Analyse: wat verbergt het Ommelander Ziekenhuis?

In 2020 moest het Scheemder Ziekenhuis nog miljoenen vrijspelen in de exploitatie. Het was erop of eronder: het ziekenhuis moest een manier vinden om structureel met 3,6 miljoen euro minder rond te komen. Zo niet, dan zouden ‘zeer ingrijpende maatregelen’ volgen. 2020 ligt inmiddels weken achter ons, maar het bestuur is voor de buitenwereld onzichtbaar.

Het enige wat een woordvoerder laat weten: ‘We proberen dingen voor elkaar te krijgen en of updates daar dan bij helpen, dat weet ik niet.’

De opgave voor het ziekenhuis is enorm. Dit voorjaar schreef het bestuur het reddingsplan Ommelander op Koers. Reden, zo staat geschreven: ‘de reeds geruime tijd zeer precaire financiële situatie in de exploitatie.’ Want de miljoenen die in 2020 gevonden hadden moeten worden, vormen nog maar het puntje van de ijsberg. In totaal moet ‘Scheemda’ het jaarlijks met tien miljoen minder doen.

Het personeel wacht ondertussen in spanning af. Want wat zijn die ‘zeer ingrijpende maatregelen’ die het ziekenhuis moet nemen als de bezuinigingen niet lukken? Gedwongen ontslagen zouden zijn uitgesloten volgens de Raad van Commissarissen. Tegelijkertijd is duidelijk dat onder personeel wel klappen moeten vallen, gedwongen of niet. Zij zijn samen 75 procent van de kosten van het ziekenhuis.

Ga er maar aan staan: midden in een pandemie werken met het zwaard van Damocles boven het hoofd. Daar komt bij dat het bestuur de productiedruk opvoert, want iedere behandeling brengt het broodnodige geld in het laatje. In het reddingsplan wordt het verhogen van de productie expliciet benoemd als doel, net als het terugdringen van het ziekteverzuim en vermindering van improductiviteit. Kortom: het personeel kan er wel een stapje bijdoen.

Maar misschien nog wel belangrijker: wat betekent het voor patiënten in de regio? Het ziekenhuis is afhankelijk van de goede wil van geldverstrekkers. Nu al kan het ziekenhuis de betalingsafspraken niet meer nakomen. Als financiers kwaad willen kunnen ze het geleende geld per direct opeisen en dat zou het ziekenhuis niet te boven komen. Kortom, is de zorg in de regio nog wel gewaarborgd?

Bij ABN AMRO, Siemens, de provincie Groningen en het UMCG heeft het ziekenhuis voor tientallen miljoenen geld geleend om de bouw in Scheemda te betalen. Het UMCG -als honderd procent aandeelhouder- en zorgverzekeraar Menzis denken mee over een financiële uitweg, maar laten net als het ziekenhuis niets los.

Duidelijk is dat het ziekenhuis de reddingsboei grotendeels buiten de eigen muren zoekt. De leningen zouden wel wat schappelijker mogen, want die kosten het OZG erg veel geld, vindt bestuurder Hennie Sanders. Het ministerie van Volksgezondheid mag wel wat water bij de wijn doen om de spoedzorg in de been te houden in de regio. De vergoeding die Scheemda daar nu voor krijgt houdt in haar ogen niet over. En het zou ook fijn zijn als oud- Refaja-patiënten voor Scheemda kiezen in plaats van voor Emmen, zoals bij de bouw van het OZG was voorzien.

Het is blijkbaar een moeizame weg omhoog. Deadline na deadline na deadline is verstreken zonder oplossing. We horen niet meer dan dat het overleg nog loopt. Dat is wellicht begrijpelijk wanneer het zou gaan om een bedrijf met commerciële belangen. Het is niet te verdedigen bij een ziekenhuis, waar honderden medewerkers in crisistijd de zorg overeind houden, waar tienduizenden patiënten van afhankelijk zijn en waar miljoenen aan publiek geld in zit.

Het is tijd voor openheid: Is de strohalm in zicht, of is de val daadwerkelijk ingezet?