In beeld: Lichtjes op graven ter ere van onze bevrijders
Het is een traditie in wording: een lichtje ontbranden bij een oorlogsgraf op de dag voor kerst. In onder meer Ten Boer, Haren, de Appelbergen en Uithuizermeeden eerden mensen donderdag de militairen en verzetshelden die hun leven lieten tijdens de bevrijding van Nederland.
Jos Schuurman uit Ten Boer is een van degenen die jaarlijks kaarsjes ontbrandt bij graven van hen die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Schuurman maakte ook de foto's bij dit artikel.
In Uithuizermeeden liggen de graven van soldaten met een diverse achtergrond, onder wie Polen en Engelsen, waarvan sommigen omkwamen op zee en aanspoelden voor de Groningse kust.
Schuurman: ‘Ik vind dat we dit nooit mogen vergeten. Die jongens waren negentien of twintig jaar en wisten niet eens waar Nederland lag. Ze zijn die dag opgestaan, deden hun uniform aan en zeiden: We gaan tegen de Duitse bezetter vechten. Ze hebben daarbij het leven gelaten.’
Schuurman zet zich namens de organisatie ABSASVN (Amicale Belgian SAS VriendenkringNederland) samen met vele anderen in voor de nagedachtenis van onder meer de Belgische bevrijders van Nederland. ‘Dat mogen we ons toch wel herinneren. Want we leven nu in vrijheid en dat hadden we anders waarschijnlijk niet gedaan.' Niet alleen mensen met een speciale interesse zoals Schuurman branden een kaarsje, ook anderen doen dat steeds vaker op de dag voor kerst.
In Schuurman's woonplaats Ten Boer liggen de graven van de zes bemanningsleden (vijf Canadezen en één Brit) van een Halifax-bommenwerper die daar neerstortte tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een Duitse nachtjager schoot het vliegtuig in 1943 neer.
Alleen een zevende bemanningslid overleefde de aanval. 'Wij hebben die zes als het ware geadopteerd,' vertelt Schuurman.
De nabestaanden van de omgekomen piloot hebben vier jaar geleden symbolisch de militaire onderscheiding van de Canadese piloot teruggebracht naar zijn graf. Dat zou dit jaar weer gebeuren, maar door corona ging dat niet door.
Schuurman draagt voor de gelegenheid het uniform van de Belgische SAS-brigade (Special Air Service). Zijn compagnons David en Theo zijn gekleed als Poolse- en Canadese militair uit de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn donderdag ook in het bos bij Glimmen, waar de gedenksteen van verzetsheldin Anda Kerkhoven ligt.
In de Appelbergen hebben de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog 34 personen gefusilleerd en hen begraven op een onbekende locatie.
Vijftien personen werden nooit teruggevonden. In 2004 is in de nabije omgeving van hun vermoedelijk graf een monument geplaatst. Ook hier werd donderdag een kaarsje aangestoken ter nagedachtenis.
Sinds 2015 plaatsen mensen door heel Nederland op oorlogsgraven lichtjes, bijvoorbeeld ook in de Canadese begraafplaats in Oosterbeek. Initiatiefnemer Dick Jansen wilde in zijn woonplaats, het Friese Burgum, iets doen tijdens de kerst om de gevallenen te eren. Hij nam een voorbeeld aan de herdenking op de Canadese begraafplaats in het Overijsselse Holten, waar men al vijfentwintig jaar met kaarsen op graven de militairen een saluut brengt.
Tijdens de dag voor kerst en kerstavond werden door heel Nederland op bijna 12.5000 graven lichtjes geplaatst om onze bevrijders te eren.
