Groninger ondernemers gebruiken kunstmatige intelligentie voor veiliger wielrennen

Edwin Mellema (50) en Eddy de Boer (47) fietsten in de jaren negentig samen bij Wielervereniging Omega in Scheemda en zijn elkaar recent weer tegengekomen. Mellema stopte twee jaar geleden met zijn bedrijf SelectEQ BV en is begonnen met KREZZNO.com. De Boer specialiseert zich met zijn bedrijf COPO2.ai op het verwerken van grote hoeveelheden data om op basis daarvan te kunnen voorspellen of patronen te herkennen.

Tijdens de afgelopen Ronde van Frankrijk gingen beiden met een campertje een week fietsen in de Alpen. Daar werd veel gesproken. Mellema hierover: ‘Ik wil al jaren iets met veiligheid en wielrennen, maar had geen idee hoe. We raakten in gesprek en kregen het onder andere over de inzet van technologie bij risico inventarisaties. Bijvoorbeeld als je het hebt over veiligheid. Hoe maak je gevoel feitelijker?’

Inmiddels is de samenwerking drie maanden onderweg en zijn de eerste resultaten zichtbaar. Een auto uitgerust met camera’s legt routes vast. Daar gaat De Boer mee aan de slag. ‘Een camera is namelijk een lichtgevoelige sensor die beeld omzet in data in de vorm van pixelwaarden.'

Met behulp van artificial intelligence, kunstmatige intelligentie, wordt vanuit die geregistreerde waarden een vertaalslag gemaakt naar een praktische toepassing. In dit geval het detecteren van potentieel gevaarlijke objecten langs een route van een wielerwedstrijd.

Bomen, lantaarnpalen, putdeksels, stoepranden, vluchtheuvels en ander verkeersmeubilair. ‘Het begint met het annoteren van data waarmee een neuraal netwerk getraind wordt’, aldus De Boer, die technisch bedrijfswetenschapper en werktuigbouwkundige is. In dat netwerk wordt het systeem geleerd objecten te herkennen.

De Boer gelooft er heilig in. ‘Er komen steeds meer subsidiegelden vrij voor projecten. Kunstmatige intelligentie zit nu op het niveau van de opkomst van internet twintig jaar geleden. Fietsveiligheid past daar goed in, omdat daar veel data over te verzamelen zijn. Het trainen van het systeem aan het begin kost veel tijd, maar als je er daarna mee aan de slag kunt gaat de verwerking veel sneller.’

De internationale wielerbond, UCI, en een vertegenwoordiging uit het profpeloton, de Professional Cycling Council (PCC), hebben vorige week afspraken gemaakt over het verbeteren van de veiligheid. De wens is om enkele weken voor aanvang van een wedstrijd een externe risicoanalyse op het parcours te doen met als uitgangspunt om het nog veiliger te maken. Dat gaat Mellema doen als het aan hem ligt.

Mellema en De Boer hebben zelf jaren in het peloton gereden en dat biedt in hun ogen een voordeel.

‘In een peloton zie je vaak niet wat er voor je aan de hand is,‘ weet De Boer. Mellema vult aan: ‘Ik heb er wel eens met Tom-Jelte Slagter (profrenner, red) over gesproken. Hij is klein en was altijd afhankelijk van grote renners om zich heen om te weten wat er aan de hand was in een grote groep. Stel je dat eens voor met snelheden van meer dan vijftig kilometer per uur.’

Beide heren zijn van mening dat de veiligheid van wielerparkoersen omhoog kan. De Boer is stellig. ‘Veel is voor de bühne. Bordjes ophangen om te waarschuwen voor gevaarlijke punten, om te laten zien dat je er als organisator wel iets aan gedaan hebt. Maar een renner ziet die waarschuwingen met zulke hoge snelheden niet.’

Het initiatief is niet bedoeld om parkoersen af te keuren, zegt De Boer. ‘We willen inzicht geven door bijvoorbeeld een heatmap te maken met alle risicovolle punten. Op deze manier krijg je een compact overzicht van bijvoorbeeld de etappes in een koers.’

Om een keurmerk te krijgen, is Mellema’s idee. ‘Organisatoren krijgen een veiligheidscertificaat. Variërend van één tot en met vijf, van prima in orde tot een hoop werk aan de winkel.’

Om met het concept verder te kunnen is minimaal honderdduizend euro nodig schatten, de initiatiefnemers. Techneut De Boer hierover: ‘Dan kunnen we een prima oplossing bouwen, die we breed uit kunnen rollen. Het is schaalbaar.’

Eén onderdeel is een portal, waar wielerorganisaties gebruik van kunnen maken. Alle data samen. ‘Het moet gesteund worden door grote partijen als de wielerbond KNWU of de UCI', stelt Mellema.

Het einddoel is om naast de organisatoren de renners extra te faciliteren, geeft Mellema aan. ‘Waar we naartoe willen is een vroegtijdige signalering van gevaarlijke punten met een melding op de fietscomputer, die tegenwoordig iedere coureur heeft. Dan zetten we een grote stap in de individuele veiligheid van een renner.’