Door de mand: Kees Vlietstra over luidruchtige coaches

Kees Vlietstra
Kees Vlietstra © RTV Noord
31 december. ‘Mag ik je een vaderlijk advies geven jongen?,’ vraag ik mijn jarige zoon die net een hap neemt van zijn broodje bapao. De jarige job kijkt me lobbig aan. Gevolg van koud bier en hete bapao.
Op het moment van de vraag stellen schiet de herinneringsachtbaan uit de bocht naar 1988. Ik had net voor het eerst verkering, mijn afgetrainde buik was een vlindertuin en deed daardoor geen reet meer voor school. Vader wilde even met me praten. Een heus vader-zoon gesprek. In de kroeg. In zijn kroeg. Café West-End in stad. We gingen zitten aan een klein tafeltje langs het biljart. Ik veegde met mijn hand over het Perzisch tapijt wachtend op wat komen ging. Mijn vader stak van wal. Dat hij die hele verkering mooi voor me vond en blij voor me was (‘lekker ding man’) maar dat ik verdomme ook gewoon mijn eindexamen moest halen. Eigenlijk een stukje dwingend timemanagement advies. Ik hield me wijselijk stil terwijl ik werd geschoren.
‘Duidelijk jongen?’ Ik knikte. Met een ram van zijn hand op mijn schouder was het gesprek ten einde. Vader ging weer bier tappen en ik als een speer naar mijn meissie om later dat jaar met vlag en vlinders voor het eindexamen te zakken.
Mooie tijd. Terug naar de onze(kere). Terug naar 31 december. Zoonlief zit met twee vrienden, Ruben en Marijn, in de woonkamer. Ik verzorg de drank (bier), voer (bapao) en muziek (Piet Fransen met het FC Groningen kampioenslied). Ze zingen uit volle borst en met volle mond mee. Ik krijg kippenvel.
Oudste zoon is achttien jaar geworden. Op het moment dat Lee Towers op de draaitafel You’ll never walk alone inzet neem ik hem even apart. Voor vaderlijk advies. Hij pulkt aan het etiket van zijn flesje bier wachtend op wat gaat komen. Ik begin over dat ik via via vernomen heb dat er foto’s rondgaan op het internet van mijn jong volwassene met zijn vrienden waarop ze laten zien wat alcohol allemaal met je kan doen. En dat dat niet zo handig is want als hij later op sollicitatie gesprek komt voor de CEO functie van Tesla of Unilever dan kunnen die beelden tegen hem gebruikt worden.
Zoonlief kijkt me aan. Zie aan zijn ogen dat de service is aangekomen maar dat er ook een keiharde return in voorbereiding is. Die komt:
‘Nou pap, dan moeten er wel heel veel foute foto’s van jou op het internet rond zweven. Met je baantje als bondscoach...’
Ja, ik was en ben nog steeds coach en kijk meestal met die blik naar sport. Met een coach blik. Zo was zaterdag de blik op FC Utrecht-FC Groningen en het gehoor op coach Danny Buijs gericht. Die was namelijk weer hoorbaar aanwezig. Coach Buijs schreeuwt, moedigt aan, gilt, zweept op, beïnvloedt, roept, bidt, werkt, zingt, vecht en huilt. Negentig minuten lang. Plus blessuretijd.
In de pauze, de FC staat met 2-1 voor, vertelt ESPN-analist Hedwiges Maduro dat het hem opvalt dat coach Buijs werkelijk alle ballen coacht. Maduro volgt zelf de cursus Coach Betaald Voetbal en laat zonder direct een waardeoordeel te vellen doorschemeren dat de coachstijl van Buijs niet de zijne is.
Als coach in Meestad was ik vooral benieuwd in hoeverre de coaching stijl van Buijs invloed heeft op het handelen van zijn spelers. Klein media onderzoekje:
Voetbal International 9-1-2021:
‘De winnaarsmentaliteit van Buijs is tijdens wedstrijden goed te zien. 'Ik wil niet verliezen', benadrukte de oefenmeester voor de camera van ESPN toen hem werd gevraagd naar zijn manier van coachen. 'Als we verliezen omdat jongens domme dingen doen, dan heb ik daar heel veel moeite mee. Ik ga niet driehonderd kilometer reizen om in een speeltuin te zitten.'
Tsja, heb zo vaak meer dan 300 kilometer gereisd om met mijn jongens de grote speeltuin de Efteling te bezoeken. Maar goed, het siert hem wel die winnaarsmentaliteit.
Volkskrant 6-11-2020:
Buijs kreeg begin oktober complimenten na de thuiswinst op Ajax (1-0) voor zijn fanatieke coaching 98 minuten lang.
Buijs vertelde na afloop dat hij zo nadrukkelijk coacht om stemmetjes in de hoofden van zijn spelers te verjagen. Een maand later licht hij toe: ‘Zo’n stemmetje zegt misschien: ik zet even geen druk, want ik ben moe of ik doe het gewoon even niet. Dan probeer je die speler te pushen door ‘zet druk’ te schreeuwen.’
In een vol stadion verstaan hooguit de twee spelers in zijn buurt hem. Met handgebaren probeert hij dan de anderen te bereiken. Maar dat komt niet altijd over. Of spelers zien het niet. Buijs grijnzend: ‘Of ze wíllen het niet zien.’
‘Ik ben een beginnende trainer. Zo denk je meer invloed te hebben, maar misschien valt dat heel erg mee.’
Moet door die laatste opmerking denken aan de invloed van ervaring. Zo was er eind jaren 80 een ervaren korfbalcoach in Oost-Groningen, laten we hem Klaas noemen, die in de tactische bespreking voor de wedstrijd tegen de koploper zijn team de opdracht mee gaf om als ze gingen schieten ze dan ook raak moesten schieten. Afgesproken?
Niemand sprak de coach tegen. De wedstrijd begon. Na een halve minuut viel het eerste schot van de ploeg van Klaas. Mis. Waarop Klaas zijn handen in de lucht gooide en schreeuwde:‘Wat hebben we nou afgesproken? Zo gaan we nooit winnen!’
Terug naar Buijs. Trouw 20-12-2020:
De ene spelersgroep gaat beter om met een schreeuwende coach dan de ander, beaamt Buijs. ‘Dus daar moet je op letten. Vinden mijn spelers dit prettig? Doe ik dit voor hen of voor mijn eigen gemoedsrust? Spelers kunnen ook gek van je worden. Je moet er niet in doorslaan.’
De spelers zelf zijn positief:
'Op sommige momenten kan onze trainer heel belangrijk zijn.' 'Je raakt vermoeid, moet achter die bal aan blijven lopen.'
'Als er dan een trainer langs de lijn staat die je naar voren schreeuwt, dan kan dat je net over een bepaalde grens helpen.'
'Je krijgt er gewoon adrenaline van.'
Dat hij zo bloedfanatiek langs de kant staat, heeft misschien ook wel met zijn jeugdige leeftijd te maken, denkt Buijs. 'Misschien is het wel mijn eigen onzekerheid', zegt hij eerlijk. 'Ik zou het mezelf verwijten als ik iets niet gezegd heb en er een kans of goal uit voortkomt.'
Samenvattend: coach Buijs is een winnaar met zelfkennis, is transparant, onzeker en een control freak. Mooie mix voor een prachtige carrière. Als hij balans krijgt in verantwoording geven en ‘alle ballen coachen’ dan schreeuwen straks in het corona vrije voorjaar 15.000 man naar Danny Buijs. Op de Grote Markt.
Tot slot. Alles nog eens overdenkend is aan de andere kant veel verantwoording aan je spelers geven ook geen garantie voor succes. De herinneringsachtbaan brengt me terug naar 2014. Oudste zoon is keeper van Engelbert D2. Vlak voor de pauze in de streekderby tegen Harkstede mag hij een doeltrap nemen. Bij de D-ers mag dat vanaf de 16 meter lijn. René, de leider, schreeuwt vlak voor de aanloop van zijn keeper:
‘Denk aan wat we hebben afgesproken!'
Alle spelers staan stil. Als scheidsrechter sta ik op de middellijn. Ik vraag aan Tycho, de rechtsback: 'Wat hébben jullie eigenlijk afgesproken?'
Tycho kijkt me verbaasd aan terwijl zoonlief met zijn aanloop begint. 'Wat we hebben afgesproken? Weet ik veel. Bij de bespreking zat ik te schijten.’
De uittrap eindigt in de dug out.
Laat Danny maar lekker schreeuwen.