Alex Friedrich wil strengere lockdown: 'Alles op alles tegen Britse variant'

Arts-microbioloog Alex Friedrich van het UMCG
Arts-microbioloog Alex Friedrich van het UMCG © UMCG
De maatregelen om het coronavirus te beheersen moeten worden aangescherpt, vindt arts-microbioloog Alex Friedrich van het UMCG. Dat is nodig om ervoor te zorgen dat de ‘Britse variant’ zich niet verder uitbreidt.
Donderdag werd bekend dat de Britse variant van het coronavirus zijn intrede heeft gedaan in een verpleeginstelling in Hoogezand. Ook in Blijham wordt onderzocht of die mutatie verantwoordelijk is voor het ‘in een klap besmetten van hele afdelingen’.

'We verwachten een enorme toename'

De eerste golf van een nieuwe variant, noemt Friedrich het. Reden om te denken aan strengere maatregelen, waaronder een avondklok. ‘We verwachten een enorme toename, dat kan niet anders. We zien in het buitenland dat deze variant zich elke twee weken verdubbelt, misschien zelfs per week.’
De huidige lockdown werkt onvoldoende om dat te stoppen, denkt Friedrich. ‘We hebben nog steeds duizenden besmettingen per dag. Het aantal besmettingen daalt maar heel langzaam. Waar komen die vandaan terwijl we in lockdown zitten? Zeker de helft uit de zorg, want daar gaat het werk ondanks de lockdown door, maar de rest dus buiten de zorg.'

Meer effect met reisbeperking en avondklok

Dus moet de lockdown strenger, zegt Friedrich. ‘We hebben eigenlijk een lockdown voor 70 procent: geen binnenlandse reisbeperkingen, geen avondklok en hotels zijn open.’ In de ogen van de arts-microbioloog liggen daar mogelijkheden om de verspreiding van de nieuwe variant te remmen.
‘In Duitsland gelden op sommige plekken reisbeperkingen. Ik zou zeggen: blijf in je eigen landsdeel: noord, oost, west en zuid. In combinatie met een avondklok en de gesloten scholen kan dat meer effect hebben.’
Eérder besmettelijk met minder virus
De ‘Britse variant’ is eigenlijk al de derde mutatie van het coronavirus die zich wijd verspreidt. Het virus dat in Nederland kwam, was namelijk al anders dan het oorspronkelijke virus in Wuhan. Volgens UMCG arts-microbioloog Marjolein Knoester is er nog veel onduidelijk, maar lijkt het erop dat je met de nieuwe variant éérder besmettelijk bent en dat daar minder virus voor nodig is. In onder meer Engeland en Ierland krijgt de mutatie een steeds groter aandeel. Dat duidt erop dat hij besmettelijker is. Daardoor wordt het virus ook dodelijker, omdat meer mensen besmet raken, zonder dat het virus per se agressiever is.

Test personeel van zorginstellingen vaker

En dan is er nog het testen. ‘Dit is hét moment om nog meer te testen, ook zonder klachten als dat kan', zegt Friedrich. 'En vooral in zorginstellingen moeten we veel meer testen. Personeel van instellingen met besmettingen moet je nu elke paar dagen testen.’
Want vooral de verpleeg- en verzorgingstehuizen en ziekenhuizen zijn plekken waar het virus makkelijk om zich heen grijpt. In Groningen heeft het virus zijn weg gevonden in veertig procent van de verpleeg- en verzorgingstehuizen.
Friedrich: ‘Mutaties ontstaan omdat het virus veel rondgaat en veel mensen ontmoet. Dan kan het virus zich aanpassen en ontstaan mutaties. Het is dan ook geen toeval dat die mutaties komen uit landen waar te laat werd geremd op de verspreiding.'
Onderzoek is nodig om te voorkomen dat we voor de eindstreep met gigantische uitbraken zitten, zoals in verpleeghuizen
Marjolein Knoesters - Arts-microbioloog UMCG

UMCG wil coronamutaties onderzoeken

Friedrich en zijn collega arts-microbioloog Marjolein Knoester pleiten voor beter en meer onderzoek naar coronamutaties. ‘We moeten in beeld brengen welke variant een patiënt heeft. Dan kun je heel lokaal strengere maatregelen nemen, als dat nodig is', zegt Knoester.
Dat onderzoek kost tijd en geld. ‘Maar dat is nodig om te voorkomen dat we voor de eindstreep met gigantische uitbraken zitten zoals in verpleeghuizen. Dat is onze grote zorg, zeker gezien de leeftijd daar.’
Wij hebben de ervaring met dat soort onderzoek, vult Friedrich aan. ‘Dat doen we al tien jaar met andere virussen en antibioticaresistente bacteriën. Binnen tien dagen kunnen we in het UMCG opschalen om dat ook voor Covid-19 te doen. Als andere regio’s dat ook gaan doen, kost dat voor heel Nederland een paar miljoen euro per week, dus we moeten kijken wie dat betaalt. Maar dat bedrag valt in het niet als je kijkt wat de crisis ons nu kost.’

R-getal vóór de zomer verder omlaag

Een strengere lockdown, meer testen, meer onderzoek en de start van het vaccineren. Het moet er volgens Friedrich voor zorgen dat het coronavirus voor de zomer genoeg wordt teruggedrongen. De inmiddels bekende r-waarde, het verspreidingsgetal van het virus, moet ver onder de 1 zijn.
‘Anders gaan de voordelen van de weersomstandigheden in de zomer ons niet voldoende helpen.’ De zomerperiode kan er volgens Friedrich aan bijdragen dat de r-waarde nog eens 20 procent lager wordt. ‘Maar als je te hoog zit in april en mei, kan de zomer ons niet helpen dit jaar.’
Landelijk komen er elke zeven dagen 275 nieuwe besmettingen bij per 100.000 inwoners. ‘Dat is hoog, een van de hoogste in Europa’, zegt Friedrich. De provincie Groningen zit gemiddeld op 219 besmettingen per zeven dagen per 100.000 inwoners. ‘Dat is nog altijd ernstig’, zegt Friedrich. De gemeente Groningen en het Westerkwartier zijn het laagst, maar in Oost-Groningen ligt dat getal op 426. Dat wordt deels verklaard door uitbraken in verzorgingstehuizen, het azc en de gevangenis.