Zij nemen met een lach en een traan afscheid van Loppersum

Schollema, Slager en Engels
Schollema, Slager en Engels © Bewerking: RTV Noord
Nog twee dagen en dan gaat de huidige gemeente Loppersum samen met Appingedam en Delfzijl op in de nieuwe gemeente Eemsdelta. Drie bestuurders uit deze gemeente nemen afscheid en keren in hun huidige rol niet terug.
Gevoelens van trots en frustratie komen naar boven als wethouders Bé Schollema, Rudi Slager en burgemeester Hans Engels terugblikken op hun periode in dé ‘bevingsgemeente’ van Groningen. Wat gaan zij doen na 1 januari?
Bé Schollema (41)
Wethouder namens PvdA-GroenLinks 2014-2020
Sinds 1974 zit er een Schollema in de plaatselijke politiek van de toenmalige gemeente Middelstum en later in Loppersum. Vader Meindert was raadslid en wethouder en ook broer Pieter aansluitend volksvertegenwoordiger namens de sociaaldemocraten. Bé volgt hem op in 2006 als raadslid.
Soms lagen de pannen bij ons op het dak te rammelen
Bé Schollema - afzwaaiend wethouder
‘Ik ben opgegroeid met het motto: als er in je leefomgeving iets is waarvan je vindt dat het niet goed gaat, moet je er zelf iets aan doen’, zegt Schollema. Wat ging er dan niet goed? ‘Ik voelde aan dat het financieel compleet over en uit was. Er dreigde een zwembad te verdwijnen en geld voor onderhoud werd aan hele andere dingen besteed.’

Met pilsje en Berenburg

Politiek zit bij de Schollema’s in het bloed. Net als Meindert groeien Bé en zijn broer op in een vuurrood nest, waar meningsverschillen niet onder stoelen of banken worden geschoven: ‘We hebben sinds mijn geboorte de gewoonte om alles wat ingewikkeld is te bespreken. Dat zijn soms stevige discussies waarbij de pannen lagen te rammelen op ons dak’, zegt Schollema. De broers met een pilsje, Meindert met een Sonnema Berenburg.
Als Bé in 2014 wethouder wordt, heeft Loppersum net een moeilijke periode achter de rug waarbij het vier jaar lang onder curatele stond van het Rijk. Maar dat was niet het grootste probleem. De gaswinning zorgt voor scheuren in huizen en scheuren in het vertrouwen van inwoners in de overheid. Het dossier heeft alle aandacht nodig.

Eén doel

De Middelstummer wordt onder meer verantwoordelijk voor de huisvesting van scholen. Uit onderzoek blijkt dat de gebouwen veilig zijn, maar niet voldoen aan de norm. Dat zorgt voor een lastige situatie: ‘Stel nou dat het gebouw waar ze les krijgen niet bevingsbestendig is, dan moeten ze dus thuis blijven. Hoe weet ik zeker dat alle drieduizend huizen waar die kinderen wonen veiliger zijn dan de scholen?’
Als je het geld op je rekening hebt, gaan de deuren open
Bé Schollema - afzwaaiend wethouder
Binnen drie maanden worden er noodlokalen aangerukt en start Schollema met een programma om alle scholen bevings- en toekomstbestendig te maken. Dat is inmiddels gelukt. Dit jaar is het laatste gebouw opgeleverd en daar is de bestuurder best trots op: ‘Alle aspecten zitten hierin. Groei, krimp en verduurzaming. Het gedachtegoed waarmee je problemen kunt oplossen, daar ben ik het meest trots op. We hadden één gezamenlijk doel.’

Huizen niet gelukt

Waarom lukt het wel met scholen, maar niet met huizen? Schollema: ‘Dat komt doordat wij de financiën hebben geregeld. Als je het geld op je rekening hebt, gaan de deuren open. Dat is wat ik altijd zuur heb gevonden aan de opmerkingen uit Den Haag, dat geld niet het probleem zou zijn. Op welke rekening staat het dan? Wie heeft de het wachtwoord en de code om het geld over te maken?’
In de afgelopen zes jaar is het hart van Schollema ook steeds groener geworden. Zo krijgt hij de vraag of het een idee is om een elektrische deelauto te laten rijden in Loppersum. ‘Ik dacht, waarom geven we alle zeventien dorpen niet een elektrische deelauto? Als we het van de inwoners laten zijn, wordt het een succes.’ Met geld uit het Nationaal Programma Groningen (NPG) rijden de eerste elektrische deelauto’s sinds dit jaar in de gemeente.
Ik heb te vroeg gepiekt
Bé Schollema - afzwaaiend wethouder

'Te vroeg gepiekt'

De teleurstelling en frustratie is groot als Schollema eind november te horen krijgt dat de PvdA, waarmee hij als lijsttrekker vijf zetels behaalde na de verkiezingen, niet in de coalitie van Eemsdelta komt. Het nieuws komt op vrijdagmiddag, een kwartier voordat hij met zijn vriendin en dochter in de auto stapt voor een familieweekend om sinterklaas te vieren.
‘Daar sta je dan. Luiers en melkpoeder vergeten om in de auto te doen, de essentiële dingen rond je kind.’
‘Ik heb te vroeg gepiekt, mijn droombaan gevonden op mijn 34e’, zegt Schollema met een brok in de keel tijdens zijn afscheid van de raad. Vlak daarna komen de tranen.

Plan B

Hoe verder na 1 januari? Schollema noemt het met een woordgrap ‘Plan B’. Hij start een eigen bedrijf om zich te storten op het oplossen van allerlei problemen, van woningbouw tot energietransitie. ‘Bijvoorbeeld twee gezinnen die nu onder een twee-onder-een-kapwoning zitten. Ze moeten een nieuw huis bouwen en dromen over hoe het zou worden. Maar die dromen komen niet bij elkaar. Toch moet het weer passen en ik wil in dat soort trajecten de mensen weer bij elkaar brengen.’
Ook wil de Middelstummer meer tijd vrijmaken voor zijn vriendin en dochtertje Tatum.
Bé Schollema met zijn vriendin en dochter
Bé Schollema met zijn vriendin en dochter © Bé Schollema
Rudi Slager (70)
Wethouder namens ChristenUnie 2014-2020
‘Gepokt en gemazeld’, zegt raadsnestor Aagtje Elderman over Rudi Slager. Een wethouder van buiten de gemeente - wonend in Haren - maar als oud-inwoner van Westeremden een groot hart voor Loppersum. Al moet hij soms pijnlijke keuzes maken.
De burgemeester reageerde bepaald niet vriendelijk
Rudi Slager - afzwaaiend wethouder
‘Ik ben er schuldig aan dat Loppersum een artikel 12-status kreeg’, zegt Slager. In de jaren voor zijn wethouderschap is hij gedeputeerde bij de provincie Groningen met gemeentefinanciën onder zijn hoede. Al snel na zijn benoeming komen er noodkreten uit Loppersum over de penibele financiële situatie. Slager besluit om de gemeente onder curatele te stellen van het Rijk.

Redding van Loppersum

‘Toenmalig burgemeester Albert Rodenboog reageerde bepaald niet vriendelijk’, zegt Slager. ‘Het is een hele vervelende periode, want dan worden er bezuinigingen opgedrongen vanuit Den Haag en de provincie. De belastingen moeten omhoog en je moet snijden in de uitgaven. Eén van de twee zwembaden moest misschien dicht.’
Achteraf betekent het de redding van de gemeente. Zo zijn de zwembaden in Loppersum en Middelstum open gebleven met minder betaalde krachten en meer vrijwilligers. En zo zijn er meer zaken veranderd in de periode, die van 2011 tot 2014 duurde. ‘Toen ik in Loppersum kwam, was het mijn taak om financieel gezond te blijven. Dat is gelukt. Daar strijk ik niet als persoon de eer voor op, maar dat deden we met de hele afdeling financiën.’

Onderhandelen met ProRail

Als wethouder voert Slager ook de gesprekken met ProRail over de onbewaakte spoorwegovergangen. In de gemeente zijn nog drie publiek toegankelijke overwegen. Met de dodelijke ongelukken aan de Voslaan in Winsum in het achterhoofd willen gemeente, provincie en ProRail zo snel mogelijk een oplossing, maar dat is - tot Slagers frustratie - nog niet gelukt.
De overgang over de Sjuxumerweg wordt beveiligd. Voor de andere twee overgangen moet een pijnlijke keuze gemaakt worden. Eén gaat dicht, de ander krijgt een trap zodat mensen er overheen kunnen lopen. Beide overgangen worden door wandelaars en dorpsbewoners gebruikt om een ommetje te maken.
‘We hadden in maart een sessie gepland met inwoners, maar die is door corona afgelast. Vorige maand hebben we dat digitaal gedaan, maar je krijgt geen goede discussie daarover. Dat is dan ook een van de redenen voor vertraging’, zegt Slager.

Dilemma

Daardoor is het aan de nieuwe gemeente Eemsdelta om dat dossier op te lossen, zegt Slager enigszins gefrustreerd. ‘Al met al heeft het langer geduurd dat ik gewild zou hebben. Je wil het graag afronden en zeggen dat je dat varkentje hebt gewassen, omdat je er veel tijd en energie in hebt gestoken. Dat vind ik jammer.’
Als ik meer tijd had, zou ik een boek pakken
Rudi Slager - afzwaaiend wethouder
Had de gemeente niet sneller een keuze kunnen maken? Slager: ‘Ik heb niet de indruk dat het aan ons heeft gelegen. De onderhandelingen gingen moeizamer door het thuiswerken. Ik heb de hoop dat het goedkomt. Mensen die hun wandeling straks niet meer kunnen maken is vervelend, maar het moet veilig. Dat is het dilemma.’
Na 1 januari zegt Slager het politieke leven na veertig jaar vaarwel. Hij begon in 1981 als raadslid in Leek en zat ook bijna twintig jaar lang in Provinciale Staten. ‘Ik heb nog een hele stapel boeken liggen. Als ik meer tijd had, zou ik een boek pakken en op de bank zitten. Daar hoop ik meer tijd voor te krijgen bij mijn pensioen.’
© Rudi Slager

Hans Engels (69)

Burgemeester van 2018 - 2020
De professor en Senator (D66) die burgervader wordt van plattelandsgemeente Loppersum. Zowel Hans Engels als Loppersum moeten daar even aan wennen. Bij een deel van de inwoners staat hij bij aanvang al met 2-0 achter, als hij in de Eerste Kamer voor de nieuwe Gas- en Mijnbouwwet stemt die de afbouw van de gaswinning in Groningen regelt. Onder meer de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad hadden bezwaren tegen die wet.

Anders dan voorgespiegeld

Maar in zijn relatief korte periode heeft hij naar eigen zeggen krediet opgebouwd. Hoe is het 1-2 of 2-2 geworden? ‘Bij de nieuwjaarsreceptie afgelopen jaar kwam iemand naar mij toe die zei zich vergist te hebben. In het begin werd een beeld van mij geschapen als iemand die op hele grote afstand staat, maar dat vond hij helemaal niet het geval. Ik was anders dan ons voorgespiegeld was. Op z’n Gronings waren dat complimenten.’
Een luchtfoto van een gasveld in Loppersum
Een luchtfoto van een gasveld in Loppersum © ANP
Engels heeft in zijn Haagse jaren een groot netwerk opgebouwd. De minister die over de versterking gaat - Kajsa Ollongren - is van zijn partij en daardoor kennen ze elkaar goed. Vlak voor het interview krijgt hij een appje van de minister. Er was weer een aardbeving. ‘Dan vraagt ze even hoe de situatie is, vooral functioneel.’

'Ik neem geen blad voor de mond'

Maar dat netwerk probeert Engels ook op de achtergrond in te zetten om dingen voor elkaar te krijgen. ‘Ik kan met beide ministers, Ollongren en Wiebes, op gelijkwaardig niveau praten zonder om de dingen heen te draaien. Dan kom ik op voor de gemeente Loppersum en haar inwoners, zeker in dit dossier. Ik neem geen blad voor de mond en vertel waar het op staat.’
Je moet je echt uit de naad werken om dit dossier op een ander spoor te krijgen
Hans Engels - afzwaaiend burgemeester
Het valt de burgervader tegen hoe ‘Den Haag’ met de Groningers omgaat, de overheidslaag waar hij vijftien jaar deel van uitmaakte. Ook hij krijgt het als burgemeester nauwelijks voor elkaar om bewindslieden en topambtenaren duidelijk te maken hoe groot het probleem is in het gebied. Hoe komt dat?
Engels: ‘Als je in Loppersum zit, krijg je verhalen tot je die je niet meekrijgt als je in Den Haag zit. Je moet je echt uit de naad werken om dit dossier op een ander spoor te krijgen. De invloed van een gemeente, ook al ben je mede-overheid, is klein. Je staat onderaan de hiërarchische ladder.’

Bezoek van ministers

In die jaren wilde Engels zich diplomatiek opstellen. Zo verwelkomt hij Wiebes en Ollongren in Westerwijtwerd, nadat het dorp in mei 2019 wordt opgeschrikt door een aardbeving van 3,4. Honderden Groningers demonstreren tijdens dat bezoek.
Ministers Kajsa Ollongren en Eric Wiebes op bezoek in Loppersum
Ministers Kajsa Ollongren en Eric Wiebes op bezoek in Loppersum © ANP
De gemeenteraadspartijen PvdA en Loppersum Vooruit roepen op om de ministers uit protest niet meer te verwelkomen, maar daar is Engels het niet mee eens: ‘Ruzie maken helpt niet, je moet proberen om ze aan onze kant te krijgen.’
Trots is Engels op het Lopster Dorpenprogramma, waarbij een reeks projecten loskomt om de gemeente leefbaarder te maken met geld uit het NPG. Hij had dat graag willen uitbouwen in de nieuwe gemeente Eemsdelta.
Het bevingsdossier blijft frustrerend, vooral de versterkingsoperatie: ‘De grootste teleurstelling is natuurlijk wel dat het heel lang heeft geduurd voordat we nu een overeenkomst hebben over het versnellen van de versterking. Daar moet nog een heleboel voor gebeuren. Ik had het mooi gevonden als we aan het einde van dit jaar stappen hadden gezet die zichtbaar zijn voor de bevolking.’
Niemand hoeft medelijden met me te hebben
Hans Engels - afzwaaiend burgemeester

Rock&roll uit de '60s

Het leven ziet er voor Engels straks een stuk rustiger uit. Hij gaat met pensioen. Reizen staat hoog op het lijstje, maar zal door het coronavirus eerst nog niet lukken. Wat wel? ‘Ik heb nog geen gelegenheid gehad om daar diepgaand over na te denken. Het is een soort psychologisch moment waar ik na 1 januari mee ga beginnen.’
Muziek blijft in elk geval een uitlaatklep voor de Groninger. Rock&roll en psychedelische muziek uit de jaren ‘60. The Who, Kinks en REM draait hij regelmatig of pingelt hij mee op de gitaar. ‘Niemand hoeft medelijden met me te hebben. Ik zal niet achter de geraniums weg te kwijnen. Het wordt een ander leven, maar daar kijk ik niet tegenop.’
Hans Engels pingelt in zijn vrije tijd veel op zijn gitaar
Hans Engels pingelt in zijn vrije tijd veel op zijn gitaar © Hans Engels