische strijd aan te gaan. Onlangs stonden hij en zijn advocaat Jewan de Goede bij de Raad van State in Den Haag tegenover de vertegenwoordigers van TenneT. De uitspraak van de hoogste bestuursrechter wordt volgende week verwacht.

Het fenomeen van een hoogspanningslijn over zijn land is niet onbekend voor de akkerbouwer uit Spijk. Op zijn grond staan al jaren drie ‘ouderwetse’ masten. ‘Die stonden er al toen mijn vader dit bedrijf in de jaren ’70 van de vorige eeuw overnam, en dat is ook nooit een punt geweest’, zegt Priem. ‘Maar ik zou nu wel graag zwart op wit hebben dat de oude masten verdwijnen als het nieuwe traject klaar is.’

Op het moment dat ik Priem spreek is het miezerig weer. Het zicht is slecht, van de verderop gelegen energiecentrale van RWE zijn slechts de contouren zichtbaar. In de directe omgeving draaien tientallen windmolens hun eindeloze rondjes.

‘Er komt binnenkort aan deze kant weer een hele rij van die windmolens bij’, zegt Priem. Verontwaardigd: ‘Weet je welk argument TenneT ook aanvoert tegen de wat hogere masten? Dat ze niet zouden passen in het landschap hier! Kijk eens om je heen. Snap jij dat nou?

Later, aan de keukentafel, komt hij met een andere grote zorg. ‘Als ik een overeenkomst met TenneT onderteken, teken ik ook voor extra aansprakelijkheid. Als er dan iets gebeurt aan de lijn boven mijn land terwijl ik daar geen invloed op heb ben ik wél aansprakelijk. Bijvoorbeeld als er een ballon tegenaan vliegt. En die risico’s zijn niet te verzekeren, ik heb het zwart op wit, van grote verzekeraars als Univé en Interpolis. Ik denk dat veel boeren die al getekend hebben zich daar niet bewust van zijn.'

De Spijkster akkerbouwer vindt dat de risico’s afgedekt moeten zijn: ‘De kans is misschien niet zo groot dat er iets gebeurt, maar ik ben niet mijn hele leven aan het werk om straks een rekening van TenneT te betalen waardoor ik failliet ga.’